Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 20-03-2007, BA5117, 06/00098

Kenmerk: 06/00098

Uitspraak van de derde meervoudige Belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de schriftelijke uitspraak van de Rechtbank Breda (hierna: de Rechtbank) van 9 maart 2006, nummer 05/1954, in het geding tussen:

de belanghebbende,

en

met betrekking tot de in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van de Inspecteur van 11 mei 2005 op de in één geschrift vervatte bezwaren van de belanghebbende tegen de navorderingsaanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over het jaar 1999 met aanslagnummer 1 en de tegelijkertijd met de navorderingsaanslag bij voor bezwaar vatbare beschikking in rekening gebrachte heffingsrente.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Aan belanghebbende is over het jaar 1999 een navorderingsaanslag opgelegd met nummer 1 naar een belastbaar inkomen van fl. 300.832,=. Tegelijkertijd is bij voor bezwaar vatbare beschikking een bedrag ad fl. 11.791,= aan heffingsrente in rekening gebracht (hierna: rentebeschikking). Bij in één geschrift vervatte bezwaren van 13 december 2004 heeft de belanghebbende bezwaar gemaakt tegen de navorderingsaanslag en de rentebeschikking. Bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar heeft de Inspecteur de navorderingsaanslag en - naar het Hof verstaat - de rentebeschikking gehandhaafd.

1.2. De belanghebbende heeft tegen die uitspraken op bezwaar beroep ingesteld bij de Rechtbank. Bij de thans bestreden uitspraak heeft de Rechtbank het beroep ongegrond verklaard.

1.3 Tegen deze uitspraak van de Rechtbank heeft de belanghebbende hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.4. De belanghebbende heeft, met toestemming van het Hof, schriftelijk gerepliceerd en de Inspecteur heeft schriftelijk gedupliceerd.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgehad op 15 februari 2007 te 's-Hertogenbosch. Aldaar is toen verschenen en gehoord namens de belanghebbende zijn gemachtigde, alsmede de Inspecteur.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden tegelijkertijd met de bij Hof aanhangige hoger beroepszaken met kenmerk Hof: 06/00099 en 06/00100.

1.6. De belanghebbende en de Inspecteur hebben te dezer zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij. Het Hof rekent deze pleitnota's tot de stukken van het geding.

1.7. Het Hof heeft vervolgens het onderzoek gesloten.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het onderzoek ter zitting zijn in deze zaak de volgende feiten en omstandigheden voor het Hof komen vast te staan:

2.1. De Rechtbank heeft in de bestreden uitspraak bij de beoordeling van het geschil het volgende overwogen:

'4. Beoordeling van het geschil

4.1. Uit het rapport van het Fiod-onderzoek, en in het bijzonder de daarin opgenomen getuigenverklaringen, blijkt dat belanghebbende zich in zijn functie van directeur van A de onder 2.3. vermelde bedragen in contanten heeft laten uitbetalen op basis van vervalste creditfacturen waarop feitelijk niet aan A verrichte leveringen van schroot waren vermeld.

4.2. Belanghebbende bestrijdt niet dat hij deze bedragen heeft ontvangen, maar hij stelt dat hij ze ten behoeve van A heeft ontvangen en weer uitgegeven als smeergeld voor (potentiële) klanten van A. Deze stelling wordt niet ondersteund door de aandeelhouders, noch door de directeur (B) die belanghebbende is opgevolgd bij A, noch door "genoemde" klanten van A die de bedragen zouden hebben ontvangen.

4.3. De rechtbank is van oordeel dat onder deze omstandigheden op belanghebbende de bewijslast rust van zijn stelling dat hij de in contanten van A ontvangen bedragen inderdaad - geheel of ten dele - ten behoeve van dat bedrijf heeft ontvangen dan wel heeft uitgegeven. Hij dient dat derhalve tenminste aannemelijk te maken. De rechtbank is van oordeel dat belanghebbende, die in het geheel geen feiten, verklaringen of andere bewijzen daaromtrent heeft aangevoerd, niet in dat bewijs is geslaagd. De verklaringen die door de overige personeelsleden van A bij de strafrechter zijn afgelegd, leveren naar het oordeel van de rechtbank niet het vereiste bewijs op, nu zij daarin slechts vermoedens uiten en duidelijk is dat geen van hen uit eigen wetenschap bekend is met doorbetaling van de door belanghebbende in contanten ontvangen bedragen ten behoeve van A.

4.4. Uit het onder 4.1. tot en met 4.3. overwogene put de rechtbank het - door belanghebbende niet ontzenuwde - vermoeden dat belanghebbende genoemde bedragen voor zichzelf heeft ontvangen en dat hij ze niet heeft gebruikt voor uitgaven ten behoeve van A. Derhalve moeten de bedragen in hun geheel worden aangemerkt als door belanghebbende in het kader van zijn arbeid genoten inkomsten in de zin van artikel 22, eerste lid, onderdeel b, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964.

4.5. De rechtbank heeft geen reden te twijfelen aan de juistheid van hetgeen de getuigen in de strafzaak hebben verklaard en ziet dan ook geen reden deze getuigen opnieuw te horen.

4.6. Het onder 4.1. tot en met 4.5. overwogene leidt tot de conclusie dat het beroep ongegrond is.'.

2.2. Het proces-verbaal van het onderzoek tijdens de zitting voor de Rechtbank luidt, voor zover te dezen relevant, als volgt:

De rechtbank sluit het onderzoek ter zitting en deelt mee dat de rechtbank binnen zes weken schriftelijk uitspraak zal doen.'.

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. Het geschil betreft het antwoord op de volgende vragen:

De belanghebbende is van oordeel dat de vragen I tot en met IV en VI bevestigend en vraag V ontkennend moeten worden beantwoord. De Inspecteur is de tegenovergestelde opvatting toegedaan.

3.2. Partijen doen hun standpunten in hoger beroep steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, waaronder de onder 1.6 vermelde pleitnota's, van al welke stukken de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Voor hetgeen zij hieraan ter zitting hebben toegevoegd wordt verwezen naar het aan deze uitspraak gehechte proces-verbaal van het onderzoek ter zitting.

3.3. De belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank, en primair tot vernietiging van de uitspraak op bezwaar, van de navorderingsaanslag en van de rentebeschikking en subsidiair tot terugwijzing van de zaak naar (een) de Rechtbank. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank.

4. Beoordeling van het geschil

Vraag I

4.1. Bij de beantwoording van vraag I stelt het Hof voorop, dat de Hoge Raad der Nederlanden in zijn arrest van 25 oktober 2002, nr. 36 898, onder meer gepubliceerd in BNB 2003/14 onder 3.2.3 heeft overwogen dat de belastingrechter bij de mededeling, dat hij aanleiding ziet om ten nadele van een partij een vermoeden aan te nemen, zich ervan dient te vergewissen of deze mededeling voor die partij aanleiding geeft zich te beraden op zijn mogelijkheden om tegenbewijs te leveren en zo ja, die partij daartoe de gelegenheid moet bieden.

4.2. Het Hof is van oordeel, dat in de onder 4.1 vermelde overweging van de Hoge Raad der Nederlanden ligt besloten, dat de belastingrechter dient mede te delen dat bij hem een vermoeden ten nadele van een partij is gerezen (in dit verband wijst het Hof op het arrest van de Hoge Raad der Nederlanden van 5 juni 1996, nr 31 163, onder meer gepubliceerd in BNB 1996/234, r.o. 3.6; van 9 december 2005, nr 40 817, onder meer gepubliceerd in BNB 2006/241 en van 13 januari 2006, nr 41 679, onder meer gepubliceerd in BNB 2006/243, r.o. 3.4.).

4.3. Uit de conclusie van dupliek in eerste aanleg en het proces-verbaal van het onderzoek ter zitting in eerste aanleg blijkt, dat de Inspecteur uitging van een (niet-ontzenuwd) vermoeden. Echter, uit de bestreden uitspraak van de Rechtbank noch uit het proces-verbaal van het onderzoek ter zitting noch uit de overige gedingstukken blijkt dat op enig moment de Rechtbank aan de belanghebbende heeft medegedeeld, dat ook de Rechtbank aanleiding zag om ten nadele van de belanghebbende een vermoeden aan te nemen. Hieruit volgt, dat de belanghebbende door de Rechtbank niet in de gelegenheid is gesteld om zich te beraden op zijn mogelijkheden om bewijs tegen het bij de Rechtbank gerezen vermoeden te leveren en de belanghebbende derhalve ook niet in de gelegenheid is gesteld tot het leveren van dit tegenbewijs. Het Hof is van oordeel, dat de Rechtbank bij het nemen van zijn in de bestreden uitspraak genomen beslissing de goede procesorde niet in acht heeft genomen.

Tussenconclusie

4.4. Alvorens in te gaan op de vraag welke gevolgen moeten worden verbonden aan de onder 4.3 door het Hof aanwezig geachte schending van de goede procesorde door de Rechtbank zal het Hof eerst de vragen IV en V behandelen om daarna onder 4.12 tot een slotsom te komen.

Vraag IV

4.5. De belanghebbende heeft in de motivering van het beroepschrift in hoger beroep onder 1.3 vermeld de zaak in volle omvang aan het Hof te willen voorleggen en te persisteren bij de standpunten, die in de door hem genoemde processtukken, waaronder het in het geschrift d.d. 13 december 2004 opgenomen bezwaar tegen de navorderingsaanslag, zijn opgenomen. Onder 1.4 in het beroepschrift in eerste aanleg verwijst de belanghebbende voor zijn grieven eveneens naar het vorenvermelde bezwaarschrift en verzoekt hij dat bezwaarschrift als herhaald en ingelast te beschouwen. In dit bezwaarschrift heeft de belanghebbende gesteld, dat sprake is van een feit, waarmee de Inspecteur ten tijde van het opleggen van de primitieve aanslag bekend was dan wel redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, als bedoeld in artikel 16 van de AWR. Tijdens het onderzoek ter zitting heeft de belanghebbende medegedeeld deze stelling te handhaven. De Inspecteur heeft in zijn verweerschrift voor de Rechtbank verdedigd, dat niet sprake is van navordering op grond van een feit, waarmee hij ten tijde van het opleggen van de primitieve aanslag bekend was dan wel redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, als bedoeld in artikel 16 van de AWR.

4.6. Het onder 4.5 overwogene laat geen andere gevolgtrekking toe, dan dat partijen ook bij de Rechtbank de hiervoor onder 3.1 vermelde vraag IV hadden opgeworpen en dat de Rechtbank deze vraag onbehandeld heeft gelaten. Nu de Rechtbank in de bestreden uitspraak concludeerde tot ongegrondverklaring van het beroep had hij deze vraag echter niet onbehandeld mogen laten.

Vraag V

4.7. De belanghebbende heeft in zijn pleitnota onder 4.5 gesteld, dat de Rechtbank impliciet heeft geoordeeld dat geen sprake is van het doen van onjuiste aangiften en dat de Rechtbank de zogenoemde omkering en verzwaring van de bewijslast terecht achterwege heeft gelaten. De Inspecteur heeft in zijn verweerschrift in hoger beroep verdedigd, dat, gelet op door hem aangehaalde omstandigheden, op de belanghebbende de last rust aannemelijk te maken dat de belanghebbende de ontvangen bedragen inderdaad ten behoeve van A heeft ontvangen en uitgegeven. De Inspecteur acht de belanghebbende in die bewijslast niet geslaagd en hij verbindt daaraan de conclusie dat de belanghebbende niet de vereiste aangifte heeft gedaan en dat, gelet op artikel 27e van de AWR, dientengevolge op de belanghebbende de last rust overtuigend aan te tonen dat en in hoeverre de uitspraken op bezwaar onjuist zijn.

4.8. De Inspecteur heeft in het verweerschrift in eerste aanleg, gelezen in samenhang met de conclusie van dupliek in eerste aanleg, reeds voor de Rechtbank verdedigd, dat juist het (niet-ontzenuwde) vermoeden, dat de belanghebbende de ontvangen bedragen als inkomsten had genoten noopte, tot de conclusie dat de vereiste aangifte (in de zin van artikel 27e van de AWR) niet was gedaan.

4.9. Uit de bestreden uitspraak van de Rechtbank blijkt niet, dat de Rechtbank met betrekking tot de door de Inspecteur reeds voor de Rechtbank ingenomen stelling, dat op grond van artikel 27e van de AWR op de belanghebbende de last rustte overtuigend aan te tonen dat en in hoeverre de uitspraken op bezwaar onjuist zijn, een oordeel heeft gegeven.

4.10. Gelet op hetgeen de Rechtbank onder 4 van zijn bestreden uitspraak heeft overwogen is niet uitgesloten, dat de Rechtbank van oordeel is geweest dat de onder 4.8 bedoelde stelling van de Inspecteur geen behandeling meer behoefde, doch anderzijds blijkt uit de bestreden uitspraak - in het bijzonder uit hetgeen is vermeld onder 3.1 - noch uit het proces-verbaal van het onderzoek ter zitting in eerste aanleg dat de Rechtbank zich een oordeel heeft gevormd over de hiervoor genoemde - door de belanghebbende in de conclusie van repliek in eerste aanleg betwiste - stelling van de Inspecteur.

4.11. Bovendien zou - nu de Rechtbank met de Inspecteur een vermoeden ten nadele van de belanghebbende aanwezig en niet-ontzenuwd achtte - het meer voor de hand hebben gelegen indien de Rechtbank zich wèl op enigerlei wijze zou hebben uitgelaten over de onder 4.8 bedoelde stelling van de Inspecteur, omdat de Inspecteur heeft gesteld dat met dat (niet-ontzenuwde) vermoeden de onjuistheid van de aangifte was gegeven.

Slotsom

4.12. Het Hof is van oordeel, dat de onder 4.3 vermelde schending van de goede procesorde en het onbehandeld laten van door partijen opgeworpen en in geschil zijnde vragen, waarvan enkele omschreven onder 4.5 tot en met 4.11, ertoe moeten leiden dat belanghebbendes verzoek om terugwijzing van de zaak naar de Rechtbank moet worden gehonoreerd. De zaak dient op de voet van artikel 27q, eerste lid, aanhef, onderdeel b van de AWR naar de Rechtbank te worden teruggewezen en de zaak moet opnieuw in volle omvang door de Rechtbank worden behandeld.

4.13. De overige in hoger beroep in geschil zijnde vragen behoeven geen behandeling meer.

5. Griffierecht

5.1. De Staat dient aan belanghebbende het door hem ter zake van de behandeling van het hoger beroep bij het Hof betaalde griffierecht ten bedrage van € 105,= te vergoeden.

5.2. De Rechtbank zal hebben te beslissen omtrent het griffierecht voor het bij de Rechtbank ingediende beroep.

6. Kosten van bezwaar en proceskosten

6.1. De Rechtbank zal hebben te beslissen over het, reeds in eerste aanleg gedane, verzoek tot vergoeding van de kosten van het bezwaar.

6.2. De Rechtbank zal (opnieuw) hebben te beslissen over het verzoek tot vergoeding van de proceskosten in verband met de behandeling bij de Rechtbank.

6.3. Nu het door belanghebbende ingestelde hoger beroep gegrond is, acht het Hof termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het hoger beroep bij het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken.

Het Hof stelt deze kosten, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op 2,5 (punten) x € 322,- (waarde per punt) x 1,5 (factor gewicht van de zaak) x 1 (samenhangende zaken) is € 1.207,50.

Daarbij wordt uitgegaan van drie samenhangende zaken waarin belanghebbende geheel of gedeeltelijk in het gelijk is gesteld. Dit betreft onderhavige zaak en kenmerken Hof: 06/00099 en 06/00100.

Het Hof zal in deze zaak en in elk van de overige hiervóór genoemde zaken een proceskostenvergoeding toekennen van € 1.207,50 : 3 = € 402,50.

7. Schadevergoeding

De Rechtbank zal hebben te beslissen over het, reeds in eerste aanleg gedane, verzoek tot vergoeding van schade op de voet van artikel 8:73 van de Awb.

8. Beslissing

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden (Belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen: