Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 21-11-2008, BH0816, 07/00201

Schriftelijke uitspraak op het hoger beroep van

tegen de mondelinge uitspraak van de Rechtbank Breda (hierna: de Rechtbank) van 1 maart 2007, nummer 06/2008 in het geding tussen

belanghebbende

en

betreffende na te noemen voor bezwaar vatbare beschikking inzake energiepremie.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Belanghebbende heeft op 24 september 2003 een aanvraag voor toekenning van energiepremie ingediend bij het energiebedrijf waarbij hij was aangesloten. Dit energiebedrijf heeft de premieaanvraag op 27 november 2003 afgewezen. Daarop heeft belanghebbende een aanvraag ingediend bij de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieubeheer (hierna: VROM). Bij besluit van 9 januari 2004 heeft de minister van VROM deze aanvraag afgewezen. Het tegen dit besluit door belanghebbende ingediende bezwaar is bij besluit van 30 september 2004 ongegrond verklaard. Tegen dit laatste besluit heeft belanghebbende beroep ingesteld bij de Raad van State. Bij uitspraak van 15 juli 2005, nr. 200409160/2 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State het beroep ongegrond verklaard. Daarbij heeft de Afdeling onder meer overwogen dat zij verstaat dat de minister van VROM de aanvraag om energiepremie op grond van de premieregeling 2002 en het daarop betrekking hebbende dossier met toepassing van artikel 2:3 van de algemene wet bestuursrecht zal doorzenden aan het op grond van die regeling bevoegde bestuursorgaan.

1.2. Bij brief van 12 oktober 2005 heeft de Inspecteur aan belanghebbende bericht dat hij de aanvraag van belanghebbende aanmerkt als een bezwaarschrift en op 9 maart 2006 heeft de Inspecteur bij uitspraak het bezwaar besloten om niet aan het bezwaar tegemoet te komen.

1.5. De zitting heeft plaatsgehad op 18 april 2008 te 's-Hertogenbosch. Aldaar is toen verschenen en gehoord belanghebbende.

2. Feiten

2.1. De Rechtbank heeft de volgende in hoger beroep niet betwiste feiten vastgesteld:

2.1.2. Op 24 september 2003 is de aanvraag voor de toekenning van de energiepremie, in verband met de aanschaf van energiebesparende voorzieningen binnengekomen bij het energiebedrijf waarbij belanghebbende is aangesloten.

2.1.3. Op 27 november 2003 is de premieaanvraag door het energiebedrijf afgewezen. Op 9 januari 2004 heeft het ministerie van VROM het verzoekschrift van belanghebbende afgewezen en op 30 september 2004 is het bezwaar hiertegen ongegrond verklaard. Op 15 juli 2005 heeft de Raad van State uitspraak gedaan in het geding tussen belanghebbende en de Minister van VROM. In deze uitspraak heeft de Raad van State het beroep ongegrond verklaard en aangegeven dat de minister van VROM het betreffende dossier dient door te zenden naar het bevoegde bestuursorgaan met betrekking tot de premieregeling 2002.

2.1.4. De Inspecteur heeft belanghebbende op 12 oktober 2005 bericht dat zijn aanvraag als bezwaar wordt aangemerkt en op 9 maart 2006 is het bezwaar afgewezen.

2.2. In aanvulling hierop stelt het Hof op grond van de stukken van het geding en de geloofwaardige verklaringen van belanghebbende ter zitting de volgende feiten vast:

2.2.1. De bevestiging van de opdracht tot aanneming van werk in het kader waarvan de onderhavige voorzieningen zijn aangebracht, is gedagtekend 18 augustus 2002.

2.2.2. Het op 24 september 2003 ingediende aanvraagformulier leidt tot een aanspraak op energiepremie ten bedrage van € 10.539,30.

2.2.3. In zijn Besluit van 5 december 2002, nr. CPP2002/3625M, (hierna: het Besluit) heeft de staatssecretaris van Financiën onder meer het volgende opgenomen:

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. Het geschil betreft het antwoord op de vraag of belanghebbende terecht geen energiepremie is toegekend ter zake van de in 2.1.1 genoemde voorzieningen.

Belanghebbende is van mening dat deze vraag ontkennend moet worden beantwoord. De Inspecteur is de tegenovergestelde opvatting toegedaan.

3.3. Belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van het hoger beroep en terugwijzing van de zaak naar de Inspecteur. De Inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het hoger beroep.

4. Gronden

4.1. Met ingang van 1 januari 2003 is de regeling inzake energiepremies gewijzigd. Tot die datum berustte de regeling inzake energiepremies op het bepaalde in afdeling 9 van Hoofdstuk VA van de Wet belastingen op milieugrondslag. Bij artikel XVA, onderdeel C, van de Wet van 12 december 2002, Stb. 615 (Belastingplan 2003, deel 1) is genoemde afdeling 9 komen te vervallen. In het Koninklijk Besluit van 13 december 2002, Stb. 637 is bepaald dat het eerdergenoemde artikel XVA in werking treedt met ingang van 1 januari 2003. Met ingang van 1 januari 2003 worden energiepremies toegekend door de minister van VROM op basis van artikel 15.13, eerste lid van de Wet milieubeheer en de Tijdelijke regeling energiepremies 2003, Stcrt. 2002, 248.

4.2. Volgens de tot 1 januari 2003 geldende regeling kon een verzoek om toekenning van energiepremie worden ingediend ter zake van de aanschaf van een apparaat of voorziening. Zoals de Rechtbank terecht heeft overwogen volgt uit het arrest van de Hoge Raad van 16 september 2005, nr. 40 516, onder meer gepubliceerd in BNB 2005/357, dat een voorziening is aangeschaft op het tijdstip waarop deze is aangebracht en volledig is betaald. Belanghebbende heeft de in 2.1.1 genoemde voorzieningen pas na 1 juli 2003 volledig betaald.

4.3. Volgens de vanaf 1 januari 2003 geldende regeling, geldt deze regeling in beginsel voor eigendomsverkrijgingen door levering krachtens in het kalenderjaar 2003 met een leverancier gesloten koopovereenkomsten. Daarnaast is in de met ingang van 16 oktober 2003 van kracht geworden Regeling intrekking en overgangsbepalingen Tijdelijke regeling energiepremies 2003 (hierna: de Intrekkingsregeling) bepaald dat de minister van VROM een aanvraag kan toewijzen als de overeenkomst is gesloten in 2002 en het indienen van de aanvraag als gevolg van omstandigheden die in redelijkheid niet aan de aanvrager zijn toe te rekenen niet heeft plaatsgehad vóór 2 april 2002, voor zover het niet toewijzen zal leiden tot een onbillijkheid van overwegende aard. Bij de beoordeling van de vraag of de aanvraag eerst na 1 april 2003 kon worden ingediend als gevolg van in redelijkheid niet aan de aanvrager toe te rekenen omstandigheden, is blijkens de toelichting op de Intrekkingsregeling onder meer van belang of de aanvrager heeft of had kunnen voorzien dat een in 2002 gesloten koopovereenkomst niet vóór 2 april 2003 zou worden gevolgd door een levering. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in zijn in 2.1.3 genoemde uitspraak geoordeeld dat nu belanghebbende bij het aangaan van de koopovereenkomst wist dat in de planning van de aannemer de oplevering van de werkzaamheden voorzien was voor het einde van de maand april 2003, er geen grond bestaat voor het oordeel dat de niet tijdige indiening van de aanvraag niet aan belanghebbende kan worden toegerekend.

4.4. Bij de beoordeling van het geschil stelt het Hof voorop dat belanghebbende recht zou hebben gehad op energiepremie ter zake ten minste een deel van de in 2.1.1. genoemde voorzieningen, indien ofwel de oude, tot 1 januari 2003 geldende, regeling,ofwel de nieuwe, met ingang van die datum geldende, regeling doorlopend en zonder onderbreking van toepassing zou zijn geweest. De lange tijdspanne tussen het sluiten van de koop-aanneemovereenkomst en de feitelijke oplevering en betaling zou hem in dat geval niet zijn tegengeworpen. Voorts is van belang dat de parlementaire geschiedenis ter zake van de intrekking van de oude en de invoering van de nieuwe regeling geen aanwijzing bevat dat de wetgever voor ogen stond dat personen die in 2002 voorzieningen kopen die in 2003 geleverd of betaald worden, moeten worden behandeld als bijzondere groep aan wie geen energiepremie behoort te worden toegekend.

4.5. Gelet op hetgeen hiervoor in 4.4 is overwogen gaat het Hof ervan uit dat bij de invoering van de wijziging van de regeling van energiepremies in 2003 onbedoeld geen aansluiting is gevonden tussen de opeenvolgende regelingen. Dit gemis aan aansluiting is ten dele ondervangen door de in 4.3 genoemde Intrekkingsregeling en het Besluit van de staatssecretaris van Financiën. Ten aanzien van belanghebbende is deze aansluiting echter niet bereikt. De Afdeling Rechtspraak van de Raad van State heeft geoordeeld dat de Intrekkingsregeling niet van toepassing is en het Besluit van 5 december 2002 eist dat de aanvraag vóór 2 april 2003 is ingediend, aan welke eis belanghebbende niet voldaan heeft.

4.6. Aldus dreigt voor belanghebbende het gemis van energiepremie door een onbedoelde effect van de wetswijziging die geen gesloten aansluiting tot stand heeft gebracht. Daarbij komt dat belanghebbende zijn gedrag niet op de wijziging in de regelgeving heeft kunnen aanpassen. Hij had de koop-aanneemovereenkomst immers al gesloten toen het voorstel dat heeft geleid tot de Wet van 12 december 2002, Stb. 615 (Belastingplan 2003, deel 1) op 17 september 2002 bij de Tweede Kamer werd ingediend. Ook de Intrekkingsregeling dateert van 30 september 2003 en is gepubliceerd in de Staatscourant van 7 oktober 2003, derhalve nadat belanghebbende zijn aanvraag op 23 september 2003 had ingediend. Voorts is gesteld noch gebleken dat belanghebbende enige invloed heeft kunnen uitoefenen op het moment van oplevering van het werk.

4.7. Het Besluit is een beleidsregel. Op grond van het bepaalde in artikel 4:84 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) handelt een bestuursorgaan overeenkomstig de beleidsregel, tenzij dat voor een of meer belanghebbenden gevolgen zou hebben die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te dienen doelen.

4.8. De doelstelling van het Besluit kan worden ontleend aan hetgeen is neergelegd in onderdeel 2 van dat besluit. Daarin komt tot uitdrukking dat de Staatssecretaris het ongewenst vindt dat op basis van de energiepremieregeling 2002 geen energiepremie wordt toegekend voor een voorziening die in 2002 wordt gekocht, maar pas in 2003 wordt geleverd, bijvoorbeeld de eindejaarsdrukte in de winkels.

4.9. Uit de tekst van het Besluit begrijpt het Hof dat de Staatssecretaris bij de totstandkoming ervan voor ogen heeft gehad dat de energiepremie wordt toegekend ter zake van de aanschaf van apparaten en voorzieningen die men in een winkel pleegt te kopen. Niet blijkt dat de Staatssecretaris oog heeft gehad voor een situatie als de onderhavige, waarin de voorzieningen worden aangebracht in het kader van een overeenkomst tot aanneming van werk, waarbij er in de regel vele maanden liggen tussen de totstandkoming van de overeenkomst enerzijds en de oplevering van het werk en de betaling van de laatste termijn van de aanneemsom anderzijds.

4.10. Tegen de achtergrond van de met het Besluit te dienen doelen, bestaat er geen goede grond om het geval waarin een apparaat dat in een winkel wordt gekocht, maar in januari 2003 wordt geleverd, anders te behandelen dan het geval van belanghebbende. Voorts wordt belanghebbende door strikte toepassing van het Besluit onevenredig in zijn belangen getroffen. Hij heeft zijn beslissing om het aanbrengen van de voorzieningen op te nemen in de aanneemovereenkomst, immers mede gebaseerd op de ter zake van de aanschaf te ontvangen energiepremie. Deze aanvraag beliep het niet onaanzienlijke bedrag van € 10.539,30.

4.11. Een goede grond voor het in 4.10 bedoelde verschil in behandeling kan ook niet gevonden worden in de samenhang met de Intrekkingsregeling. In de eerst plaats was de Intrekkingsregeling nog niet getroffen toen het Besluit tot stand kwam en moet het ervoor gehouden worden dat de Intrekkingsregeling op 5 december 2002 ook nog niet in voorbereiding was. Verder is van belang dat de Intrekkingsregeling, naar de Afdeling Rechtspraak van de Raad van State heeft beslist, in het geval van belanghebbende niet tot toekenning van energiepremie op grond van de voor 2003 geldende voorschriften kan leiden.

4.12. Hetgeen hiervoor is overwogen brengt het Hof tot de gevolgtrekking dat toepassing van het Besluit in dit geval voor belanghebbende gevolgen zou hebben die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de met het Besluit te dienen doelen. Op grond van het bepaalde in artikel 4:84 Awb had de Inspecteur daarom niet in overeenstemming met de in het Besluit neergelegde beleidsregel moeten handelen. Hij had de aanvraag inhoudelijk moeten beoordelen, op basis van de voor het jaar 2002 geldende regeling.

4.13. Nu de aanvraag niet inhoudelijk is beoordeeld, die beoordeling een nader onderzoek vergt en partijen niet hebben aangedrongen op een inhoudelijke behandeling van de aanvraag door het Hof, zal het Hof de zaak terugwijzen naar de Inspecteur.

Met betrekking tot het griffierecht

4.14. Nu de uitspraak van de Rechtbank wordt vernietigd, dient de Staat aan belanghebbende het door hem ter zake van de behandeling van het beroep bij de Rechtbank en het hoger beroep bij het Hof betaalde griffierecht ten bedrage van € 38 respectievelijk € 106 te vergoeden.

Met betrekking tot de proceskosten

4.15. Nu het door belanghebbende ingestelde hoger beroep gegrond is, acht het Hof termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in een tegemoetkoming in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het beroep bij de Rechtbank en het hoger beroep bij het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken.

Aldus gedaan op 21 november 2008 door R.J. Koopman, voorzitter, J.C.K.W. Bartel en W.E.M. van Nispen tot Sevenaer, in tegenwoordigheid van J.W.J. van der Heijden, griffier. De beslissing is op die datum ter openbare zitting uitgesproken en afschriften van de uitspraak zijn op die datum aangetekend aan partijen verzonden.

Het aanwenden van een rechtsmiddel