Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 12-12-2008, BH4376, 06/00219

GERECHTSHOF 's-HERTOGENBOSCH

Sector belastingrecht

Tweede meervoudige Belastingkamer

Kenmerk: 06/00219

de voorzitter van het managementteam van het onderdeel Belastingdienst/Z van de rijksbelastingdienst,

hierna: de Inspecteur,

mevrouw X,

wonende te Y,

hierna: belanghebbende,

1.2. Belanghebbende is van deze uitspraak in beroep gekomen bij de Rechtbank.

Bij mondelinge uitspraak heeft de Rechtbank het beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd, de aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen van f 53.164 en een vergoeding van proceskosten en griffierecht gelast.

1.3. Tegen deze uitspraak heeft de Inspecteur hoger beroep ingesteld bij het Hof.

Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

2.3. Per 1 januari 1985 heeft belanghebbendes echtgenoot zijn eenmanszaak ingebracht in een vennootschap onder firma met belanghebbende.

Op 19 februari 1987 heeft belanghebbendes echtegnoot het tot dan door hem gehuurde woonwinkelpand van zijn vader gekocht. De koopsom bedroeg f 235.000, te weten f 45.000 voor de bovenwoning en een gedeelte van de grond, f 40.000 voor het zakelijk gedeelte van de grond en f 150.000 voor het zakelijk gedeelte van de opstallen.

2.4. Belanghebbende en haar echtgenoot hebben drie zonen, de eerste is geboren in 1989, de tweede in 1991 en de derde in 1993.

In 1990 is een slaapkamer op de eerste verdieping dienst gaan doen als speelkamer en is een op de onder 2.3 vermelde bouwtekening aangeduide 'werkkamer' op die verdieping bij de woonkamer 'getrokken'.

2.5. Tot 1999 is het gehele pand als ondernemingsvermogen aangemerkt. In 1999 is de bovenwoning naar privé overgebracht.

Een en ander is met toelichting in belanghebbendes aangifte inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen voor het jaar 1999 verwerkt. De Inspecteur heeft daar niet op gereageerd.

In 2000 is de onderneming gestaakt. De Inspecteur heeft de daarbij door hem geconstateerde boekwinst in het jaar 2000 voor de helft tot het inkomen van belanghebbende gerekend.

3.1. Het geschil betreft het antwoord op de volgende vragen:

- Is de boekwinst op de bovenwoning onbelast?

- Zo niet: kan belanghebbende aan het uitblijven van een reactie van de Inspecteur bij de aanslagregeling voor het jaar 1999 rechtens te beschermen vertrouwen ontlenen dat de boekwinst bij staking onbelast zou blijven?

- Is de vergoeding van de proceskosten onjuist berekend?

3.2. Partijen doen hun standpunten in hoger beroep steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, waarvan de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt.

Ter beider zittingen hebben zij hieraan nog het volgende, zakelijk weergegeven, toegevoegd:

Belanghebbende

-Er was in de buurt van het woonwinkelpand geen of weinig speelmogelijkheid voor kinderen. De verbouwing in 1987/88 was uitsluitend ingegeven door de voorgenomen gezinsuitbreiding. Er was geen tuin en geen speelmogelijkheid voor kinderen. In de bovenwoning moest het gezinsleven plaatsvinden, alle zakelijke handelingen vonden daarom beneden in het winkelgedeelte plaats.

-Het winkelgedeelte was met het oog daarop ook uitgebreid met een overkapping van de kleine binnenplaats achter het pand. Daarin was een kantine gemaakt zodat er beneden door personeel kon worden geluncht. Daar stonden ook een ijskast en een koffiemachine voor het personeel.

-Belanghebbende maakte haar bloemstukken voor partijen en begrafenissen uitsluitend in die kantine. Daar stonden alle daartoe benodigde materialen.

-Belanghebbende werkte twee dagen in de week. Dan was er steeds boven een oppas voor de drie zoons.

-Het feit dat het pand ongesplitst van schoonvader is aangekocht is alleen een probleem bij een gedwongen koppelaankoop. Daarvan was hier geen sprake. Het pand is altijd eenvoudig splitsbaar geweest. Het heeft een eigen opgang. Dat is ook bij de verkoop in 2002 gebleken. Toen is er alleen in de meterkast iets veranderd.

-De gevraagde vermindering van heffingsrente is geen aparte grief, maar moet volgen uit een vermindering van de aanslag.

-In incidenteel hoger beroep wordt verzocht om een vergoeding van de kosten van de bezwaarfase, waarom is verzocht in de brief van 21 juli 2003, zie bijlage 21f bij het beroepschrift. Ik trek het verzoek om vergoeding van een conclusie van repliek bij de Rechtbank in.

De Inspecteur

-Het pand was bij aankoop juridisch niet gesplitst en reeds daarom blijkens de jurisprudentie keuzevermogen.

-Het Hof mag er voor de uitspraak vanuit gaan dat de bovenwoning in 1987 naar privé ging als ik in het ongelijk word gesteld.

-Ik heb graag een uitspraak. Het belang van deze zaak is namelijk groot. Als belanghebbende gelijk krijgt zijn er veel meer gevallen dan voorheen waarin Box III zal worden geclaimd.

3.3. De Inspecteur concludeert tot gegrondverklaring van het hoger beroep, vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank en handhaving van de uitspraak op bezwaar.

Belanghebbende concludeert tot ongegrondverklaring van het hoger beroep, gegrondverklaring van het incidentele hoger beroep en verhoging van de proceskostenvergoeding.

4.1. In geschil is allereerst de vraag of de bovenwoning verplicht privévermogen vormt.

Beslissend is blijkens Hoge Raad 20 juni 1962, nr. 14.819, BNB 1962/272, de wil van de belastingplichtige tenzij de redelijkheid zich daartegen verzet. Daarbij geldt dat de Inspecteur de juistheid van de bijtelling van de onder 2.5 vermelde boekwinst aannemelijk dient te maken. Daarna is het aan belanghebbende het tegendeel aannemelijk te maken.

4.2.1. De Inspecteur heeft de bijtelling onder meer gebaseerd op het feit dat het pand bij aankoop juridisch ongesplitst was, op de administratieve verwerking (opname van de bovenwoning als ondernemingsvermogen - reeds door de schoonvader van belanghebbende - met correcties voor privé gebruik), op het feit dat belanghebbendes echtgenoot bij aankoop boven de zaak woonde, dat belanghebbende uit een oogpunt van achterwacht, opslag, ontvangst en toezicht baat had bij het wonen boven de zaak, dat de gezinsuitbreiding eenvoudig kon worden opgevangen met de twee slaapkamers die na de verbouwing op de tweede verdieping beschikbaar kwamen, op de 'zakelijke' aanduidingen van bepaalde vertrekken op de eerste verdieping van de hand van de architect op de bouwtekening bij de aanvraag van een bouwvergunning in 1988 en op de verwerking van een en ander in de aangiften inkomstenbelasting tot 1999 (huurwaardeforfait).

4.2.2. Belanghebbende stelt daar onder verwijzing naar de bijlage bij de conclusie van AG Overgaauw bij Hoge Raad 13 juli 2007, nr. 43.298, VN 2007/34.18 tegenover dat aan deze stellingen voorbij moet worden gegaan en dat uitsluitend het werkelijke oogmerk bij aankoop en de werkelijke aanwending binnen de onderneming beslissend is.

4.3. Belanghebbende heeft onweersproken gesteld dat haar echtgenoot indien hij dat had gewenst in 1987 ook gesplitst had kunnen aankopen van zijn vader, dat wil zeggen ofwel de bovenwoning ofwel de winkel.

Dat betekent dat dit geval moet worden onderscheiden van het geval behandeld in Hoge Raad 13 juli 2007, nr. 43.298, VN 2007/34.18 waarin de koper was gedwongen het geheel te kopen, een splitsing aan te brengen en het deel door te verkopen waarin hij niet was geïnteresseerd.

Belanghebbende heeft verder onweersproken gesteld dat de splitsing in 2002 is uitgevoerd, maar niet meer inhield dan het aanpassen van 'de meterkast', teneinde water- en energiegebruik gescheiden te kunnen volgen. Splitsing was daarom in dit geval ook bouwkundig erg eenvoudig.

Een en ander betekent naar het oordeel van het Hof dat voor de vraag of de bovenwoning in 1987 en latere jaren verplicht privévermogen vormde, niet behoeft te worden gelet op het feit dat het pand pas in 2002 juridisch gesplitst is.

4.5. Belanghebbende en haar echtgenoot hebben ten aanzien van het oogmerk bij aankoop en het werkelijk gebruik nadien ter eerste en ter tweede zitting van het Hof verklaard:

- dat de bovenwoning bij aankoop in 1987 uitsluitend bestemd was voor privé gebruik en nadien uitsluitend overeenkomstig die bestemming is gebruikt

- dat de na de aankoop uitgevoerde verbouwing uitsluitend is ingegeven door de aanstaande gezinsuitbreiding

- dat de daarmee strijdige aantekeningen op een tekening bij een vergunningsaanvraag onjuist zijn.

Deze verklaringen zijn herhaaldelijk gedaan en consistent volgehouden tegenover het Hof. Ze zijn uitvoerig toegelicht en geadstrueerd. Het Hof hecht geloof aan deze verklaringen.

4.9. Belanghebbende heeft verder verklaard dat er in de bovenwoning steeds oppas was, wanneer zij beneden in de winkel werkte.

Het Hof acht daarom aannemelijk dat belanghebbende de opvoeding van de drie kinderen op een bovenverdieping ook fysiek heeft gescheiden van haar zakelijke activiteiten.

4.10. Het voorgaande brengt het Hof tot de slotsom dat de bovenwoning vanaf de aankoop verplicht privévermogen heeft gevormd. Het hoger beroep van de Inspecteur is ongegrond.

Het Hof komt daarom niet meer toe aan belanghebbendes beroep op het vertrouwensbeginsel.

4.11. Het incidenteel hoger beroep van belanghebbende strekt tot herziening van de door de Rechtbank toegekende vergoeding van de kosten van bezwaar en van beroep.

Belanghebbende claimt alsnog de kosten van bezwaar; één procespunt voor het bezwaarschrift en één procespunt voor de hoorzitting, alsmede de reiskosten voor de zitting bij de Rechtbank.

Verder verzoekt belanghebbende de samenhangende zaken van belanghebbende en haar echtgenoot in afwijking van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: Besluit) vanwege het geringe bedrag van de vergoeding als twee afzonderlijke zaken te behandelen en dientengevolge de kosten van bezwaar en van (hoger) beroep te verdubbelen.

4.12. Het Hof stelt bij de behandeling van het incidenteel beroep van belanghebbende voorop dat het Hof in hetgeen belanghebbende heeft aangevoerd geen ruimte ziet om de proceskostenvergoeding te verdubbelen, door de samenhangende zaken van de beide echtgenoten als twee afzonderlijke zaken te behandelen. Dat zou leiden tot strijd met artikel 3 van het Besluit. Belanghebbende heeft echter geen feiten en omstandigheden gesteld, en het Hof zijn deze niet ambtshalve gebleken, om af te wijken van het Besluit. Het Hof heeft dan niet de vrijheid daarvan af te wijken.

Terecht stelt belanghebbende dat tijdens de bezwaarfase is verzocht om vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 7.15 Awb. De Rechtbank heeft hiervoor geen vergoeding toegekend. Het Hof zal dit herstellen en voor de kosten van het vervaardigen van het bezwaarschrift en van het horen een vergoeding verlenen van 2 (punten) x € 161 (waarde per punt), zijnde € 322. Gelet op het overwogene over samenhangende zaken wordt aan belanghebbende, gelijk aan hetgeen hierna onder 6 is opgenomen, een vergoeding van € 322 : 2 is € 161 toegekend.

Onterecht stelt belanghebbende dat de Rechtbank geen reiskosten heeft vergoed voor de zitting op 8 mei 2006 te B, nu daarvoor een bedrag van € 17 aan belanghebbende is toegekend.

Het Hof stelt deze kosten, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op 3 (proceshandelingen) x € 322 (waarde per punt) x 1,5 (factor gewicht van de zaak) x 1 (factor samenhangende zaken) is € 1.449, vermeerderd met een bedrag aan reiskosten van belanghebbende en haar echtgenoot zelf voor het bijwonen van de zittingen bij het Hof van 2 x 2 x € 16 is € 64 en in totaal € 1.513.

Gesteld noch gebleken is dat belanghebbende overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten als bedoeld in artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht heeft gemaakt.

Het Hof:

- verklaart het hoger beroep ongegrond;

- bevestigt de uitspraak van de Rechtbank, behoudens de vergoeding van de proceskosten;

- verklaart het incidenteel hoger beroep gegrond,

- beslist dat de door de Rechtbank verleende vergoeding van proceskosten wordt verhoogd met € 161;

- bepaalt dat door tussenkomst van de griffier van de Staat ter zake van het door de Inspecteur ingestelde hoger beroep een griffierecht wordt geheven van € 433;

- veroordeelt de Inspecteur in de kosten van het geding bij het Hof aan de zijde van belanghebbende vastgesteld op in totaal € 756,50; en

- wijst de Staat aan als de rechtspersoon die de proceskosten moet vergoeden.

Daarbij moet het volgende in acht worden genomen.

1. Bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

2. Het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a) de naam en het adres van de indiener;

b) een dagtekening;

c) een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d) de gronden van het beroep in cassatie.