Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 10-11-2011, BV2182, 11-00240 en 11-00249

Uitspraak op het hoger beroep van

en op het hoger beroep van

tegen de mondelinge uitspraak van de Rechtbank Breda (hierna: de Rechtbank) van 16 januari 2011, nummer AWB 10/2783, in het geding tussen

belanghebbende

en

de Inspecteur

betreffende na te noemen naheffingsaanslag.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Aan belanghebbende is met aanslagnummer 1 een naheffingsaanslag overdrachtsbelasting opgelegd ten bedrage van € 282.000 en gelijktijdig met deze aanslag bij beschikking een bedrag van € 24.750 aan heffingsrente in rekening gebracht. Na daartegen gemaakt bezwaar, heeft de Inspecteur bij uitspraken de naheffingsaanslag en de beschikking heffingsrente gehandhaafd.

1.2. Belanghebbende is van deze uitspraken in beroep gekomen bij de Rechtbank. Ter zake van dit beroep heeft de griffier van de Rechtbank van belanghebbende een griffierecht geheven van € 298.

1.3. De Rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard, de uitspraken op bezwaar vernietigd, de naheffingsaanslag verminderd tot € 252.000, en de beschikking heffingsrente dienovereenkomstig verminderd.

1.4. Tegen deze uitspraak heeft belanghebbende hoger beroep ingesteld bij het Hof. Ter zake van dit hoger beroep heeft de griffier van het Hof van belanghebbende een griffierecht geheven van € 454. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.5. De Inspecteur heeft eveneens hoger beroep tegen de uitspraak van de Rechtbank ingesteld bij het Hof. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

1.6. Op grond van artikel 8:58 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) heeft belanghebbende vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn in afschrift verstrekt aan de wederpartij.

1.7. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgehad op 24 augustus 2011 te 's-Hertogenbosch. De zaken met procedurenummers 11/00240 en 11/00249 zijn daarbij gelijktijdig behandeld. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord A, adviseur te Q, als gemachtigde van belanghebbende, alsmede, namens de Inspecteur, de heren B en C.

1.8. Belanghebbende en de Inspecteur hebben te dezer zitting ieder een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij.

1.9. Het Hof heeft vervolgens het onderzoek gesloten.

1.10. Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat in afschrift aan partijen is verzonden.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het onderzoek ter zitting zijn in deze zaak de volgende feiten en omstandigheden voor het Hof komen vast te staan.

2.1. Belanghebbende is opgericht op 00-00-1984. Haar bedrijfsomschrijving is het verkrijgen, in stand houden, beheren en exploiteren van registergoederen, in het bijzonder monumenten in de zin van de Monumentenwet 1988, en voorts hetgeen met een en ander in de ruimste zin van het woord verband houdt.

2.2. Bij notariële akte van levering van 17 december 2007, verleden voor D te R, heeft belanghebbende de eigendom verkregen van het bedrijfscomplex met parkeerplaatsen, erf, tuin en ondergrond, gelegen aan de A-straat 1, 2 en 3 te S hierna: het bedrijfscomplex), voor een bedrag van € 7.100.000.

2.3. In de akte van levering is vermeld dat de overdrachtsbelasting als bedoeld in de Wet op de belastingen van rechtsverkeer (hierna: de Wet) voor rekening van belanghebbende is. In de akte van levering doet belanghebbende voor het gehele bedrijfscomplex een beroep op de monumentenvrijstelling van artikel 15, lid 1, onderdeel p, van de Wet (hierna: de monumentenvrijstelling). Gelet op het in de akte van levering gedane beroep op de monumentenvrijstelling is op aangifte geen overdrachtsbelasting voldaan.

2.5. Sinds 11 januari 1968 staat het landhuis als rijksmonument met monumentnummer 2 opgenomen in het Register van beschermde monumenten ingevolge (thans) artikel 6 van de Monumentenwet 1988 (hierna: het Register). De in het Register opgenomen redengevende omschrijving als monument luidt als volgt:

'E". Statig te midden van parkaanleg gelegen witgepleisterd landhuis (midden XIX), van parterre en verdieping met driezijdig uitgebouwde middenpartij, waarvan het bovendeel als loggia met Korintische zuilen is behandeld. Schuiframen uit de bouwtijd.'

2.6. In 1954 is, bezien vanaf de voorzijde, ter linkerzijde van het landhuis een woonhuis aangebouwd. Dit woonhuis beschikt over een zelfstandige ingang en een eigen huisnummer, A-straat 2. In 1957 is aan de achterzijde van het landhuis een kantoorgebouw aangebouwd, met een doorgang naar het landhuis. In 1966 is aan het bestaande kantoorgebouw een nieuw kantoorgebouw gebouwd dat over een eigen huisnummer beschikt, A-straat 3. In 1977 is het aangebouwde kantoorgebouw enigszins uitgebreid. Na 1993 is het gehele bedrijfscomplex verbouwd tot privékliniek. Daartoe zijn de bestaande aanbouwen uitgebreid en van binnen ingrijpend verbouwd. Het landhuis is niet ingrijpend verbouwd. Het gehele bedrijfscomplex (inclusief het landhuis) wordt verhuurd aan één huurder/gebruiker, die in het bedrijfscomplex een privékliniek exploiteert.

2.7. Tot de stukken van het geding behoort een op 9 augustus 2011 gedateerde verklaring van de heer F, jurist bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In dit document verklaart de heer F onder meer:

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. Het geschil betreft het antwoord op de volgende vragen:

3.2. Partijen doen hun standpunten in hoger beroep steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, van al welke stukken de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Voor hetgeen zij hieraan ter zitting hebben toegevoegd, wordt verwezen naar het van deze zitting opgemaakte proces-verbaal.

4. Gronden

Vooraf en ambtshalve

4.1. De onder 1.12 omschreven brief van belanghebbende is bij het Hof binnengekomen nadat het Hof het onderzoek heeft gesloten. Voor zover de brief strekt tot heropening van het onderzoek, als voorzien in artikel 8:68 van de Awb, heeft het Hof in hetgeen verzoeker ter zake aanvoert geen reden gevonden om tot heropening van het onderzoek over te gaan. Het Hof laat de brief dan ook buiten beschouwing.

Ten aanzien van het geschil

4.2. Artikel 15, lid 1, aanhef en onderdeel p, van de Wet luidt (tekst geldend voor het jaar 2007), voor zover hier van belang,:

4.3. Artikel 6, lid 1, Uitvoeringsbesluit belastingen van rechtsverkeer 1971 luidt:

'1. De vrijstelling, bedoeld in artikel 15, eerste lid, onderdeel p, van de wet, is slechts van toepassing, indien het verkregen is ingeschreven in een van de ingevolge de Monumentenwet 1988 vastgestelde registers van beschermde monumenten.'

4.4. Artikel 6, lid 1, van de Monumentenwet 1988 luidt:

'1. Onze minister houdt voor elke gemeente een register aan van de beschermde monumenten. In het register schrijft hij de monumenten in die hij heeft aangewezen, voorzover geen beroep tegen die aanwijzing is ingesteld of een beroep is afgewezen.'

4.5. Blijkens artikel 6, lid 1, van de Monumentenwet 1988 geldt dat alleen datgene wat in het Register als monument is omschreven, als rijksmonument in de zin van de Monumentenwet kan worden aangemerkt. Zoals in onderdeel 2.5 is beschreven, vermeldt de in het Register opgenomen redengevende omschrijving als rijksmonument uitsluitend het landhuis. De overige onderdelen van het bedrijfscomplex, te weten het in 1954 aangebouwde woonhuis, de in 1966 en 1977 aangebouwde kantoorpanden, alsmede de tuin, worden in de redengevende omschrijving als monument niet genoemd.

4.6. Blijkens de in onderdeel 2.7 aangehaalde verklaring van de heer F kunnen bouwwerken, die later zijn aangebouwd aan een in de redengevende omschrijving genoemd rijksmonument, eveneens onder de bescherming geldend voor rijksmonumenten op grond van de Monumentenwet 1988 vallen, mits sprake is van een als een geïntegreerd complex, respectievelijk zelfstandige eenheid kwalificerend bouwwerk.

4.7. De Inspecteur heeft onvoldoende weersproken gesteld dat hoewel het landhuis en de later aangebouwde bouwwerken met elkaar in verbinding staan, deze geen geïntegreerd geheel vormen, splitsbaar zijn en als wel te onderscheiden objecten afzonderlijk van elkaar zijn te verhuren en geen bestanddeel vormen van het landhuis. Het Hof is met de Inspecteur van oordeel dat het landhuis en de later aangebouwde bouwwerken, gelet op de zelfstandige functie van de aangebouwde bouwwerken, niet kunnen worden aangemerkt als een geïntegreerd complex, respectievelijk als zelfstandige eenheid kwalificerend bouwwerk, in de zin van de Monumentenwet 1988.

4.8. Gelet op hetgeen onder 4.5 tot en met 4.7 is overwogen, is het Hof van oordeel dat uitsluitend het landhuis dient te worden aangemerkt als monument in de zin van de Monumentenwet 1988, zodat de monumentenvrijstelling slechts van toepassing is op het landhuis, en niet op het gehele bedrijfscomplex.

4.9. De eerste in geschil zijnde vraag dient derhalve te worden beantwoordt in de door de Inspecteur voorgestane zin.

4.10. Met betrekking tot de tweede in geschil zijnde vraag stelt de Inspecteur zich op het standpunt dat de waarde van het landhuis ten hoogste € 2.400.000 bedraagt. Blijkens het hoger beroepschrift, onderdeel 5.3, berekent hij dit bedrag aan de hand van de huurwaarde welke aan het monumentale gedeelte kan worden toegerekend, alsmede aan de hand van het aan het monumentale gedeelte toerekenbare bruto aanvangsrendement.

4.11. Belanghebbende bestrijdt de door de Inspecteur toegepaste berekening, en is van oordeel dat de waarde van het landhuis € 3.550.000 bedraagt.

4.12. De Rechtbank heeft met betrekking tot de grieven van belanghebbende geoordeeld:

4.14. Gelet op hetgeen onder 4.10 tot en met 4.13 is overwogen, dient de tweede in geschil zijnde vraag eveneens in de door de Inspecteur voorgestane zin te worden beantwoord.

4.15. Met betrekking tot de derde in geschil zijnde vraag heeft belanghebbende in haar tot de gedingstukken behorende schriftuur van 9 augustus 2011 haar stelling dat de Inspecteur het gelijkheidsbeginsel heeft geschonden, laten vallen.

4.16. Wel stelt belanghebbende in hoger beroep dat de Inspecteur gehandeld heeft in strijd met de beginselen van behoorlijk bestuur, nu de Belastingdienst zijn beleid in 2007 heeft gewijzigd en heeft nagelaten deze beleidswijziging bekend te maken onder aangeven vanaf welk moment die beleidswijziging is ingegaan.

4.19. Op grond van hetgeen in 4.18 is overwogen, oordeelt het Hof dat, voor zover belanghebbende zich heeft willen beroepen op het vertrouwensbeginsel, een dergelijk beroep faalt. De derde in geschil zijnde vraag dient ontkennend te worden beantwoord.

4.20. De slotsom is dat het hoger beroep van de Inspecteur gegrond is en het hoger beroep van belanghebbende ongegrond. De uitspraak van de Rechtbank dient te worden vernietigd.

Ten aanzien van het griffierecht

4.21. Het Hof is van oordeel dat er geen redenen aanwezig zijn om te gelasten dat de Staat aan belanghebbende het door haar betaalde griffierecht geheel of gedeeltelijk vergoedt.

4.22. Gelet op het feit dat de uitspraak van de Rechtbank niet in stand blijft, is voor het heffen van griffierecht van de Staat inzake het hoger beroep geen plaats.

Ten aanzien van de proceskosten

4.23. Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Awb.

5. Beslissing

Het Hof:

Aldus gedaan op 10 november 2011 door M. van Dun, voorzitter, J. Swinkels en V.M. van Daalen-Mannaerts, in tegenwoordigheid van M.M.R. Richardson, griffier. De beslissing is op die datum ter openbare zitting uitgesproken en afschriften van de uitspraak zijn op die datum aangetekend aan partijen verzonden.

Het aanwenden van een rechtsmiddel