Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 16-01-2014, ECLI:NL:GHSHE:2014:57, 12-00641

Belanghebbende beroept zich op het vertrouwensbeginsel. Zij beroept zich op uitlatingen van medewerkers van het waterschap bij het van kracht worden van de nieuwe tabel afvalwatercoëfficiënten op 1 januari 2001. Dienaangaande heeft de Rechtbank het volgende overwogen:

Het Hof onderschrijft deze overwegingen van de Rechtbank en maakt deze tot de zijne. Belanghebbende erkent in hoger beroep dat zij de beweerdelijke uitlatingen van medewerkers van het waterschap niet kan onderbouwen met bescheiden maar stelt zich, onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 26 september 1979, nr. 19.250, BNB 1979/311, op het standpunt dat aan een beroep op een aanwijzing niet de eis gesteld mag worden dat deze schriftelijk is vastgelegd. Een en ander doet echter niet af aan het feit dat op belanghebbende de bewijslast rust aannemelijk te maken, op welke wijze dan ook, dat de beweerdelijke uitlatingen zijn gedaan. Het Hof is, evenals de Rechtbank, van oordeel dat belanghebbende niet aan deze bewijslast heeft voldaan.

Voorts beroept belanghebbende zich op de jarenlang gevolgde gedragslijn door de Heffingsambtenaar door steeds de aangifte op basis van een indeling in klasse 9 te volgen en op de expliciete vermelding van klasse 9 op de aanslagbiljetten over de jaren tot en met 2007 en de vermelding van klasse 9 op de voorlopige aanslag 2008. Van een bewuste standpuntbepaling blijkt uit de definitieve aanslag 2008, waarin een indeling in klasse 10 is opgenomen, aldus belanghebbende. De Rechtbank heeft dienaangaande het volgende overwogen:

Belanghebbende heeft voorts gesteld dat de klasse-indeling niet met terugwerkende kracht tot 2008 aangepast kan worden. De standpuntbepaling van de Heffingsambtenaar bij brief van 23 juli 2009 heeft pas rechtsgevolgen voor navolgende belastingjaren, dus vanaf 2010, aldus belanghebbende. De Rechtbank heeft dienaangaande het volgende overwogen:

Het Hof onderschrijft deze overwegingen van de Rechtbank en maakt deze tot de zijne. Belanghebbende stelt dat de standpuntbepaling alleen voor de toekomst gevolgen kan hebben. Dat de standpuntbepaling op 23 juli 2009 gevolgen heeft voor het belastingjaar 2008 betekent niet dat sprake is van terugwerkende kracht, nu in dezen naar het oordeel van het Hof de datum van het aanslagbiljet beslissend is en niet het belastingjaar. Nu de aanslag is opgelegd ná de standpuntbepaling, is van terugwerkende kracht geen sprake.

Belanghebbende stelt dat de Heffingsambtenaar de uitspraak op bezwaar onvoldoende heeft gemotiveerd nu de Heffingsambtenaar niet is ingegaan op de schending van het vertrouwensbeginsel. Zij is van mening dat dit aanleiding geeft voor een proceskostenveroordeling, omdat zij als gevolg van het motiveringsgebrek op de Rechtbank was aangewezen om alsnog kennis te kunnen nemen van de motivering van de uitspraak op bezwaar. Anders dan belanghebbende is het Hof van oordeel dat de uitspraak op bezwaar voldoende is gemotiveerd. Het standpunt van de Heffingsambtenaar is er duidelijk in te lezen. Tevens heeft in de bezwaarfase een hoorzitting plaatsgevonden, waarbij standpunten en argumenten over en weer zijn uitgewisseld.

De slotsom is dat het hoger beroep van belanghebbende ongegrond is. De uitspraak van de Rechtbank moet worden bevestigd.

Belanghebbende verzoekt om vergoeding van immateriële schade in verband met overschrijding van de redelijke termijn. Dat het hoger beroep ongegrond is, staat aan een dergelijke vergoeding niet in de weg (Hoge Raad 27 juni 2012, nr. 11/03462, ECLI:NL:HR:2012:BX4029).

In zijn arresten van 10 juni 2011, nrs. 09/02639, 09/05112 en 09/05113, ECLI:NL:HR:2011:BO5046, BO5080 en BO5087, heeft de Hoge Raad beslist dat het rechtszekerheidsbeginsel ertoe noopt dat ook zuivere belastinggeschillen binnen een redelijke termijn, behoudens bijzondere omstandigheden, dienen te worden beslecht en dat overschrijding van de redelijke termijn, behoudens bijzondere omstandigheden, leidt tot immateriële schade. Voor de beantwoording van de vraag of de redelijke termijn is overschreden, wordt aangesloten bij de uitgangspunten die zijn neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, nr. 37 984, ECLI:NL:HR:2005:AO9006. Als uitgangspunt geldt dat, behoudens bijzondere omstandigheden, de rechtbank uitspraak doet binnen twee jaar nadat de inspecteur het bezwaar heeft ontvangen. In gevallen, waarin de bezwaar- en de beroepsfase samen zo lang hebben geduurd, dat de redelijke termijn daardoor is overschreden, dient de rechter met het oog op toekenning van een vergoeding voor immateriële schade, die door dat tijdsverloop is ontstaan, te beoordelen op welke wijze de termijnoverschrijding moet worden toegerekend aan de bezwaar- en aan de beroepsfase. In belastingzaken heeft als regel te gelden dat de bezwaarfase onredelijk lang heeft geduurd voor zover de duur daarvan een half jaar overschrijdt en de beroepsfase voor zover zij meer dan anderhalf jaar in beslag neemt (vgl. Hoge Raad 22 maart 2013, nr. 11/04270, ECLI:NL:HR:2013:BX6666). Voor de berechting van de zaak in hoger beroep heeft als uitgangspunt te gelden dat het hof, behoudens bijzondere omstandigheden, uitspraak doet binnen twee jaar nadat het rechtsmiddel van hoger beroep is aangewend. Indien de redelijke termijn is overschreden, dient als uitgangspunt voor de schadevergoeding een tarief te worden gehanteerd van € 500 per halfjaar dat die termijn is overschreden, waarbij het totaal van de overschrijding naar boven wordt afgerond.

Het Hof stelt vast dat na de indiening van het bezwaarschrift door belanghebbende op 9 september 2009 tot de datum van de uitspraak van de Rechtbank op 16 augustus 2012 bijna drie jaren zijn verstreken. Tot de datum van de uitspraak van het Hof zijn vier jaren en ruim 4 maanden verstreken. De redelijke termijn is derhalve overschreden. Het Hof heeft binnen twee jaar nadat het rechtsmiddel van hoger beroep is ingesteld, uitspraak gedaan. De termijnoverschrijding is derhalve niet toe te rekenen aan de procedure in hoger beroep.

Het Hof stelt vast dat tussen de ontvangst van het bezwaarschrift door de Heffingsambtenaar op 9 september 2009 en de uitspraak op bezwaar op 19 mei 2010 ruim acht maanden zijn voorbijgegaan. Dit betekent dat de overschrijding van de redelijke termijn in de bezwaarfase dient te worden gesteld op ruim twee maanden. In de omstandigheid dat het bezwaarschrift van 8 september 2009 een pro forma bezwaarschrift betreft en de gronden van het bezwaar eerst op 18 januari 2010 zijn ingediend, ziet het Hof reden deze vertraging in de bezwaarfase, overeenkomstig de standpunten van partijen, aan te merken als aan belanghebbende toe te rekenen tijdsverloop waarmee de redelijke termijn is overschreden. Alsdan is geen sprake van aan de Heffingsambtenaar toe te rekenen overschrijding van de redelijke termijn.

De uitspraak op bezwaar is gedaan op 19 mei 2010. Belanghebbende heeft bij brief van 22 juni 2010, bij de Rechtbank ingekomen op 24 juni 2010, een pro forma beroepschrift ingediend. Bij brief van 6 augustus 2010, bij de Rechtbank ingekomen op 10 augustus 2010, heeft belanghebbende de gronden van het beroep ingediend. De Rechtbank heeft op 16 augustus 2012 uitspraak gedaan. Afschriften van die uitspraak zijn op 31 augustus 2012 aan partijen verzonden. De beroepsfase heeft twee jaar en ongeveer drie maanden geduurd. In de omstandigheid dat het beroepschrift van 22 juni 2010 een pro forma beroepschrift betreft en de gronden van het beroep eerst op 10 augustus 2010 zijn ingediend, ziet het Hof reden deze vertraging in de beroepsfase (ongeveer anderhalve maand) aan te merken als aan belanghebbende toe te rekenen tijdsverloop. De aan de Rechtbank toe te rekenen overschrijding van de redelijke termijn moet worden vastgesteld op ruim zeven maanden, afgerond naar boven derhalve één jaar. Deze termijnoverschrijding vormt grond voor een immateriële schadevergoeding, waartoe de Staat veroordeeld wordt. Bijzondere omstandigheden op grond waarvan die vergoeding achterwege zou moeten blijven zijn het Hof niet gebleken.

Het Hof is van oordeel dat door de Staat aan belanghebbende een vergoeding voor immateriële schade dient te worden betaald ten bedrage van € 1.000 (2 x € 500 schadevergoeding per half jaar).

Het Hof is van oordeel dat er geen redenen aanwezig zijn om te gelasten dat de Heffingsambtenaar aan belanghebbende het door haar betaalde griffierecht geheel of gedeeltelijk vergoedt.

Het Hof acht geen termen aanwezig de Heffingsambtenaar te veroordelen tot betaling van een tegemoetkoming in de proceskosten.