Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 14-10-2021, ECLI:NL:GHSHE:2021:3132, 20/00643 en 20/00644

De rechtbank heeft met betrekking tot vraag 1 het volgende overwogen:

Op grond van artikel 3.1, vierde lid, van de Wro vervalt, indien niet voor het verstrijken van de periode van tien jaar opnieuw een bestemmingsplan is vastgesteld of een verlengingsbesluit is genomen, de bevoegdheid tot het invorderen van leges. Dit verbod om leges in te vorderen is ook een verbod om leges te heffen: de zogenaamde legessanctie².

De rechtbank overweegt dat de Wro in werking is getreden op 1 juli 2008. De Wet op de ruimtelijke ordening zoals deze gold vóór 1 juli 2008 (hierna: WRO), kende de legessanctie niet. De rechtbank zal daarom eerst beoordelen of de huidige Wro of de WRO op het betreffende bestemmingsplan van toepassing is.

De rechtbank constateert dat het bestemmingsplan "Bebouwde Kom [plaats] " op 25 oktober 2007 door de gemeenteraad is vastgesteld. De WRO (oud) is dus van toepassing op het bestemmingsplan³. Op grond van artikel 33 van de WRO moest een bestemmingsplan ten minste eenmaal in de tien jaar worden herzien. Die termijn begint te lopen op het moment dat het bestemmingsplan rechtskracht krijgt⁴.

Het bestemmingsplan "Bebouwde Kom [plaats] " is op 20 mei 2008 (gedeeltelijk) goedgekeurd door Gedeputeerde Staten. Tegen dit besluit is beroep ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het beroep is op 5 januari 2009 is ingetrokken. Uit het dossier blijkt niet dat tegen het goedkeuringsbesluit een verzoek tot schorsing is ingediend. De rechtbank gaat er daarop vanuit dat het bestemmingsplan na afloop van de beroepstermijn van 6 weken op 2 juli 2008 rechtsgelding heeft gekregen⁵. Omdat het bestemmingsplan niet tussentijds is herzien, had het bestemmingsplan vanaf 2 juli 2008 tien jaar werking, derhalve tot 2 juli 2018.”

Het hof acht deze overwegingen van de rechtbank juist en op goede gronden gegeven. Belanghebbende heeft daartegen in hoger beroep geen andere gronden aangevoerd dan in eerste aanleg. Het hof maakt deze overwegingen van de rechtbank dan ook tot de zijne.

Om vraag 1 en 2 te kunnen beantwoorden dient het hof te beoordelen of de aanvraag vóór 2 juli 2018 in behandeling is genomen.

Het hof is van oordeel dat de aanvraag van de omgevingsvergunning voor 23 november 2017 in behandeling is genomen en dus ook vóór 2 juli 2018. Het hof overweegt daartoe het volgende.

Rechten kunnen worden geheven voor het genot van door het gemeentebestuur verstrekte diensten.⁶ De gemeente SchouwenDuiveland heeft gebruik gemaakt van deze in de Gemeentewet opgenomen mogelijkheid om rechten te heffen.⁷ In de Verordening is de aanvrager van de dienst als belastingplichtige aangemerkt.⁸ De dienst is in dit geval het in behandeling nemen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning.⁹ Het hof verwijst daarbij naar het arrest van 21 december 2007 waarin de Hoge Raad heeft overwogen dat:¹⁰

In dit geval heeft belanghebbende op 23 september 2017 een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend. Bij brief van 19 oktober 2017 heeft de gemeente de ontvangst van de aanvraag bevestigd. Op 8 november 2017 is een brief aan belanghebbende verzonden waarin stukken worden opgevraagd om de aanvraag te kunnen beoordelen. Op 14 november 2017 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen belanghebbende en een ambtenaar van de gemeente over de ingediende aanvraag. Daarna is op 23 november 2017 een brief verstuurd aan belanghebbende waaruit volgt dat de aanvraag is getoetst aan de indieningsvereisten. In de brief wordt vastgesteld dat de verstrekte gegevens en bescheiden voldoende zijn voor de beoordeling van de aanvraag en is een berekening van de verschuldigde leges gegeven. Daarnaast zijn opmerkingen gemaakt over de ingestuurde bouwtekeningen. Op 27 november 2017 is de vergunning van rechtswege verleend.

Zoals in 4.5 hiervoor is overwogen doet het belastbaar feit zich voor op het moment dat de aanvraag in behandeling wordt genomen. Of sprake is van in behandeling nemen dient te worden beoordeeld tegen de achtergrond van de bevoegdheid om rechten te heffen voor het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten, zie eveneens 4.5 hiervoor. Gelet op de feitelijke gang van zaken, als uiteengezet in 4.6 hiervoor, is de aanvraag van belanghebbende in behandeling genomen. De werkzaamheden die de gemeente heeft verricht vloeien voort uit de door belanghebbende gedane aanvraag, hangen samen met de beoordeling van die aanvraag en zijn daarmee te herleiden tot een naar belanghebbende te individualiseren dienst. Aangezien de werkzaamheden hebben plaatsgevonden voordat de omgevingsvergunning van rechtswege is verleend is in dit geval sprake van het in behandeling nemen van een aanvraag in de zin van de Verordening. Al wat belanghebbende daartegen heeft aangevoerd kan niet leiden tot een ander oordeel.

Aangezien de aanvraag van de omgevingsvergunning voor 23 november 2017 en daarmee dus ook vóór 2 juli 2018 in behandeling is genomen, is de legessanctie van artikel 3.1, lid 4, Wro niet van toepassing.

Het hof beantwoordt vraag 1 en vraag 2 dan ook ontkennend.

Belanghebbende heeft – samengevat – aangevoerd dat de Verordening en de bijbehorende tarieventabel niet op de juiste wijze zijn gepubliceerd, althans voor hem niet vindbaar zijn op internet.

Het hof kan belanghebbende in zoverre niet volgen. In het Gemeenteblad van de gemeente SchouwenDuiveland van 30 december 2016, nr. 188413, zijn de Verordening en de bijbehorende tarieventabel gepubliceerd.¹¹ Mede gelet op dat wat de heffingsambtenaar ter zitting heeft verklaard, heeft het hof geen reden eraan te twijfelen dat de Verordening en de tarieventabel op de juiste wijze zijn gepubliceerd. Dat wat belanghebbende daartegen heeft aangevoerd is onvoldoende.

Ten slotte is met het onherroepelijk worden van de uitspraak van de rechtbank over de vergunningverlening vast komen te staan dat sprake is van een ‘buitenplanse kleine afwijking’. Daarmee is het heffen van leges ten aanzien van buitenplanse afwijkingen terecht.

Het hof beantwoordt vraag 3 gelet op het voorgaande ontkennend.

Het hoger beroep is ongegrond en de uitspraak van de rechtbank moet worden bevestigd.

Het hof ziet geen aanleiding om het griffierecht te laten vergoeden.

Het hof oordeelt dat er geen redenen zijn voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 Algemene wet bestuursrecht.