Hoge Raad, 29-11-2000, AA8597, 35379

Nr. 35379

29 november 2000

Aan belanghebbende is voor het jaar 1996 een aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd naar een belastbaar inkomen van f 62.621,-- waarbij f 113,-- heffingsrente in rekening is gebracht. Na bezwaar van belanghebbende heeft de Inspecteur bij gezamenlijke uitspraak de aanslag en de beschikking inzake de heffingsrente gehandhaafd.

Belanghebbende is van de uitspraak van de Inspecteur in beroep gekomen bij het Hof.

Het Hof heeft die uitspraak bevestigd. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van het Hof beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een vertoogschrift ingediend.

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

Aan belanghebbende is van rijkswege ter zake van de verkrijging van een zogenoemde “premiekoop A”-woning een jaarlijkse bijdrage van f 3.600,-- toegekend op grond van de Beschikking geldelijke steun eigen woningen 1984, zoals die sedert 1 januari 1988 luidde (Stcrt. 1987, nr. 218; hierna: de Beschikking). Deze bijdrage is verstrekt onder de in artikel 10 van de Beschikking opgenomen voorwaarde dat in de akte tot overdracht in eigendom van de woning een antispeculatiebeding zou worden opgenomen, inhoudende dat onder bepaalde omstandigheden bij vervreemding van de woning binnen tien jaren na de datum van de aanvang der eerste bewoning aan de gemeente waarin de woning is gelegen, een bedrag zou moeten worden betaald. Belanghebbende heeft de woning in 1996 met winst verkocht. Uit hoofde van het antispeculatiebeding heeft hij f 20.846,-- aan de gemeente Q moeten betalen.

3.3. Voorzover de middelen dat oordeel bestrijden, falen zij.

Blijkens de toelichting bij de Beschikking strekt het antispeculatiebeding ertoe “te voorkomen dat als gegadigden voor de premiekoopwoningen zich personen zullen aandienen die de woning slechts beschouwen als iets, waarmee zij op korte termijn winst kunnen maken”. Hieruit en uit de regeling van het antispeculatiebeding in artikel 10 van de Beschikking - die erop neerkomt dat de gemeente waarin de woning is gelegen, deelt in de waardestijging van de woning - moet worden afgeleid dat de betaling aan de gemeente uit hoofde van dit beding niet strekt tot terugbetaling van de - van rijkswege verstrekte - jaarlijkse bijdragen. De betaling aan de gemeente valt ook niet anderszins toe te rekenen aan het jegens het Rijk bestaan hebbende recht op een jaarlijkse bijdrage; de enkele omstandigheid dat aan de verstrekking van de jaarlijkse bijdrage opneming van het antispeculatiebeding in de akte tot overdracht in eigendom van de woning als voorwaarde is verbonden, is daarvoor onvoldoende. De betaling aan de gemeente kan mitsdien niet worden aangemerkt als een negatieve inkomst.

De betaling aan de gemeente is het gevolg van een handeling in de vermogenssfeer, namelijk de verkoop van de woning met winst, en is in feite, zoals het Hof ook heeft geoordeeld, een verplichte afdracht van een gedeelte van het bij die verkoop behaalde vermogensvoordeel. De voldoening aan die verplichting vormt niet een prestatie van belanghebbende waarvoor de (in eerdere jaren ontvangen) jaarlijkse bijdragen de tegenwaarde vormen, zodat belanghebbende zich tevergeefs beroept op artikel 25, lid 1, letter g, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964.

Nu de betaling niet rechtstreeks voortvloeit uit het enkele aanvaarden van het antispeculatiebeding, maar het gevolg is van een latere handeling van belanghebbende in de vermogenssfeer, kan zij niet worden gerekend tot de kosten gemaakt tot verwerving van de jaarlijkse bijdragen, terwijl niet valt in te zien hoe zij zou kunnen worden aangemerkt als te zijn gedaan tot inning of behoud daarvan. Evenmin is de betaling zakelijk aan het genieten (in eerdere jaren) van de jaarlijkse bijdragen verbonden, zodat zij ook niet kan worden gerekend tot de op die bijdragen drukkende lasten. Belanghebbendes beroep op artikel 35 van voormelde wet faalt derhalve evenzeer.