Hoge Raad, 07-12-2001, ECLI:NL:HR:2001:BI7863 AD6775, 36255

gewezen op het beroep in cassatie van X te Z tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 16 mei 2000, nr. BK-96/02775, betreffende na te melden navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting.

1. Navorderingsaanslag

Aan belanghebbende, aan wie aanvankelijk voor het jaar 1986 een aanslag in de inkomstenbelasting is opgelegd van nihil, is over dat jaar een navorderingsaanslag opgelegd naar een belastbaar inkomen van f 82.257, zonder verhoging.

2. Loop van het geding tot dusverre

3. Het tweede geding in cassatie

4. Beoordeling van de in het principale beroep aangevoerde klachten

4.1. Voor de feiten van het geding wordt verwezen naar voornoemd arrest van 4 september 1996, alsmede naar de uitspraak van het Hof.

4.2. De verwijzingsopdracht aan het Hof hield in dat het Hof diende te onderzoeken in hoeverre moet worden aangenomen dat de nominale zegelschuld in feite niet zal worden betaald.

4.3. Het Hof heeft op basis van cijfermatige informatie onderzoek verricht naar de omvang van het deel van de verkochte zegels dat niet voor terugbetaling wordt aangeboden, en op grond daarvan geoordeeld dat een passivering aan het einde van een jaar van 97,5 percent van de nominale waarde van de in dat jaar verkochte zegels, verminderd met het in dat jaar aan winkeliers betaalde bedrag voor ingenomen zegels, in overeenstemming is met goed koopmansgebruik. Voorts acht het Hof het op grond van dat onderzoek aannemelijk dat in de loop der jaren aanmerkelijk meer zegels niet voor terugbetaling worden aangeboden dan de initieel in aanmerking genomen 2,5 percent van de in een jaar verkochte zegels. In het licht van deze vaststelling heeft het Hof geoordeeld dat de te passiveren zegelschuld in 7,5 jaar, te beginnen in het jaar van dotatie, dient vrij te vallen.

5. Beoordeling van het in het incidentele beroep voorgestelde middel

Het Hof heeft geoordeeld dat reeds op het tijdstip van verkoop van de zegels met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid vaststaat dat 2,5 percent van de verkochte zegels niet voor terugbetaling wordt aangeboden en dat aannemelijk is dat in de loop der jaren blijkt dat nog aanmerkelijk meer zegels niet voor terugbetaling worden aangeboden. Bij dit uitgangspunt brengt het aan goed koopmansgebruik inherente voorzichtigheidsbeginsel mee dat slechts 2,5 percent van de nominale waarde van de verkochte zegels aanstonds tot de winst moet worden gerekend. Nu de omstandigheid dat uiteindelijk een groter deel van de verkochte zegels niet voor terugbetaling wordt aangeboden zich pas in de loop der tijd manifesteert, is het niet in strijd met goed koopmansgebruik om, zoals het Hof - overeenkomstig het door de Inspecteur bepleite systeem - heeft gedaan, het voorshands ter zake van de terugbetalingsverplichting gepassiveerde bedrag in de tijd verdeeld aan de winst toe te voegen. Het middel, waarin wordt betoogd dat goed koopmansgebruik dwingt tot een ander systeem van waardering van de terugbetalingsverplichting, faalt derhalve.

6. Proceskosten

De Staatssecretaris van Financiën zal voor wat betreft het incidentele cassatieberoep worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie. Voor wat betreft het principale cassatieberoep acht de Hoge Raad geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

7. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president G.J. Zuurmond als voorzitter, en de raadsheren F.W.G.M. van Brunschot, D.G. van Vliet, P. Lourens en J.W. van den Berge, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier J.M. van Hooff, en in het openbaar uitgesproken op 7 december 2001.