Hoge Raad, 06-06-2003, AF0197, 35372

Nr. 35.372

6 juni 2003

EC

Aan belanghebbende is over het tijdvak 1 januari 1992 tot en met 15 oktober 1996 een naheffingsaanslag in de accijns, de milieuheffing, de voorraadheffing, de verbruiksbelasting en de regulerende energieheffing opgelegd ten bedrage van ƒ 111.163 aan enkelvoudige belasting, met een verhoging van de nageheven belasting van honderd percent, van welke verhoging de Inspecteur bij het vaststellen van de aanslag kwijtschelding heeft verleend tot op vijfentwintig percent. Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de Inspecteur bij gezamenlijke uitspraak de naheffingsaanslag en de beschikking betreffende de verhoging gehandhaafd.

Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij het Hof

Het Hof heeft de uitspraak van de Inspecteur vernietigd en de naheffingsaanslag verminderd tot een naheffingsaanslag van ƒ 111.163 aan enkelvoudige belasting zonder verhoging. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

Belanghebbende heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft bij vertoogschrift het cassatieberoep bestreden.

Zowel belanghebbende als de Staatssecretaris heeft, daartoe in de gelegenheid gesteld, schriftelijk gereageerd op het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen van 5 april 2001, zaak nr. C-325/99 (G. van de Water), Jur. 2001, blz. I-2729, BNB 2001/204.

De Advocaat-Generaal J.W. Ilsink heeft op 30 september 2002 geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

Belanghebbende heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd.

3.3.2. Indien een afnemer van minerale oliën beschikt over een vergunning als bedoeld in artikel 19, lid 1, letter a, van het Besluit, mag de vergunninghouder van een accijnsgoederenplaats hem de oliën leveren onder vrijstelling van accijns. Daarbij geldt onder meer als voorwaarde dat hij aan de vergunninghouder van de accijnsgoederenplaats te kennen geeft de oliën te zullen gebruiken overeenkomstig de in de aanhef van voormeld artikel 19, lid 1, vermelde doeleinden (artikel 19, lid 1, letter b, van het Besluit).

Zo die afnemer de oliën niettemin aanwendt voor een ander doel, is de vrijstelling niet van toepassing en wordt accijns verschuldigd ter zake van uitslag. In 1992 was de afnemer in dat geval op grond van artikel 87, lid 1, van de Wet gehouden tot betaling van die accijns, indien hij wist of redelijkerwijs kon weten dat de vrijstelling voor een dergelijk gebruik niet gold. Sedert 1 januari 1993 geldt hetzelfde, zij het op de voet van artikel 2f, tweede gedeelte - nu die bepaling blijkens de wetsgeschiedenis (Kamerstukken II 1992/93, 22 697, nr. 3, blz. 29) de voortzetting is van artikel 87, lid 1, van de Wet (tekst 1992) en niet blijkt dat de wetgever met die bepaling een beperktere of juist ruimere heffing voor ogen stond dan voortvloeit uit artikel 87 - juncto artikel 51a, aanhef en letter f, van de Wet.

Hieraan doet, anders dan het middel betoogt, niet af dat de ter zake van uitslag verschuldigde accijns ingevolge artikel 51 van de Wet wordt geheven van de vergunninghouder van de accijnsgoederenplaats. Artikel 2f juncto artikel 51a, aanhef en letter f, van de Wet beoogt evenals het vroegere artikel 87, lid 1, beoogde dat de afnemer de accijns verschuldigd wordt ongeacht de toepassing van artikel 51 van de Wet. Derhalve faalt middel I.

3.3.4. Het Hof heeft niet aannemelijk geacht dat belanghebbende, een op zeevarend Z gevestigde onderneming, niet op de hoogte zou zijn geweest van de wettelijke omstandigheden waarin, en de wettelijke voorwaarden waaronder vrijstelling van accijns mogelijk was. Onder meer dit oordeel wordt in middel IV bestreden met het betoog dat bekendheid met (de bedoeling van) de wetgeving niet kan worden toegedicht uitsluitend op basis van de vestigingsplaats van de ondernemer, terwijl ook het belang van de vestigingsplaats van de belanghebbende noch in de stukken van het geding noch tijdens de mondelinge behandeling van het beroep aan de orde is geweest.

In zoverre slaagt het middel. Mede gelet op de geschiedenis van de totstandkoming van de onderwerpelijke vrijstelling en op het ambtshalve verlenen van de vergunning aan belanghebbende, is zonder nadere redengeving, die ontbreekt, niet begrijpelijk het enkel op grond van de omstandigheid dat belanghebbende een ondernemer is die is gevestigd op Z, gebaseerde oordeel dat belanghebbende wist dan wel redelijkerwijs kon weten dat hij de goederen gebruikte voor een doel waarvoor de vrijstelling niet gold.

3.4.2. De stukken van het geding laten geen andere conclusie toe dan dat belanghebbende bij het verzoek om de vergunning voor C in 1988 bij de desbetreffende vraag van het aanvraagformulier de indruk heeft gewekt, dat het om een schip met een motor voor de aandrijving ging, terwijl dit in werkelijkheid niet zo was en dat zij niet heeft medegedeeld dat de minerale oliën waarvoor zij vrijstelling vroeg, werden aangewend voor de aandrijving van generatoren die werden gebruikt om aan boord van C ijs te vervaardigen. Voorts heeft het Hof niet aannemelijk geacht dat belanghebbende telefonisch inlichtingen heeft verstrekt, die bij de Inspecteur de gedachte hebben doen postvatten dan wel kunnen doen postvatten dat het ging om een niet-varend schip waarvoor minerale oliën niet met vrijstelling konden worden betrokken.

Onder deze omstandigheden kan de conclusie geen andere zijn dan dat belanghebbende aan de Inspecteur informatie onthield welke voor hem van belang was bij de beoordeling van de aanvraag, ongeacht of de wettelijke bepalingen in 1988 de vrijstelling in het onderhavige geval wel of niet mogelijk maakten en ongeacht de wetenschap van belanghebbende met betrekking tot de juiste betekenis en de draagwijdte van de wettelijke bepalingen. Op grond hiervan wordt middel IV in zoverre tevergeefs voorgesteld en behoeft middel III, dat ervan uitgaat dat tot 1992 wel vrijstelling kon worden genoten voor het beschreven gebruik van de minerale oliën, geen behandeling.

De Hoge Raad:

verklaart het beroep gegrond,

vernietigt de uitspraak van het Hof, behoudens de beslissingen omtrent het griffierecht en de proceskosten,

verwijst het geding naar het Gerechtshof te Amsterdam ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van dit arrest,

gelast dat de Staat aan belanghebbende vergoedt het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie verschuldigd geworden griffierecht ten bedrage van ƒ 340 (€ 154,29), en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op ƒ 4260 (€ 1933,10) voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand, en wijst de Staat aan als de rechtspersoon die deze kosten moet vergoeden.