Hoge Raad, 20-02-2004, AO4210, 438

Nr. 438

20 februari 2004

az

Bij besluiten van 14 november 1997 en 15 december 1997 heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Helmond (hierna: B en W) de verzoeken van belanghebbenden om bijstand in de kosten van levensonderhoud naar de norm voor een alleenstaande ingevolge de Algemene bijstandswet (hierna: de Abw) afgewezen.

De tegen die besluiten gemaakte bezwaren hebben B en W bij beslissingen van 13 mei 1998 ongegrond verklaard.

Tegen deze beslissingen hebben belanghebbenden beroep ingesteld bij de Arrondissementsrechtbank te 's Hertogenbosch.

De Rechtbank heeft bij uitspraak van 12 oktober 1999 de beroepen gegrond verklaard, voormelde besluiten van B en W vernietigd en, zelf in de zaak voorziend, de primaire besluiten van B en W herroepen en de verzoeken van belanghebbenden alsnog ingewilligd.

B en W hebben tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij de Centrale Raad.

De Centrale Raad heeft die uitspraak vernietigd en de inleidende beroepen tegen de beslissingen van 13 mei 1998 alsnog ongegrond verklaard. De uitspraak van de Centrale Raad is aan dit arrest gehecht.

Belanghebbenden hebben tegen de uitspraak van de Centrale Raad beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

B en W hebben een verweerschrift ingediend.

4.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

Met ingang van 8 oktober 1997 hebben B en W de bijstandsuitkeringen aan belanghebbenden naar de norm voor een alleenstaande beëindigd en aan belanghebbenden bijstandsuitkeringen toegekend naar de norm voor gehuwden, wegens het voeren van een gezamenlijke huishouding. De hieraan ten grondslag liggende besluiten van B en W zijn, ingevolge de uitspraak van de Centrale Raad van 7 maart 2000, nrs. 98/4422 en 98/4424 NABW, onherroepelijk geworden.

Op 20 oktober 1997 hebben belanghebbenden, die nog steeds hun hoofdverblijf in dezelfde woning hadden, bij B en W verzoeken ingediend om toekenning van bijstandsuitkeringen naar de norm voor een alleenstaande, zulks vanwege gewijzigde omstandigheden in hun woon- en leefsituatie als gevolg waarvan sprake zou zijn van een kostgangersrelatie en niet van een gezamenlijke huishouding. B en W hebben deze verzoeken afgewezen.

4.2. Het eerste middel bestrijdt het oordeel van de Centrale Raad dat in artikel 3, lid 4, van de Abw niet een belemmering kan worden gezien die onverenigbaar zou zijn met het uit artikel 6, lid 1, van het EVRM voortvloeiende vereiste van 'equality of arms'. Het middel betoogt dat artikel 3, lid 3 en lid 4, van de Abw (tekst 2002; gelijkluidend aan artikel 3, lid 2 en lid 3 van de Abw, tekst 1997) in strijd zijn met het in artikel 6, lid 1, van het EVRM gewaarborgde beginsel van 'equality of arms' omdat deze bepalingen belanghebbenden de mogelijkheid ontnemen om het ontbreken van een gezamenlijke huishouding aan te tonen.

Dienaangaande wordt het volgende overwogen.

4.4. De Centrale Raad heeft in zijn overwegingen verwezen naar zijn uitspraak van 29 januari 2002, RSV 2002/118. Die uitspraak houdt onder meer het volgende in:

'Uit de ontstaansgeschiedenis van de betreffende bepaling komt naar voren dat de wetgever art. 3 vierde (voorheen: derde) lid, van de Abw heeft ingevoerd om in een viertal situaties, waarin overduidelijk sprake is van een gezamenlijke huishouding, zonder nadere bewijsvoering - en zonder de mogelijkheid van tegenbewijs - ervan uit te kunnen gaan dat betrokkenen een gezamenlijke huishouding voeren. Het feitelijk bestaan van minstens een van deze situaties plus het feitelijk hebben van hoofdverblijf in dezelfde woning brengen mee dat de betrokken personen voor de toepassing van de Abw en de daarop berustende bepalingen materieelrechtelijk gezien als deel uitmakend van een gezin in de zin van art. 4 onder c ten eerste of ten tweede van die wet worden beschouwd.

Meergenoemd art. 3 vierde lid belet belanghebbenden niet om zowel het feitelijk bestaan van (één van) de vier daarin omschreven situaties als het daadwerkelijk hebben van hoofdverblijf in dezelfde woning te betwisten, daarvoor relevante argumenten aan te dragen en bewijzen ter onderbouwing daarvan aan de rechter te presenteren.

Die betwisting, de aangedragen argumenten en dat bewijsmateriaal kunnen vervolgens zowel in beroep als in hoger beroep volledig worden getoetst.

(...)

Blijkt het geleverde bewijsmateriaal voor een en ander ten gedinge niet toereikend te zijn, dan betekent dat niet meer en niet minder dan dat de belanghebbende in die omstandigheden niet desondanks met vrucht kan stellen dat hij voor de toepassing van de Abw als alleenstaande of alleenstaande ouder moet worden beschouwd.'

4.5. Ingevolge artikel 139a van de Abw kan beroep in cassatie worden ingesteld tegen uitspraken van de Centrale Raad ter zake van schending of verkeerde toepassing van artikel 3, leden 2 tot en met 6, van de Abw en de daarop berustende bepalingen.

Het tweede middel klaagt over het oordeel van de Centrale Raad betreffende het niet toepassen door B en W van artikel 13, lid 4, Abw. Anders dan het middel betoogt, houdt zulks geen klacht over schending van artikel 3, leden 2 tot en met 6, Abw of de daarop berustende bepalingen in. Derhalve kan dit middel evenmin tot cassatie leiden.