Hoge Raad, 02-04-2004, AO6956, 38832

gewezen op het beroep in cassatie van X te Z tegen de uitspraak van het Gerechtshof te Amsterdam van 9 juli 2002, nr. P: 01/01268, betreffende na te melden aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen.

1. Aanslag, bezwaar en geding voor het Hof

2. Geding in cassatie

3. Beoordeling van de middelen

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

3.1.1. Belanghebbende heeft tot medio 1996 tezamen met B in maatschapsverband een kegelbaan geëxploiteerd. In 1996 is de kegelbaan verkocht voor ƒ 115.000. Van de overdrachtsprijs zou een bedrag van ƒ 91.500 ineens en een bedrag van ƒ 23.500 in termijnen van ƒ 1.400 per maand worden voldaan. Met de verkoop van de kegelbaan heeft belanghebbende zijn onderneming gestaakt.

3.1.2. Ten tijde van de verkoop was reeds duidelijk dat de koper moeite had de koopprijs te voldoen. Om die reden is de ondertekening van de notariële akte van levering enige uren uitgesteld. De afgesproken aflossingen werden na twee maanden gestaakt. Eind juli 1996 bedroeg de vordering op de koper nominaal ƒ 20.575. De inning van die vordering is vervolgens in handen van de deurwaarder gegeven. In de aangifte inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 1996 heeft belanghebbende zijn aandeel in het restant van de vordering ad ƒ 20.575 wegens het dubieuze karakter op nihil gewaardeerd en ten laste van de stakingswinst gebracht.

3.1.4. Bij de aanslagregeling over het onderhavige jaar heeft de Inspecteur het aangegeven belastbare inkomen verhoogd met winst uit onderneming ten bedrage van ƒ 9189, zijnde belanghebbendes aandeel in het per saldo ontvangen bedrag van ƒ 18.378.

3.2. Voor het Hof was onder meer in geschil of de vordering ter zake van de verkoop van de kegelbaan tot het privé-vermogen dan wel tot het ondernemingsvermogen behoort.

3.3. Het Hof heeft geoordeeld dat de redelijkheid zich ertegen verzet dat de onderhavige vordering ter gelegenheid van de staking naar het privé-vermogen van belanghebbende overgaat. Het Hof heeft hiervoor redengevend geoordeeld dat mede gelet op het feit dat, zoals in het beroepschrift namens belanghebbende is gesteld, "op de dag van de verkoop bleek dat de koper problemen had om de koopprijs exclusief de vordering te voldoen", alsmede dat, zoals in het beroepschrift namens belanghebbende is gesteld, het "transporteren van de akte (...) daarom enkele uren (is) uitgesteld", op zijn minst kan worden getwijfeld aan de gegoedheid van de debiteur, en dat renteloze vorderingen als de onderhavige op de exploitant van een kegelbaan, waarvoor geen zekerheid is gegeven, normaliter niet als belegging door particulieren plegen te worden aangehouden. Tegen dit oordeel richt zich middel 1.

3.4. Middel 1 slaagt. De tegenprestatie voor de overdracht van een onderneming of een gedeelte daarvan behoort in de regel verplicht tot het privé-vermogen. Dit geldt ook indien de koopsom in termijnen moet worden betaald en aan de kredietwaardigheid van de koper kan worden getwijfeld, aangezien dit een omstandigheid is waarmee de verkoper bij de waardering van zijn vordering op de koper rekening dient te houden (vgl. HR 11 maart 1981, nr. 20196, BNB 1981/143). Nu voor het Hof niet is gesteld dat een gerede kans aanwezig is dat ten gevolge van bijzondere bij de verkoop gemaakte en met de betaling verband houdende bedingen de exploitatie van de onderneming in de toekomst weer voor rekening van de verkoper zal geschieden, heeft het Hof ten onrechte geoordeeld dat de onderhavige vordering in afwijking van voornoemde regel na de staking van de onderneming tot het ondernemingsvermogen is blijven behoren.

3.5. Gelet op het hiervoor overwogene kan 's Hofs uitspraak niet in stand blijven en behoeft middel 2 geen behandeling meer. De Hoge Raad kan de zaak afdoen.

4. Proceskosten

De Staatssecretaris van Financiën zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie en de Inspecteur in de kosten van het geding voor het Hof.

5. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president A.E.M. van der Putt-Lauwers als voorzitter, en de raadsheren F.W.G.M. van Brunschot en C.B. Bavinck, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 2 april 2004.