Hoge Raad, 22-12-2006, AX6290, 39258

Nr. 39.258

22 december 2006

EC

Aan belanghebbende zijn voor de jaren 1996 en 1997 aanslagen opgelegd in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen naar een belastbaar inkomen van f 75.265 respectievelijk f 78.600. Deze aanslagen zijn, nadat daartegen bezwaar was gemaakt, bij uitspraken van de Inspecteur gehandhaafd.

Belanghebbende is tegen die uitspraken in beroep gekomen bij het Hof.

Het Hof heeft bij op gelijke gronden berustende uitspraken de uitspraken van de Inspecteur bevestigd. De uitspraak van het Hof met betrekking tot de aanslag voor 1997 is aan dit arrest gehecht.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraken van het Hof bij één beroepschrift beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend.

Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend.

De Advocaat-Generaal P.J. Wattel heeft op 21 april 2004 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie.

Belanghebbende heeft schriftelijk op die conclusie gereageerd.

De Hoge Raad heeft de beslissing in deze zaak aangehouden in afwachting van de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen in de zaak C-152/03, Ritter-Coulais. Op 21 februari 2006 heeft het Hof van Justitie in die zaak arrest gewezen (V-N 2006/13.10).

Zowel belanghebbende als de Staatssecretaris heeft, daartoe in de gelegenheid gesteld, schriftelijk gereageerd op voormeld arrest van het Hof van Justitie.

De Advocaat-Generaal P.J. Wattel heeft op 19 april 2006 een nadere conclusie genomen, waarin hij wederom concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie.

Belanghebbende heeft schriftelijk op de nadere conclusie gereageerd.

De conclusies van de Advocaat-Generaal zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.

3.1. In cassatie kan van de volgende feiten worden uitgegaan.

Belanghebbende heeft de Nederlandse nationaliteit. In december 1993 is hij uit Nederland geëmigreerd naar België. Hij bewoonde aldaar in de onderhavige jaren, 1996 en 1997, een eigen woning, die door hem eind 1993 was verkregen en was gefinancierd met een hypothecaire lening van een Nederlandse bank.

Belanghebbende was in 1996 en 1997 in dienstbetrekking werkzaam bij de Nederlandse gemeente Q en verwierf in die jaren zijn gehele arbeidsinkomen in Nederland.

Bij het vaststellen van de in geding zijnde aanslagen heeft de Inspecteur de door belanghebbende aangegeven negatieve opbrengst van zijn Belgische woning, te weten het saldo van de betaalde hypotheekrente en de huurwaarde van de woning, niet als aftrekpost aanvaard.

3.2. De in deze zaak van belang zijnde Nederlandse regelgeving, zoals geldend in de onderhavige jaren, houdt het volgende in.

Voor natuurlijke personen die in Nederland wonen en die ingevolge artikel 1 van de Wet op de inkomsten-belasting 1964 (hierna: de Wet) als binnenlands belastingplichtig worden aangemerkt, wordt ingevolge artikel 3, lid 1, van de Wet de belasting geheven naar het belastbare inkomen. De samenstelling van het belastbare inkomen is geregeld in de artikelen 3, leden 2 en 3, en 4 van de Wet. Het belastbare inkomen is samengesteld uit onder meer het onzuivere inkomen, waar ook ter wereld verkregen. Tot het onzuivere inkomen behoren onder meer de zuivere inkomsten uit arbeid en uit vermogen, waaronder het voordeel bestaande in het zelf bewonen van een eigen woning.

Ingevolge artikel 42a, lid 1, van de Wet, voorzover hier van belang, wordt laatstbedoeld voordeel gesteld op een forfaitair bepaald bedrag en worden andere voordelen alsmede kosten, lasten en afschrijvingen - andere dan renten van schulden, kosten van geldleningen en periodieke betalingen ingevolge de rechten van erfpacht, opstal of beklemming - niet in aanmerking genomen.

Ingevolge artikel 4, lid 2, van de Wet wordt, indien de berekening van zuivere inkomsten leidt tot een negatief bedrag, dit negatieve bedrag in mindering gebracht op het onzuivere inkomen.

3.6. Ingevolge artikel 2, lid 2, van de Wet wordt de niet in Nederland wonende Nederlander die in dienstbetrekking staat tot een Nederlandse publiekrechtelijke rechtspersoon, geacht in Nederland te wonen. In zijn arrest van 12 maart 1980, nr. 19180, BNB 1980/170, heeft de Hoge Raad echter beslist dat in een geval als dat van belanghebbende voor inkomsten die het Verdrag aan België toewijst, de woonplaatsbepaling van artikel 2, lid 2, van de Wet moet wijken voor de bepalingen van het Verdrag. Dit heeft als gevolg dat de betrokken belastingplichtige wat betreft die inkomsten door Nederland wordt behandeld volgens het regime dat geldt voor buitenlandse belastingplichtigen. Dat betekent dat inkomsten, negatief of positief, die ingevolge het Verdrag aan België ter belastingheffing zijn toegewezen, niet de belasting beïnvloeden die drukt op inkomsten, positief of negatief, die ingevolge het Verdrag aan Nederland ter belastingheffing zijn toegewezen.

Voor belanghebbende heeft dit het nadeel dat de - volgens Nederlandse maatstaven - negatieve zuivere inkomsten uit zijn Belgische woning - volgens belanghebbendes aangifte in 1997 het forfaitaire bedrag van de huurwaarde ad f 2500 (1996: f 2520) minus de rente van de op de woning drukkende schuld ad f 10.695 (1996: f 10.685) = f 8195 (1996: f 8165) - geen invloed hebben op het bedrag van de belasting die hij in Nederland is verschuldigd ter zake van zijn arbeidsinkomsten.

3.7. Het Hof heeft geoordeeld dat Nederland door bij ingezetenen wel rekening te houden met de negatieve inkomsten uit eigen woning en bij niet-ingezetenen niet, het gemeenschapsrecht niet schendt.

Dit oordeel wordt door belanghebbende bestreden met een beroep op de artikelen 39 en 43 EG, waarbij hij in het bijzonder verwijst naar het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen van 14 februari 1995, Schumacker, C-279/93, Jurispr. 1995, blz. I-0225, BNB 1995/187.

3.13. Belanghebbende betoogt in wezen dat voor hem, nu hij gebruik maakt van zijn recht op vrij verkeer, de mogelijkheid moet (blijven) openstaan om effectief in Nederland de voordelen - in casu de verrekeningsmogelijkheid ter zake van de negatieve inkomsten uit de Belgische eigen woning - te genieten die toekomen aan degenen die in Nederland de status van onbeperkt belastingplichtige hebben, indien hij wat betreft zijn inkomenssituatie en de plaats waar het inkomen is verkregen, met hen die in Nederland onbeperkt belastingplichtig zijn, in verregaande mate vergelijkbaar is. Alsdan ontbreekt immers een rechtvaardiging voor het ongelijk behandelen door Nederland van onbeperkt belastingplichtigen en hemzelf met betrekking tot de heffing van belasting door Nederland over de in Nederland verkregen inkomsten.

Een dergelijk betoog heeft steun ontvangen van Advocaat-Generaal Léger in zijn conclusie voor de zaak Ritter-Coulais (zie met name punt 98 van die conclusie). Er zijn echter ook argumenten die tegen een ontwikkeling van het gemeenschapsrecht in die richting pleiten. De Hoge Raad verwijst voor zulke argumenten naar de onder 2 vermelde conclusies van Advocaat-Generaal P.J. Wattel van 19 april 2006, met name de onderdelen 3 en 4.