Hoge Raad, 20-11-2009, BG9014, 07/10005

Nr. 07/10005

20 november 2009

Aan belanghebbende is over de periode 1 januari 1992 tot en met 31 december 1993 een naheffingsaanslag in de accijns opgelegd, welke aanslag na daartegen gemaakt bezwaar bij uitspraak van de Inspecteur is gehandhaafd.

Belanghebbende heeft tegen die uitspraak beroep ingesteld bij het Gerechtshof te Arnhem.

Dit hof heeft de uitspraak van de Inspecteur bevestigd.

De uitspraak van het Gerechtshof te Arnhem is op het beroep van belanghebbende bij arrest van de Hoge Raad van 23 februari 2000, nr. 34116, BNB 2000/238, vernietigd, met verwijzing van het geding naar het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch (hierna: het Hof) ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van dat arrest.

Het Hof heeft met vernietiging van de uitspraak van de Inspecteur de naheffingsaanslag verminderd met de daarin begrepen verhoging en die aanslag wat de enkelvoudige belasting betreft gehandhaafd zoals deze intussen door de Inspecteur ambtshalve was verminderd. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

Belanghebbende heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend.

Belanghebbende heeft de zaak doen toelichten door mr. J.J.M. Hertoghs, advocaat te Breda.

De Advocaat-Generaal C.W.M. van Ballegooijen heeft op 8 december 2008 geconcludeerd tot gegrondverklaring van het beroep, tot vernietiging van de uitspraak van het Hof en verwijzing van de zaak naar een ander hof.

Belanghebbende heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd.

4.1. Middel I houdt in de klacht dat het Hof in strijd met regels van een goede procesorde de verklaring die ter zitting van het Hof is afgelegd door G.D. van Norden, die aan de zijde van de Inspecteur tot diens bijstand optrad, als bewijsmiddel in aanmerking heeft genomen, nu deze verklaring nieuwe feiten en omstandigheden bevatte, waarop belanghebbende zich niet had kunnen voorbereiden.

Uit het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting van het Hof blijkt dat het Hof, nadat Van Norden zijn verklaring had afgelegd en belanghebbendes gemachtigde daarop een eerste reactie had gegeven, de zitting heeft geschorst, en dat na heropening van de zitting de gemachtigde van belanghebbende nader is ingegaan op de inhoud van de verklaring. Uit het proces-verbaal blijkt niet dat de gemachtigde aan het Hof te kennen heeft gegeven meer tijd te wensen om zich te beraden op een adequate reactie.

Voor zover het middel strekt ten betoge dat het Hof slechts op basis van een belangenafweging had mogen toelaten dat nieuwe feiten en omstandigheden te berde werden gebracht, miskent het dat het onderzoek ter zitting mede dient voor het bieden van gelegenheid aan partijen om in het schriftelijke debat ingenomen stellingen - in dit geval ging het om de stelling van de Inspecteur dat voor een betwist onderscheid een rechtvaardigingsgrond bestaat - met mondelinge verklaringen hunnerzijds toe te lichten of te adstrueren.

Het middel faalt voor het overige bij gebrek aan feitelijke grondslag, nu uit het proces-verbaal blijkt dat belanghebbende in de gelegenheid is geweest zich te beraden op het geven van een reactie op de verklaring van Van Norden en de gedingstukken geen aanwijzingen bieden dat het Hof belanghebbende voor dat beraad onvoldoende tijd heeft gegund.

4.2. Middel II geeft uiting aan de opvatting dat het Hof geen waarde had mogen hechten aan de verklaring van Van Norden omdat deze zich eerder in de hoedanigheid van medewerker van het Ministerie van Financiën had bezig gehouden met de in geschil zijnde regeling en vervolgens - tot de wisseling van de volledige samenstelling van de behandelende kamer van het Hof - als raadsheer was opgetreden in de procedure.

Bij de beoordeling van het middel moet worden vooropgesteld dat het Hof in het kader van het onderhavige geschil niet behoefde te beoordelen of het afleggen door Van Norden van de bewuste verklaring verenigbaar was met gedragsnormen die voor hem golden uit hoofde van zijn hoedanigheid van gewezen departementsambtenaar of van raadsheer in het Hof.

Het Hof diende de waarde van de verklaring zoals die werd afgelegd, te beoordelen, zulks met inachtneming van alle omstandigheden welke op die waarde van invloed konden zijn. In die waardering was het Hof vrij. Het middel faalt derhalve.

4.3. Middel III komt op tegen het oordeel van het Hof dat een rechtvaardigingsgrond bestaat voor het in de overgangsregeling ter zake van de tariefwijziging per 1 juli 1992 ongelijk behandelen van producenten met een binnenlandse accijnsgoederenplaats en importeurs.

Het Hof heeft zijn oordeel gegrond op de in onderdeel 6.1.3 van zijn uitspraak vermelde omstandigheden, waardoor naar 's Hofs oordeel de positie van de importeurs zich onderscheidt van die van binnenlandse producenten.

Anders dan in de toelichting op het middel wordt betoogd, heeft het Hof aldus geen onjuiste toets aangelegd. De ongelijkheid waarvoor het bestaan van een rechtvaardiging diende te worden onderzocht, betreft de behandeling van in Nederland uit een accijnsgoederenplaats uitgeslagen sigaretten tegenover de behandeling van ingevoerde sigaretten. Bij het banderolleren van laatstbedoelde sigaretten zijn, in tegenstelling tot wat geldt voor eerstbedoelde sigaretten, zowel een producent als een importeur betrokken, zodat het Hof terecht mede acht heeft geslagen op de positie van de importeur en terecht de noodzaak van afstemming tussen importeur en buitenlandse producent als een relevante bijzondere omstandigheid heeft aangemerkt. Uit de door het Hof in onderdeel 6.1.3 van zijn uitspraak vermelde feiten en omstandigheden kan volgen dat door die noodzaak van afstemming de armslag van de importeur geringer is dan die van een binnenlandse producent die sigaretten uit zijn accijnsgoederenplaats uitslaat, en voor geïmporteerde sigaretten het met de banderollering inspelen op de tariefwijziging meer voeten in de aarde heeft. Hieraan heeft het Hof met recht de conclusie verbonden dat voor het bieden van een iets ruimere overgangsregeling voor geïmporteerde sigaretten een objectieve en redelijke rechtvaardigingsgrond bestond. Ook middel III faalt derhalve.