Hoge Raad, 23-01-2009, BH0625, 42870

nr. 42870

23 januari 2009

Aan belanghebbende zijn voor het jaar 2004 vier op één aanslagbiljet verenigde aanslagen in de omslag ongebouwd van het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (hierna: HHNK) opgelegd, welke aanslagen, na daartegen gemaakt bezwaar, zijn gehandhaafd bij in één geschrift vervatte uitspraken van de ambtenaar die door HHNK met de heffing is belast.

Het Hof heeft het tegen die uitspraken ingestelde beroep ongegrond verklaard. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

Belanghebbende heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Het college van dijkgraaf en hoogheemraden van HHNK (hierna: het College) heeft een verweerschrift ingediend.

Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend.

3.2. Evenals voor het Hof betoogt belanghebbende in cassatie (middel I) dat, nu HHNK voor de kostentoedeling heeft gekozen voor de methode-Delfland (die de waarde van de onroerende zaken kiest als toedelingsmaatstaf), HHNK ook omslagklassen had moeten instellen naar de maatstaf van waardeverschillen, en dus niet, zoals HHNK heeft gedaan, naar de maatstaf van verschillen in kostenveroorzaking (methode-Oldambt). Zou HHNK omslagklassen hebben ingesteld met toepassing van de methode-Delfland, dan zou (gelet op het hiervoor in 3.1.6 weergegeven feit) voor ongebouwde gronden in Q een omslagklasse ingesteld hebben moeten worden met een lagere heffing dan 100 percent, aldus belanghebbende.

Belanghebbende heeft dit middel uitgewerkt in drie onderdelen, die de Hoge Raad achtereenvolgens zal bespreken.

3.3.1. In de eerste plaats betoogt belanghebbende dat de Wet HHNK ertoe dwingt om aan het begrip “belang” in artikel 120, lid 7, van de Wet (dat handelt over de instelling van omslagklassen) dezelfde invulling te geven als het gegeven heeft aan het begrip “belang” in artikel 119 van de Wet (lid 6, medebepalend voor de toepassing van lid 1, dat handelt over kostentoedeling).

Dit betoog faalt. Zowel bij de toedeling van kosten (op de voet van artikel 119) als bij de instelling van omslagklassen (op de voet van artikel 120) mag een waterschap zich mede laten leiden door overwegingen van doelmatigheid. Doelmatigheidsoverwegingen kunnen in de ene respectievelijk de andere context in verschillende richting wijzen. De Wet verzet zich er niet tegen dat in dat geval het belangcriterium op verschillende wijze wordt ingevuld.

3.3.2. In de tweede plaats betoogt belanghebbende dat sprake is van heffing in strijd met het willekeurverbod doordat HHNK de maatstaf die het voor de kostentoedeling heeft gekozen, niet doortrekt naar de instelling van omslagklassen.

Dit betoog faalt eveneens. Dat overwegingen van doelmatigheid in de context van artikel 119 hebben geleid tot een andere methodiek dan in de context van artikel 120, brengt op zichzelf niet mee dat de resulterende heffing strijdt met het willekeurverbod. Dat de methode die HHNK heeft gekozen om de noodzaak van instelling van omslagklassen te beoordelen (de methode-Oldambt) noodzakelijkerwijs leidt tot een willekeurige heffing, is door belanghebbende terecht niet aangevoerd.

3.3.3. In de derde plaats betoogt belanghebbende dat het verschil tussen de waarde van gronden in Q en de gemiddelde waarde van gronden binnen het taakgebied van HHNK, een verschil is in hoedanigheid of ligging, als bedoeld in artikel 120, lid 7, van de Wet.

Ook dit betoog faalt, omdat het in strijd is met vaste rechtspraak van de Hoge Raad omtrent de betekenis van de term “verschillen in hoedanigheid of ligging” (laatstelijk HR 3 maart 2006, nr. 39811, BNB 2006/178), waaraan de Hoge Raad

vasthoudt.

3.4.2. Het beroep en de gronden van het beroep van belanghebbende zijn bij het Hof ingediend door D, als gemachtigde van belanghebbende. In de gronden van het beroep wordt het volgende opgemerkt:

“Ondergetekende opteert in het kader van een efficiënte procesvoering voor een gelijktijdige behandeling van zijn beroepschrift met die van andere belanghebbenden, allen in deze woonplaats kiezende ten kantore van de Waterschapsvereniging G, per adres secretaris F, c-straat 1, R, en machtigt bij deze het bestuur van de Waterschapsvereniging G hem in deze procedure te vertegenwoordigen, zowel in geschrift als in persoon bij gemachtigde, aan te wijzen door het bestuur.”

3.4.3. De uitnodiging voor de mondelinge behandeling heeft de griffier van het Hof bij brief met dagtekening 19 mei 2005 aangetekend verzonden aan D. Bij brief van 14 juni 2005 (verzonden per fax) heeft de gemachtigde van het Bestuur van de Waterschapsvereniging G, C, het Hof verzocht om uitstel van de zitting teneinde een aantal zaken gezamenlijk ter zitting te kunnen behandelen en omdat, gelet op de korte periode, het niet mogelijk was adequaat te reageren nu het Hof had verzuimd het bestuur van de Waterschapsvereniging G te informeren over de mondelinge behandeling. Bij brief met dagtekening 20 juni 2005 heeft het Hof dit verzoek afgewezen:

“De reden daarvoor is dat de uitnodiging voor de zitting op 19 mei 2005 aan de gemachtigde D is verzonden en dat het uitstelverzoek pas op 14 juni 2005 is ingediend. Het is daarom niet meer mogelijk om andere zaken op de rol van 30 juni a.s. te zetten. Belanghebbende heeft expliciet een andere gemachtigde (D) aangewezen dan het bestuur van de Waterschapsvereniging G; daarom is de vereniging niet als gemachtigde van belanghebbende aangemerkt.”

3.4.4. Blijkens het proces-verbaal van de zitting van 30 juni 2005 heeft C, die ter zitting optrad als de gemachtigde van belanghebbende, ter zitting het volgende verklaard:

“Op de vraag van het Hof of ik meer tijd nodig heb om de zaken goed te kunnen bepleiten, kan ik alleen maar antwoorden dat dat ter beoordeling aan het Hof ligt. Als de rapporten van B een belangrijke rol spelen bij de totstandkoming van de uitspraak, wil ik graag meer tijd hebben. Ik heb vijf weken geleden een hartoperatie ondergaan en ben pas sinds 23 juni jl. weer aan het werk.”

De Hoge Raad:

verklaart het beroep in cassatie gegrond,

vernietigt de uitspraak van het Hof,

verwijst het geding naar het Gerechtshof te Amsterdam ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van dit arrest,

gelast dat het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier aan belanghebbende vergoedt het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie verschuldigd geworden griffierecht ten bedrage van € 103, en

veroordeelt het college van dijkgraaf en hoogheemraden van het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op € 1288 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand, en wijst het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier aan als de rechtspersoon die deze kosten moet vergoeden.