Hoge Raad, 23-04-2010, BI8501, 08/02453

Nr. 08/02453

23 april 2010

Aan belanghebbende zijn met betrekking tot het tijdvak 1 juni 2002 tot en met 31 oktober 2002 23 naheffingsaanslagen in de accijns opgelegd, welke naheffingsaanslagen, na daartegen gemaakt bezwaar, bij in twee geschriften vervatte uitspraken van de Inspecteur zijn gehandhaafd.

De Rechtbank te 's-Gravenhage (nrs. AWB 05/3469 ACCIJ en AWB 05/3470 ACCIJ) heeft het tegen die uitspraken ingestelde beroep ongegrond verklaard.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij het Hof.

Het Hof heeft de uitspraak van de Rechtbank bevestigd. De uitspraken van de Rechtbank en van het Hof zijn aan dit arrest gehecht.

Belanghebbende heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend.

Belanghebbende heeft de zaak mondeling doen toelichten door mr. Ch.J. Langereis, advocaat te Amsterdam.

De Advocaat-Generaal M.E. van Hilten heeft op 3 juni 2009 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie.

Belanghebbende heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd.

3.1.1. Belanghebbende beschikte gedurende het onderwerpelijke tijdvak over een vergunning voor een accijnsgoederenplaats in de zin van artikel 39 van de Wet op de accijns (tekst 2002; hierna: de Wet). Belanghebbende hield in de accijnsgoederenplaats in Q sigaretten in opslag voor een Britse producent. Deze producent verkocht in 2002 diverse partijen sigaretten aan een in Turkije gevestigd bedrijf, genaamd L (hierna: L), met de conditie dat de sigaretten 'ex warehouse' in Q zouden worden geleverd.

Met betrekking tot drieëntwintig verkochte partijen sigaretten heeft L belanghebbende gevraagd uitvoeraangiften te verzorgen alsmede accijnsgeleidedocumenten op te maken, waarbij L als bestemming van de sigaretten de Verenigde Staten of Turkije opgaf. L gaf aan belanghebbende te kennen dat de sigaretten het grondgebied van de Gemeenschap via de luchthaven A in Groot-Brittannië zouden verlaten met de luchtvaartmaatschappij B. Belanghebbende heeft de sigaretten vanuit haar accijnsgoederenplaats telkens overgedragen aan chauffeurs van een door L ingeschakelde Duitse vervoerder en daarbij de door haar eerder bij de douane te Q gedane uitvoeraangifte met een accijnsgeleidedocument aan deze chauffeurs overhandigd.

Van de onderhavige zendingen sigaretten is de eerste op 21 juni 2002 door belanghebbende afgegeven, de laatste op 3 oktober 2002.

3.1.3. Tijdens deze controle is met betrekking tot de afwikkeling van de accijnsgeleidedocumenten het volgende vastgesteld.

Van de hiervoor in 3.1.1 genoemde drieëntwintig zendingen beschikte belanghebbende op dat moment voor vijf zendingen niet over een terugzendingsexemplaar van het accijnsgeleidedocument. Voor de achttien andere zendingen had belanghebbende een terugzendingsexemplaar van het accijnsgeleidedocument ontvangen dat op de voorzijde was voorzien van een stempel met de tekst:

3.3.2. Op grond van artikel 1, lid 2, van de Wet wordt accijns verschuldigd ter zake van - onder meer - de uitslag van accijnsgoederen. Blijkens artikel 2, lid 1, van de Wet wordt in deze wet onder uitslag verstaan het brengen van een accijnsgoed buiten een plaats die voor dat soort accijnsgoed als accijnsgoederenplaats is aangewezen.

Ingevolge het bepaalde in artikel 2, lid 3, letter e, van de Wet wordt het belastbare feit uitslag geacht zich niet voor te doen indien sprake is van het brengen van een accijnsgoed vanuit een accijnsgoederenplaats naar een derde land. Wordt daarna vastgesteld dat niet aannemelijk is geworden dat de accijnsgoederen naar een derde land zijn gebracht, dan staat daarmee vast dat het belastbare feit uitslag in de zin van artikel 2, lid 1, van de Wet (in overeenstemming met artikel 6, lid 1, letter a, van Richtlijn 92/12/EEG) zich heeft voorgedaan, ook indien die vaststelling pas na het verstrijken van het tijdvak van aangifte wordt gedaan. Voor zover het eerste middel uitgaat van de opvatting dat door artikel 86a, lid 4, van de Wet een zelfstandig in aanmerking te nemen belastbaar feit wordt geschapen, waarvoor in deze wet afzonderlijk bepalingen hadden moeten worden opgenomen over het tijdstip waarop de accijns op aangifte moet worden voldaan, berust het op een onjuiste rechtsopvatting. Artikel 86a, lid 4, van de Wet - een nationale bepaling ter uitvoering van het bepaalde in artikel 20, lid 3, van Richtlijn 92/12/EEG - beoogt de lidstaat aan te wijzen die in geval van een overtreding of een onregelmatigheid tijdens het intracommunautaire vervoer onder schorsing van de accijns bevoegd is de verschuldigd geworden accijns in te vorderen (zie HvJ 12 december 2002, Distillerie Fratelli Cipriani SpA, C-395/00, Jurispr. blz. I-11877, punt 46). Het middel faalt in zoverre.

3.4.4. Zoals in punt 49 van het arrest Cipriani is overwogen krijgt een afzender kennis van een overtreding of onregelmatigheid, wanneer het in artikel 19, lid 4, van Richtlijn 92/12/EEG bedoelde gecertificeerde exemplaar van het geleidedocument hem niet binnen twee weken na de maand waarin de goederen door de geadresseerde zijn ontvangen wordt teruggestuurd. Met het niet terugontvangen van het in artikel 19, lid 4, van Richtlijn 92/12/EEG bedoelde gecertificeerde exemplaar van het geleidedocument moet, naar niet voor redelijke twijfel vatbaar is, worden gelijkgesteld het geval waarin dat exemplaar weliswaar bij de vergunninghouder terugkomt maar kenbaar niet is voorzien van de aftekeningen door het douanekantoor van uitgang die zijn vereist ten bewijze dat de goederen de bestemming op regelmatige wijze hebben bereikt. Als een zodanige aftekening kan niet gelden de enkele plaatsing van een stempel op een accijnsgeleidedocument door een luchtvaartmaatschappij.

Wanneer geen certificering door het douanekantoor van uitgang plaatsvindt, en daarmee geen zuivering van de schorsingsregeling, moet ingevolge artikel 19, lid 5, van Richtlijn 92/12/EEG de afzender ertoe worden verplicht de belastingautoriteiten van zijn lidstaat daarvan in kennis te stellen. Deze melding moet in Nederland ingevolge artikel 3, lid 3, van het Uitvoeringsbesluit accijns worden gedaan en wel uiterlijk drie maanden nadat de goederen zijn verzonden. In dat geval heeft de belanghebbende tot het verstrijken van de termijn van vier maanden, gerekend vanaf de datum waarop de goederen zijn verzonden, de gelegenheid aan te tonen dat de accijnsgoederen naar een derde land zijn gebracht of aan te tonen in welke lidstaat gedurende het vervoer de overtreding of onregelmatigheid is begaan.

3.4.5. Vaststaat dat in de periode 21 juni 2002 tot en met 3 oktober 2002 drieëntwintig zendingen sigaretten de accijnsgoederenplaats van belanghebbende hebben verlaten met als beweerde bestemming Groot-Brittannië en dat belanghebbende met het oog op uitvoer uit de Gemeenschap bij deze zendingen op haar naam gestelde aangiften ten uitvoer heeft gevoegd, alsmede accijnsgeleidedocumenten. Voorts staat vast dat belanghebbende met betrekking tot deze zendingen van geen enkel accijnsgeleidedocument een (terugzendings)exemplaar heeft ontvangen dat - op zijn minst ogenschijnlijk - kenbaar was voorzien van de vereiste aftekeningen met het oog op de uitvoer, te weten een stempel alsmede een handtekening van de douaneautoriteiten van het Verenigd Koninkrijk.

Mitsdien moet belanghebbende geacht worden binnen drie maanden na verzending van de goederen op de hoogte te zijn geweest van het feit dat bij de verzending van de goederen een overtreding of onregelmatigheid had plaatsgevonden. Zij had derhalve een melding moeten doen als bedoeld in artikel 3, lid 3, van het Uitvoeringsbesluit accijns. Voorts had zij binnen de hiervoor vermelde termijn van vier maanden de gelegenheid aan te tonen dat de handeling regelmatig was dan wel aan te tonen waar de overtreding of de onregelmatigheid is begaan, hetgeen haar niet is gelukt. In het arrest Cipriani heeft het Hof van Justitie in de omstandigheden van die zaak beslist dat de termijn van vier maanden niet gold. In dat geval echter had de houder van het belastingentrepot van waaruit de goederen met het oog op uitvoer vanuit een andere lidstaat dan de lidstaat van verzending waren verzonden, terugzendingsexemplaren van het accijnsgeleidedocument ontvangen waarop niet kenbaar de vereiste aftekeningen ontbraken. Dat deze aftekeningen vals of vervalst waren, bleek pas na onderzoek.

3.4.6. Tijdens de hiervoor in 3.1.2 vermelde controle op 6 november 2002 is de Inspecteur op de hoogte gekomen van het feit dat belanghebbende niet over het noodzakelijke bewijs beschikte dat de goederen waren uitgevoerd.

Met de in 3.1.3, 3.1.4 en 3.1.5 vermelde bescheiden die op dat moment voor het merendeel nog binnen de termijn van vier maanden zijn overgelegd, heeft belanghebbende niet kunnen aantonen in welke lidstaat de overtreding of onregelmatigheid heeft plaatsgevonden, reeds omdat de daarop geplaatste stempels vals of vervalst bleken te zijn.