Hoge Raad, 11-02-2011, BN8066, 43144bis

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van Modehuis A. Zwijnenburg B.V. te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 28 februari 2006, nr. BK-04/02813, na beantwoording van de door de Hoge Raad bij na te melden arrest aan het Hof van Justitie gestelde vraag.

1. Ontstaan en loop van het geding

2. Nadere beoordeling van de klachten

2.1. Uit de onder 1 weergegeven verklaring voor recht volgt dat de Inspecteur de door belanghebbende gevraagde zekerheid als bedoeld in artikel 14, lid 8, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (hierna: de Wet) niet heeft mogen weigeren op de grond dat de voorgenomen bedrijfsfusie mede was gericht op het voorkomen van heffing van overdrachtsbelasting, omdat deze belasting niet valt binnen de werkingssfeer van Richtlijn nr. 90/434/EEG van 23 juli 1990.

2.2. Het Hof heeft geoordeeld dat naast het ontgaan van de overdrachtsbelasting de beweegreden voor de voorgenomen bedrijfsfusie was het uitstellen van de heffing van vennootschapsbelasting over het verschil tussen de boekwaarde van het pand a-straat 1 en de waarde in het economische verkeer bij overdracht. Het Hof achtte het niet voor redelijke twijfel vatbaar dat het niet de bedoeling van de richtlijngever of van de wetgever is geweest dat het voordeel van de faciliteit kan worden verkregen door kunstmatig de voorwaarden te creëren waaronder recht op de faciliteit ontstaat. Hierin ligt besloten het oordeel dat de voorgenomen bedrijfsfusie in overwegende mate (mede) was gericht op het ontgaan of uitstellen van vennootschapsbelasting, een en ander in de zin van artikel 14, lid 4, van de Wet.

2.3. Voor zover de klachten tegen laatstvermeld oordeel zijn gericht, slagen zij. Belanghebbende had de keuze tussen een rechtstreekse overdracht van het pand a-straat 1 door B Beheer B.V. (hierna: Beheer B.V.) aan belanghebbende of overdracht van de aandelen in Beheer B.V. aan belanghebbende. Uit de door het Hof vastgestelde feiten volgt, naar ook door het Hof is overwogen (zie de onderdelen 3.5 en 6.1 van 's Hofs uitspraak), dat het geheel van voorgenomen handelingen (bedrijfsfusie en vervolghandelingen) niet was gericht op de overdracht door Beheer B.V. aan belanghebbende van het pand a-straat 1 zelf doch op de overdracht van de aandelen in de vennootschap die dat pand in haar bezit had (Beheer B.V.). Laatstbedoelde overdracht zou ook zonder dat de 'omweg' van een bedrijfsfusie werd gevolgd, geen heffing van vennootschapsbelasting tot gevolg hebben gehad. De bedrijfsfusie kon derhalve niet gericht zijn op het vermijden van de heffing van vennootschapsbelasting.

2.4.1. Uit het hiervoor in 2.2 en 2.3 overwogene volgt dat de gronden die de Inspecteur aan zijn afwijzende beschikking ten grondslag legde, ondeugdelijk waren. Het Hof had daarom het beroep tegen de uitspraak van de Inspecteur gegrond moeten verklaren en vervolgens de met het oog op de verdere behandeling van de zaak passende beslissingen moeten nemen, waaronder een beslissing op het door belanghebbende aan het Hof gedane verzoek om de Inspecteur te veroordelen tot vergoeding van door belanghebbende geleden schade.

2.4.2. Wat betreft laatstvermeld verzoek verdient opmerking dat in dit verband slechts als te vergoeden schade in aanmerking kan komen het eventuele nadeel dat is toe te rekenen aan het niet of vooralsnog niet met voorafgaande zekerheid over de toepassing van artikel 14 van de Wet kunnen uitvoeren van de beoogde bedrijfsfusie; het na een bedrijfsfusie uitvoeren of niet uitvoeren door belanghebbende van bepaalde handelingen valt als zodanig buiten het bestek van de in geding zijnde beschikking. Het verschuldigd worden van overdrachtsbelasting ter zake van de verkrijging in eigendom door belanghebbende van het pand a-straat 1 is niet een nadeel als zoëven bedoeld, omdat het doel waarop de bedrijfsfusie was gericht, niet was het tot stand brengen van een reorganisatie waarbij belanghebbende de eigendom van dat pand zou verwerven.

2.5. Gelet op het hiervoor in 2.4.1 overwogene kan 's Hofs uitspraak niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen.

3. Proceskosten

De Hoge Raad acht termen aanwezig de Staatssecretaris van Financiën te veroordelen in de proceskosten. Voor een vergoeding van de integrale proceskosten is geen plaats, nu geen bijzondere omstandigheden zijn gesteld of gebleken. De Inspecteur zal worden veroordeeld in de kosten van het geding voor het Hof en in de kosten, die belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar redelijkerwijs heeft moeten maken.

4. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president D.G. van Vliet als voorzitter, en de raadsheren P. Lourens, C.B. Bavinck, A.R. Leemreis en J.A.C.A. Overgaauw, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 11 februari 2011.