Hoge Raad, 13-05-2011, BP8932, 10/01808

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van X te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 31 maart 2010, nr. BK-09/00435, betreffende een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen.

1. Het geding in feitelijke instanties

2. Geding in cassatie

3. Beoordeling van de middelen

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

3.1.1. Belanghebbendes vader is overleden in 1971. Uit hoofde van een in diens testament opgenomen ouderlijke boedelverdeling heeft belanghebbende een vordering wegens onderbedeling op zijn moeder verkregen. Die vordering was opeisbaar bij haar overlijden en droeg een enkelvoudige rente van 7 percent per jaar, jaarlijks op 31 december bij te schrijven bij de hoofdsom.

3.1.2. Belanghebbendes moeder is overleden in 2005. Kort voordien had zij een testament gemaakt waarin belanghebbendes zuster was benoemd tot enig erfgenaam en aan belanghebbende zijn legitieme portie was toegekend.

3.1.3. Belanghebbende heeft de onderbedelingsvordering opgeëist. Zijn zuster heeft hem die in het jaar 2005 uitbetaald met het volledige bedrag van de bijgeschreven rente. Daartoe behoorde een bedrag van € 23.136 aan tot 1 januari 2001 bijgeschreven rente (hierna: de rente tot 2001).

3.2. Voor het Hof was in geschil of de rente tot 2001 (volledig) moet worden gerekend tot belanghebbendes inkomen uit werk en woning. Het Hof heeft die vraag bevestigend beantwoord. Hiertegen richten zich de middelen.

3.3.1. Onder het hier toepasselijke sinds 1 januari 2003 geldende erfrecht nam belanghebbende bij het opeisen van zijn legitieme portie niet de positie in van erfgenaam, maar die van schuldeiser. Dit brengt mee dat bij belanghebbende geen sprake kon zijn van verrekening van (een gedeelte van) de rente tot 2001 met een daarmee corresponderende schuld in de zin van (artikel I, onderdeel Aka, lid 3, in verbinding met) artikel I, onderdeel AK, lid 4, letter b, van de Invoeringswet Wet IB 2001 (hierna: artikel AK, lid 4, letter b).

3.3.2. De middelen 1 en 4 bepleiten niettemin de toepasselijkheid van artikel AK, lid 4, letter b, op belanghebbendes geval. Dat de inwerkingtreding van het nieuwe erfrecht en het maken van het onder 3.1.2 bedoelde testament zich hebben voltrokken buiten de invloedssfeer van belanghebbende, geeft echter onvoldoende aanleiding tot een zozeer van de bewoordingen afwijkende uitleg dan wel toepassing van deze bepaling als belanghebbende voorstaat. De strekking van artikel AK, lid 4, letter b, gaat namelijk niet zo ver dat toepassing van de daarin uitdrukkelijk gestelde voorwaarde van verrekening achterwege zou moeten blijven in gevallen waarin de rente op andere wijze genoten wordt als gevolg van omstandigheden die zich buiten de invloedssfeer van de belastingplichtige afspelen. De middelen 1 en 4 falen dan ook.

3.4. Ook middel 2 faalt. Anders dan belanghebbende bepleit, volgt uit de wettekst dat voor de toepassing van artikel 1, onderdeel AK, lid 4, van de Invoeringswet IB 2001 dient te worden uitgegaan van het moment waarop de rente na overlijden van de schuldenaar wordt genoten.

3.5. De overige middelen kunnen evenmin tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien artikel 81 van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu die middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

4. Proceskosten

De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

5. Beslissing

De Hoge Raad verklaart het beroep in cassatie ongegrond.

Dit arrest is gewezen door de vice-president J.W. van den Berge als voorzitter, en de raadsheren C. Schaap, J.W.M. Tijnagel, A.H.T. Heisterkamp en M.W.C. Feteris, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier A.I. Boussak-Leeksma, en in het openbaar uitgesproken op 13 mei 2011.