Hoge Raad, 09-12-2011, BR6384, 10/04551

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van X te Z, Kroatië (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 4 augustus 2010, nr. 09/311 ZW, betreffende een besluit van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (hierna: het UWV) ingevolge de Ziektewet (hierna: de ZW).

1. Het geding in feitelijke instanties

2. Geding in cassatie

3. Beoordeling van de klachten

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

3.1.1. Belanghebbende, woonachtig in Kroatië, is van 14 oktober 2001 tot 24 februari 2002 als fitter werkzaam geweest op het motorschip C (hierna: het schip).

3.1.2. Het schip was geregistreerd in het Nederlandse scheepsregister en voer onder Nederlandse vlag. Eigenares van het schip was de Nederlandse vennootschap D B.V. (hierna: D).

3.1.3. Belanghebbende heeft geen schriftelijke arbeidsovereenkomst met D gesloten.

3.1.4. Belanghebbende heeft het UWV verzocht hem met ingang van 24 februari 2002 een uitkering op grond van de ZW toe te kennen ter zake van een ongeval dat hem aan boord van het schip is overkomen.

3.1.5 Het UWV heeft deze aanvraag afgewezen. Het heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat belanghebbende op de eerste arbeidsongeschiktheidsdag niet verzekerd was op grond van de ZW aangezien hij als schepeling geen schriftelijke arbeidsovereenkomst is aangegaan.

3.1.6. In geschil is of het UWV de aanvraag terecht heeft afgewezen.

3.2. De Centrale Raad heeft geoordeeld dat de aanvraag terecht is afgewezen. De Centrale Raad heeft daartoe overwogen dat belanghebbende niet verzekerd was op grond van de ZW, aangezien hij zijn werkzaamheden niet heeft verricht als uitvloeisel van een geldige arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht. Daarbij heeft de Centrale Raad doorslaggevende betekenis toegekend aan de omstandigheid dat belanghebbende voorafgaande aan het verrichten van zijn werkzaamheden aan boord van het schip geen schriftelijke arbeidsovereenkomst met D heeft gesloten. Hiertegen richten zich de klachten.

3.3.1. Ingevolge artikel 3, lid 1, van de ZW is werknemer de natuurlijke persoon, jonger dan 65 jaar, die in privaatrechtelijke of in publiekrechtelijke dienstbetrekking staat. Onder een privaatrechtelijke dienstbetrekking moet worden verstaan de betrekking waarin de werknemer staat tot de werkgever op grond van een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht.

3.3.2. Ingevolge het bepaalde in artikel 398, lid 1, van het Wetboek van Koophandel dient de arbeidsovereenkomst tussen een zeewerkgever en een schepeling op straffe van nietigheid schriftelijk te worden aangegaan en door de schepeling persoonlijk te worden ondertekend. Deze formele vereisten en de daaraan verbonden sanctie van nietigheid zijn vooral gesteld in het belang van de schepeling.

3.3.3. In samenhang met doel en strekking van de ZW - het waarborgen van een geldelijke uitkering bij ziekte voor werknemers en bepaalde personen die daarmee maatschappelijk gelijk kunnen worden gesteld - brengt dit laatste mee dat onder arbeidsovereenkomst voor de toepassing van artikel 3, lid 1, van de ZW ook dient te worden begrepen een nageleefde overeenkomst tussen een zeewerkgever en een schepeling die voldoet aan de kenmerken bedoeld in artikel 7:610 BW en alleen nietig is omdat niet is voldaan aan de hiervoor in 3.3.2 bedoelde formele vereisten (vgl. HR 6 december 2002, nr. 36905, LJN AE4473, BNB 2003/67).

4. Proceskosten

Het UWV zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie. Door de Centrale Raad zal worden beoordeeld of aan belanghebbende voor de kosten van het geding voor de Centrale Raad, van het geding voor de Rechtbank en in verband met de behandeling van het bezwaar een vergoeding dient te worden toegekend.

5. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president J.W. van den Berge als voorzitter, en de raadsheren C. Schaap, A.H.T. Heisterkamp, M.W.C. Feteris en R.J. Koopman, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier A.I. Boussak-Leeksma, en in het openbaar uitgesproken op 9 december 2011.