Hoge Raad, 03-02-2012, BV2576, 10/02985

3 februari 2012

nr. 10/02985

Aan belanghebbende is voor het jaar 2004 een aanslag in de inkomstenbelasting/premievolksverzekeringen opgelegd. Daarbij heeft de Inspecteur met het door hem vastgestelde belastbare inkomen uit werk en woning bij beschikking verliezen uit voorafgaande jaren verrekend. De aanslag en de verliesverrekeningsbeschikking zijn, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur gehandhaafd.

De Rechtbank te Arnhem (nrs. AWB 08/441 en 08/442) heeft het tegen de uitspraak van de Inspecteur ingestelde beroep ongegrond verklaard.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij het Hof.

Het Hof heeft de uitspraken van de Rechtbank en de Inspecteur vernietigd, de aanslag bevestigd en de verliesverrekeningsbeschikking vernietigd. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

De Minister heeft tegen `s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een conclusie van repliek ingediend.

Belanghebbende heeft een conclusie van dupliek ingediend.

3.1.7. De Inspecteur heeft het door belanghebbende aangegeven inkomen uit werk en woning gecorrigeerd door de landbouwvrijstelling niet toe te passen op het verschil tussen de WEVAB cultuurgrond en de WEVAB bouwgrond ter zake

van de onttrekking van de bouwgrond aan belanghebbendes ondernemingsvermogen.

3.2. Het Hof heeft belanghebbendes beroep op het gelijkheidsbeginsel gehonoreerd.

Naar het oordeel van het Hof wijkt het onttrekken van de ondergrond van een bestaande woning aan het ondernemingsvermogen (het geval waarvoor het Beleid een begunstiging inhoudt) niet in relevante zin af van het onttrekken van cultuurgrond aan het ondernemingsvermogen voor de bouw op die grond van een nieuwe woning (het geval van belanghebbende). Laatstbedoeld oordeel wordt in cassatie niet bestreden.

Met betrekking tot de vraag of aan het beroep op het gelijkheidsbeginsel in de weg staat dat het Beleid berustte op een onjuiste rechtsopvatting, heeft het Hof overwogen dat gelet op het arrest van de Hoge Raad van 22 januari 2010, nr. 09/01038, LJN BL0088, BNB 2010/146, een beroep op het gelijkheidsbeginsel in een dergelijk geval niet slaagt indien de Staatssecretaris, nadat de onjuistheid van zijn rechtsopvatting is gebleken, binnen een redelijke termijn heeft besloten het beleid te beëindigen en dat besluit ook kenbaar heeft gemaakt aan de belastingplichtigen ten aanzien van wie het beleid gevoerd werd, en dat een beroep op het gelijkheidsbeginsel in een dergelijk geval evenmin slaagt als de Staatssecretaris aan degenen voor wie het beleid gold een overgangstermijn gunt die - gelet op de omstandigheden van het geval - redelijk is.

Het Hof heeft geoordeeld dat, voor zover het aankaarten in het hiervoor in 3.1.5 genoemde overleg van april 2005 al heeft te gelden als kenbaar maken aan de belastingplichtigen ten aanzien van wie het Beleid werd gevoerd, de Inspecteur onvoldoende feiten heeft aangedragen waaruit volgt dat het redelijk is dat bijna een half jaar nodig is geweest voor die kennisgeving. Naar het oordeel van het Hof heeft de Staatssecretaris een onredelijk lange termijn nodig gehad om zijn besluit tot beëindiging van het Beleid kenbaar te maken en om een overgangsregeling te treffen.

3.4. Het hiervoor in 3.1.6 genoemde Besluit van 8 maart 2006 stelt agrarische ondernemers die geen gebruik hadden gemaakt van de mogelijkheid om als gevolg van de invoering van de Wet IB 2001 en de wijziging van de landbouwvrijstelling per 27 juni 2000 in de Wet ondernemerspakket 2001, de tot het ondernemingsvermogen behorende woning alsnog tot het privévermogen te rekenen per 31 december 2005. Zij dienden dan onder meer hun keuze uiterlijk 30 juni 2006 schriftelijk kenbaar te maken aan de voor hen bevoegde inspecteur van de Belastingdienst. Indien zij gebruik maakten van deze mogelijkheid kon volgens het Besluit van 8 maart 2006 de landbouwvrijstelling nog worden toegepast op het verschil tussen de WEVAB cultuurgrond en de WEVAB bouwgrond.

De aldus geboden mogelijkheid stond derhalve ook open voor agrarische ondernemers die voordat de beëindiging van het Beleid werd bekendgemaakt nog geen aanstalten hadden gemaakt om de etikettering van hun bedrijfswoning te wijzigen of zelfs niet daartoe het voornemen hadden. In zoverre kan het Besluit van 8 maart 2006 niet worden geacht in het teken te staan van de beëindiging en afwikkeling van (de gevolgen van) het Beleid; het strekt verder dan het treffen van een overgangsregeling om te voldoen aan gerechtvaardigde eisen van rechtszekerheid of eerbiediging van gewekt vertrouwen. Het Besluit van 8 maart 2006 behelst in zoverre een zelfstandige tegemoetkoming die niet was ingegeven door een onjuiste rechtsopvatting met betrekking tot het bereik van de landbouwvrijstelling. Dit betekent dat, los van de vraag of de Staatssecretaris te veel tijd heeft genomen voor de beëindiging van het Beleid, met vrucht een beroep op het gelijkheidsbeginsel kan worden gedaan door agrarische ondernemers die gelijk wensen te worden behandeld als agrarische ondernemers die uiterlijk per 31 december 2005 de tot het ondernemingsvermogen behorende woning naar het privévermogen overbrachten.

Het Hof heeft, ervan uitgaande dat het geval van belanghebbende gelijk is te stellen met het geval waarin een bestaande woning aan het ondernemingsvermogen wordt onttrokken, derhalve terecht het door belanghebbende gedane beroep op het gelijkheidsbeginsel gehonoreerd, wat er zij van de daartoe door het Hof gebezigde gronden.

De Hoge Raad:

verklaart het beroep in cassatie ongegrond, en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op de helft van € 1748, derhalve € 874, voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.