Hoge Raad, 20-12-2019, ECLI:NL:HR:2019:2038, 19/04515

De Hoge Raad dient allereerst te oordelen over de aankondiging, op 16 december 2019, van een verzoek tot wraking van de leden van de Vierde Kamer die de wrakingsverzoeken van 2 en 3 oktober 2019 van verzoekster behandelen. Nu de Vierde Kamer heeft besloten geen gevolg te geven aan het nieuwe uitstelverzoek, dient te worden beoordeeld of sprake is van een wrakingsverzoek als bedoeld in art. 8:15 Awb.

Ingevolge art. 8:16 lid 2 Awb moet een wrakingsverzoek worden gemotiveerd. Dit houdt in dat het verzoek de feiten of omstandigheden dient te vermelden waardoor volgens de verzoeker de rechterlijke onpartijdigheid schade zou kunnen lijden. Een verzoek dat niet voldoet aan deze motiveringseis, kan niet worden aangemerkt als een wrakingsverzoek in de zin van art. 8:15 Awb. Ingeval sprake is van een opeenstapeling van wrakingsverzoeken doordat eerst de zittingsrechter en vervolgens de wrakingskamer wordt gewraakt, kan de wrakingskamer, mede ter voorkoming van ongerechtvaardigd oponthoud, in geval van evident misbruik van recht, het verzoek tot wraking van een of meer van haar leden buiten behandeling laten zonder dat de zaak in handen van een andere wrakingskamer wordt gesteld. Art. 8:18 lid 1 Awb staat daaraan niet in de weg. Dat voorschrift is immers alleen van toepassing indien sprake is van een verzoek dat kan worden aangemerkt als een wrakingsverzoek in de zin van art. 8:15 Awb. Die uitleg sluit ook aan bij de rechtspraak van het EHRM, inhoudende dat de hoofdregel dat de behandeling van een wrakingsverzoek niet achterwege mag worden gelaten, alleen geldt bij een verzoek dat "does not immediately appear to be manifestly devoid of merit". Vgl. voor wraking in een strafrechtelijke procedure HR 25 september 2018, ECLI:NL:HR:2018:1770, rov. 4.5 – 4.7.

Zoals hiervoor in 1.5 is vermeld, berust het verzoek van verzoekster tot wraking van de leden van de wrakingskamer uitsluitend op de premisse dat deze kamer het verzoek van verzoekster om de behandeling van haar wrakingsverzoek in de hoofdzaak opnieuw uit te stellen, zal afwijzen. Dit betreft als zodanig echter geen grond waaruit kan worden afgeleid dat de rechterlijke onpartijdigheid van de leden van de wrakingskamer schade zou kunnen lijden, en verdere omstandigheden heeft verzoekster niet gesteld. Het verzoek kan dan ook in redelijkheid niet anders kan worden verstaan dan als de aanwending van de bevoegdheid tot wraking voor een ander doel dan waarvoor deze is gegeven. Van een wrakingsverzoek als bedoeld in art. 8:15 Awb is daarom geen sprake. Om die reden zal de wrakingskamer het verzoek buiten behandeling laten en niet in handen stellen van een andere wrakingskamer.

Ten aanzien van het verzoek tot wraking van de drie raadsheren in de zaak met nummer 19/00522 geldt het volgende.

Vooropgesteld moet worden dat een rechter uit hoofde van zijn aanstelling moeten worden geacht onpartijdig te zijn, tenzij zich uitzonderlijke omstandigheden voordoen die zwaarwegende aanwijzingen opleveren voor het oordeel dat de rechter vooringenomenheid koestert, althans dat sprake is van zodanige gedragingen dat een dienaangaande bestaande vrees objectief gerechtvaardigd is.

Hetgeen verzoekster heeft aangedragen, rechtvaardigt niet dat de vrees dat de gewraakte raadsheren jegens haar vooringenomen zijn. De behandelend raadsheren beoordelen na de eerste administratieve fase waarin mogelijke verzuimen aan het licht komen, de ontvankelijkheid van het cassatieberoep aan de hand van alle aanwezige en ter zake doende stukken en bepalen welke gevolgen al dan niet moeten worden verbonden aan het mogelijkerwijs niet, niet volledig of te laat hersteld zijn van een of meerdere verzuimen in de procedure. Partijen zijn op dat moment reeds bekend met de geconstateerde verzuimen en zijn in dan ook reeds in de gelegenheid gesteld het geconstateerde verzuim te herstellen, dan wel in de gelegenheid gesteld een verschoningsgrond aan te dragen. De enkele omstandigheid dat raadsheren regelmatig in een zelfde samenstelling oordelen dat een cassatieberoep niet-ontvankelijk moet worden verklaard, kan geen grond zijn voor een gerechtvaardigde vrees voor vooringenomenheid tegenover een procespartij. Het wrakingsverzoek van verzoekster als verwoord in haar stukken van 2 en 3 oktober 2019 zoals dat is gedaan ten aanzien van de raadsheren genoemd in onderdeel 1.1 van deze uitspraak, wordt dan ook afgewezen.

Gelet op de stapeling van wrakingsverzoeken en het oneigenlijk gebruikmaken van de mogelijkheid tot wraking zoals door verzoekster is gedaan met het indienen van het tweede verzoek, op 16 december 2019, acht de Hoge Raad redenen aanwezig om toepassing te geven aan artikel 8:18, lid 4, Awb. De Hoge Raad bepaalt dan ook dat een volgend verzoek om wraking met betrekking tot de zaak met nummer 19/00522 niet in behandeling zal worden genomen.