Hoge Raad, 24-05-2019, ECLI:NL:HR:2019:727, 19/01491

Ingevolge artikel 8:15 van de Algemene wet bestuursrecht kan elk van de rechters die een zaak behandelen, door een partij worden gewraakt op grond van feiten en omstandigheden waardoor de rechterlijke onpartijdigheid schade zou kunnen lijden. Ingevolge artikel 29 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen is deze bepaling van overeenkomstige toepassing op de behandeling van het beroep in cassatie in belastingzaken.

De gemachtigde van verzoekster heeft in het verzoekschrift van 26 februari 2019 als grond voor de wraking, samengevat, het volgende aangevoerd. Er is sprake van schijn van vooringenomenheid bij de hiervoor onder 1.2. genoemde raadsheer, destijds werkzaam bij het Ministerie van Financiën, aangezien deze namens dit ministerie op aandringen van de Nationale Ombudsman met behulp van een mediator een vaststellingsovereenkomst met [betrokkene 1] heeft gesloten waarin een toezegging is opgenomen dat de Belastingdienst de violen met de Sociale verzekeringsbank zal afstemmen. Klachten wegens het niet nakomen van deze overeenkomst zijn meermalen aan deze raadsheer kenbaar gemaakt. Voorts heeft de genoemde raadsheer aan [betrokkene 1] in het verleden nadrukkelijk toegezegd als raadsheer geen zaken te zullen behandelen waarbij [betrokkene 1] al dan niet als gemachtigde betrokken is.

In zijn schriftelijke reactie bevestigt raadsheer Cools dat hij destijds als vertegenwoordiger van het Ministerie van Financiën met [betrokkene 1] als belastingadviseur een mediationtraject heeft doorlopen, dat is uitgemond in een vaststellingsovereenkomst, en dat [betrokkene 1] hem destijds kenbaar heeft gemaakt dat de uitvoering van die overeenkomst niet zonder problemen is verlopen. De raadsheer wijst erop dat hij sinds 1 mei 2009 werkzaam is bij de rechterlijke macht, en vanaf dat moment niets van doen heeft gehad met de uitvoering van genoemde overeenkomst. Een toezegging om als raadsheer geen zaken te behandelen waarbij hij als gemachtigde is betrokken stelt hij niet te hebben gedaan.

De gemachtigde heeft in het (tweede) verzoekschrift van 4 april 2019 aangevoerd dat in de zaak 18/02890 op 8 maart 2019 arrest is gewezen alvorens het op 26 februari 2019 ingediende verzoekschrift in behandeling te nemen. Hierdoor bestaat de schijn van vooringenomenheid en bestaat bezwaar tegen een verdere behandeling van het beroep in cassatie door de onder 1.1 genoemde leden en de waarnemend griffier.

Voorop dient te worden gesteld dat een rechter uit hoofde van zijn aanstelling moet worden vermoed onpartijdig te zijn, tenzij zich uitzonderlijke omstandigheden voordoen die zwaarwegende aanwijzingen opleveren voor het oordeel dat hij jegens de verzoekster een vooringenomenheid koestert, althans dat bij de verzoekster dienaangaande bestaande vrees objectief gerechtvaardigd is.

De enkele omstandigheid dat raadsheer Cools gedurende zijn werkzaamheden voor het Ministerie van Financiën betrokken is geweest bij een vaststellingsovereenkomst en het gestelde niet-nakomen van die overeenkomst door de belastingdienst, levert niet een zwaarwegende aanwijzing op als hiervoor bedoeld. Voorts is van het bestaan van de in 2.2 vermelde toezegging niet gebleken. In dit verband is verder van belang dat uit de namens verzoekster ingediende stukken blijkt dat de gebeurtenissen die aan het verzoek ten grondslag liggen zich hebben afgespeeld in de periode 2005-2007 en dat niet is gebleken dat verzoekster zelf betrokken was bij de contacten tussen raadsheer Cools en de gemachtigde van verzoekster.

De door de gemachtigde in het tweede verzoek genoemde gronden voor wraking zijn niet geconcretiseerd. De enkele omstandigheid dat de in dit verzoek genoemde raadsheren arrest hebben gewezen alvorens het op 26 februari 2019 ingediende verzoekschrift in behandeling te nemen, rechtvaardigt niet de vrees voor vooringenomenheid, nu dit arrest door diezelfde raadsheren is vervallen verklaard op de grond dat het arrest ten onrechte is gewezen voordat op het eerste wrakingsverzoek was beslist.

Ten overvloede wordt nog opgemerkt dat ingevolge art. 8:15 Awb een verzoek tot wraking slechts betrekking kan hebben op de raadsheren die de zaak behandelen. Een verzoek tot wraking kan dus geen betrekking hebben op leden van het parket bij de Hoge Raad, noch op medewerkers van de Hoge Raad zoals in dit geval de waarnemend griffier (zie ook onderdeel 2.1.1 van het Protocol deelname aan behandeling en beraadslaging van de Hoge Raad der Nederlanden).

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, dienen de wrakingsverzoeken te worden afgewezen.