Hoge Raad, 11-03-2022, ECLI:NL:HR:2022:342, 19/03749

2.1.1 Belanghebbende produceert in een daartoe bestemde accijnsgoederenplaats onder schorsing van accijns ongelode lichte oliën bestemd voor gebruik als motorbenzine. Het gaat om lichte oliën als bedoeld in de artikelen 25 en 26 van de Wet op de accijns (hierna: de Wet).

2.1.2 Belanghebbende verkoopt de hiervoor in 2.1.1 bedoelde motorbenzine onder meer aan exploitanten van tankstations in Nederland. Belanghebbende vervoert de benzine met tankwagens vanuit haar accijnsgoederenplaats naar die tankstations en lost deze in de ondergrondse opslagtanks van het desbetreffende tankstation. Tijdens de opslag van de benzine in die opslagtanks en tijdens het tanken van benzine in het brandstofreservoir van motorvoertuigen van klanten van het tankstation ontstaat benzinedamp. De tijdens het tanken van een motorvoertuig ontstane damp wordt verdreven en teruggevoerd naar de opslagtanks van het tankstation. Bij aflevering door belanghebbende van een nieuwe partij benzine aan het tankstation wordt tijdens het vullen van de opslagtank alle benzinedamp die zich in die opslagtank bevindt met behulp van een speciaal daartoe ontworpen dampretourinstallatie uit die tank verdreven, teruggevoerd in de tankwagen van belanghebbende en vervolgens naar haar accijnsgoederenplaats overgebracht. In de accijnsgoederenplaats wordt de benzinedamp met gebruikmaking van een dampterugwinningsinstallatie (de Vapor Recovery Unit) in vloeibare vorm gebracht, gefilterd en gevoegd bij de overige in de accijnsgoederenplaats onder schorsing van accijns geproduceerde en voorhanden gehouden benzine.

2.1.3 Tot 1 januari 2016 maakte belanghebbende bij het vaststellen van de hoeveelheid benzine waarover zij ter zake van uitslag tot verbruik accijns moet voldoen, gebruik van de zogenoemde dampretourregeling die was opgenomen in de aan haar verleende vergunning voor de accijnsgoederenplaats. Deze dampretourregeling is terug te voeren op de goedkeuring die tot 1 januari 2016 was opgenomen in onderdeel 4.14 van het besluit van de staatssecretaris van Financiën van 30 november 2012, nr. BLKB2012/1557M³. Op grond van de dampretourregeling kon belanghebbende voor de in haar accijnsgoederenplaats ingeslagen benzinedamp met overeenkomstige toepassing van artikel 71, lid 1, aanhef en letter d, van de Wet aanspraak maken op een teruggaaf van accijns. Die teruggaaf werd geëffectueerd door het bedrag waarvoor aanspraak op teruggaaf werd gemaakt, in mindering te brengen op het bedrag aan accijns dat belanghebbende als houder van de accijnsgoederenplaats op periodieke aangifte moest voldoen. Daartoe werd een forfaitair vastgestelde vermindering toegepast op de hoeveelheid benzine die met tankauto’s uit de accijnsgoederenplaats van belanghebbende werd uitgeslagen. Die vermindering werd geacht de ingeslagen hoeveelheid benzinedamp te vertegenwoordigen waarvoor teruggaaf werd verleend. Deze vermindering was bepaald op 1,7 liter benzine per 1.000 liter tot verbruik uitgeslagen benzine bij een temperatuur van 15 graden Celsius.

2.1.4 Met ingang van 1 januari 2016 heeft de staatsecretaris van Financiën het hiervoor in 2.1.3 bedoelde besluit ingetrokken.⁴ De Inspecteur heeft met ingang van 1 januari 2016 de vergunning van belanghebbende bij beschikking gewijzigd door de daarin opgenomen dampretourregeling te schrappen.

2.1.5 Belanghebbende heeft over het tijdvak januari 2016 accijns voldaan over de werkelijke hoeveelheid benzine die zij heeft uitgeslagen tot verbruik. Zij stelt zich echter op het standpunt dat zij ook na het schrappen van de dampretourregeling recht heeft op de hiervoor in 2.1.3 bedoelde vermindering (teruggaaf van accijns). Daarom heeft zij bezwaar gemaakt tegen het bedrag aan accijns dat zij over het tijdvak januari 2016 heeft voldaan. De Inspecteur heeft dat standpunt verworpen.

2.2.1 Het Hof heeft het geschil aldus opgevat dat in geschil is of belanghebbende accijns is verschuldigd ter zake van de uitslag tot verbruik van benzine die zij in de accijnsgoederenplaats uit de daarnaar overgebrachte benzinedampen heeft teruggewonnen.

2.2.2 Het Hof heeft aannemelijk geacht dat het uit de ingezamelde retourdampen in vloeibare vorm teruggebrachte product feitelijk is te vereenzelvigen met eerder uit de accijnsgoederenplaats uitgeslagen veraccijnsde benzine. Ongeacht de verschijningsvorm van wat door belanghebbende in de accijnsgoederenplaats wordt ingeslagen (vloeibaar of in dampvorm) is die substantie, juist ook qua aanwendingsmogelijkheden en gebruikskenmerken, te karakteriseren als (al veraccijnsde) benzine. De hiervoor bedoelde vaststelling van de aard van het na terugwinning uit retourdamp verkregen product brengt naar het oordeel van het Hof mee dat het telkens heffen van accijns over de volledige hoeveelheid uit de accijnsgoederenplaats uitgeslagen benzine leidt tot een voor een deel rechtens ongeoorloofde meermalige belasting. Nationale en Unierechtelijke accijnsregelingen, gelet op doel en strekking, staan in een geval als het onderwerpelijke niet toe dat over al veraccijnsde benzine nogmaals accijns wordt geheven, aldus het Hof.