Hoge Raad, 29-04-2022, ECLI:NL:HR:2022:663, 21/03035

Belanghebbende woonde in 2011 in Nederland. Hij was van 1 januari 2011 tot en met 31 juli 2011 in dienstbetrekking werkzaam bij [D] S.à.r.l. gevestigd in Luxemburg. Van 1 augustus 2011 tot en met 31 december 2011 was hij in dienstbetrekking werkzaam bij [E] GmbH gevestigd in Zwitserland.

In 2011 verrichtte belanghebbende werkzaamheden op het binnenvaartschip [...], dat eigendom was van [A] B.V. te [Q] (hierna: de BV). Aan de BV is op 15 november 2007 een Rijnvaartverklaring in de zin van artikel 2, lid 3, van de Herziene Rijnvaartakte gegeven. Hierop is de BV als eigenaar vermeld en [D] S.à.r.l. als exploitant. Met ingang van 24 juli 2009 heeft de inspectie van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat genoemde Rijnvaartverklaring ingetrokken, omdat door eigenaar noch exploitant een nieuw Certificat d'Exploitant vanuit Luxemburg was overgelegd.

Het Tribunal Administratif te Luxemburg heeft op 16 juni 2010 geoordeeld dat [D] S.à.r.l. niet als exploitant van binnenschepen kan worden aangemerkt. Bij brief van 3 oktober 2011 heeft dit Tribunal, na daartoe zelf een onderzoek te hebben ingesteld, meegedeeld dat de afgegeven Certificats d’Exploitant ten name van [D] S.à.r.l. zijn ingetrokken. Het Luxemburgse bevoegde orgaan heeft op 19 december 2011 de Sociale Verzekeringsbank medegedeeld dat [D] S.à.r.l. niet als exploitant van binnenschepen wordt aangemerkt, maar zich alleen heeft beziggehouden met het uitlenen van personeel.

Op 7 februari 2006 is door het Luxemburgse bevoegde orgaan een E101-verklaring afgegeven op naam van belanghebbende. Als toepasselijke sociale zekerheidswetgeving is de Luxemburgse wetgeving aangewezen. Op 7 september 2011 heeft het Zwitserse bevoegde orgaan een E106-verklaring afgegeven, waaruit blijkt dat belanghebbende vanaf 1 augustus 2011 tot zolang als de situatie voortduurt recht heeft op prestaties uit hoofde van ziekte en moederschap. Op 7 januari 2014 heeft het Zwitserse bevoegde orgaan tevens een A1-verklaring afgegeven waaruit blijkt dat op belanghebbende vanaf 1 augustus 2011 de sociale zekerheidswetgeving van Zwitserland van toepassing is.

Belanghebbende heeft in zijn aangifte inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2011 vrijstelling verzocht van de heffing van premies volksverzekeringen. De Inspecteur heeft deze vrijstelling niet verleend.

Met betrekking tot de periode dat belanghebbende bij [D] S.à.r.l. in dienst was, heeft het Hof geoordeeld dat de sociale verzekeringsplicht van belanghebbende moet worden bepaald op grond van de Rijnvarendenovereenkomst².

Met betrekking tot de periode dat belanghebbende bij [E] GmbH in dienst was, heeft het Hof geoordeeld dat de sociale verzekeringsplicht van belanghebbende moet worden bepaald op grond van het Rijnvarendenverdrag³.

Het Hof heeft overwogen dat op grond van zowel het Rijnvarendenverdrag als de Rijnvarendenovereenkomst de wetgeving van de staat op wiens grondgebied zich de zetel van de exploitant bevindt van toepassing is. Het Hof heeft geoordeeld dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat het schip door een ander werd geëxploiteerd dan de BV, en dat daarom de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving van toepassing is op belanghebbende.

Het Hof heeft voorts met betrekking tot de door het Zwitserse bevoegde orgaan op 7 januari 2014 afgegeven A1-verklaring overwogen dat Zwitserland eerst met ingang van 1 april 2012 de Verordeningen (EG) 883/2004⁴ en 987/2009⁵ evenals de Rijnvarendenovereenkomst toepast. In 2011 waren op belanghebbende, in afwijking van Verordening (EEG) 1408/71⁶, dus slechts de bepalingen van het Rijnvarendenverdrag van toepassing. Het Rijnvarendenverdrag biedt geen grondslag voor het verstrekken van een A1-verklaring. Aan de Zwitserse A1-verklaring komt onder het Rijnvarendenverdrag dus geen rechtskracht toe, zodat de Inspecteur hieraan niet gebonden is geraakt, aldus het Hof.