Parket bij de Hoge Raad, 09-10-1996, AA1913, 30872

Edelhoogachtbaar College,

I. . Korte beschrijving van de zaak.

"(...) binnen 6 weken na de dagtekening van deze brief het verzuim te herstellen en het gevraagde bij de Griffier van de Hoge Raad in te dienen. Ik breng nog onder Uw aandacht dat strikte naleving van deze termijn die niet zal worden verlengd, van groot belang is. Overschrijding ervan kan leiden tot niet-ontvankelijkverklaring (...)"

"(...) Art. 6:4. (...) 3. Het instellen van beroep bij een administratieve rechter geschiedt door het indienen van een beroepschrift bij die rechter. Art. 6:5. 1. Het (...) beroepschrift (...) bevat (...): (...) d. de gronden (...) Art. 6:6. Indien niet is voldaan aan artikel 6:5 of aan enig ander bij de wet gesteld vereiste voor het in behandeling nemen van het (...) beroep, kan dit niet-ontvankelijk worden verklaard, mits de indiener de gelegenheid heeft gehad het verzuim te herstellen binnen een hem daartoe gestelde termijn. (...) Art. 6:11. Ten aanzien van een na afloop van de termijn ingediend (...) beroepschrift blijft niet-ontvankelijkverklaring op grond daarvan achterwege indien redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener in verzuim is geweest. (...) Art. 6:15. 1. Indien het (...) beroepschrift wordt ingediend bij een (...) onbevoegde administratieve rechter, wordt het (...) zo spoedig mogelijk doorgezonden aan het bevoegde orgaan (...) 3. Het tijdstip van indiening bij het onbevoegde orgaan is bepalend voor de vraag of het (...) beroepschrift tijdig is ingediend, indien: (...) c. de onbevoegdheid van het orgaan voor de indiener van het geschrift onduidelijk kon zijn. (...) Art. 6:24. 1. Deze afdeling is (...) van overeenkomstige toepassing indien (...) beroep in cassatie kan worden ingesteld. 2. In afwijking van artikel 6:4 geschiedt het instellen van beroep in cassatie door het indienen van een beroepschrift bij de rechter tegen wiens uitspraak het beroep is gericht."

B. . HR 10 januari 1990, nr. 26.246, BNB 1990/259 met noot H. J. Hofstra, overwoog (onder 4.2, blz. 1818, regels 38-53):

"(...) Gelet (...) op de rechtsontwikkeling (...), bestaat er grond om voor de vraag of belanghebbende zijn bezwaarschrift tijdig heeft ingediend, het tijdstip van indiening bij het onbevoegde orgaan - het Ministerie van Financiën - bepalend te oordelen, indien deze onbevoegdheid voor belanghebbende op enigerlei grond onduidelijk kon zijn. Van dit laatste kan echter geen sprake zijn in geval het aanslagbiljet omtrent de indiening van het bezwaarschrift de vermelding bevat, voorgeschreven bij artikel 2 van de Wet van (...) 1845 (...) op de invordering van 's Rijks directe belastingen. In zodanig geval moet worden aangenomen, dat belanghebbende zijn bezwaarschrift niet binnen de (...) termijn bij de Inspecteur heeft ingediend, tenzij de overschrijding van die termijn (...) te wijten mocht zijn aan enig verzuim van de belastingadministratie, waartoe te dezen mede moet worden gerekend een bij doorzending naar de Inspecteur op het Ministerie begaan verzuim."

C. . Op 22 juni 1994, FED 1994/454, heeft Uw Raad medegedeeld:

"(...) Indien een beroepschrift in cassatie niet is gemotiveerd, zal de griffier van de Hoge Raad een termijn van 6 weken geven voor het herstellen van dit verzuim, welke termijn in beginsel niet zal worden verlengd. Wordt het verzuim niet binnen de gestelde termijn hersteld, dan kan niet-ontvankelijkverklaring volgen."

"Bij brief, gedagtekend 30 augustus 1994 (...), heeft de Griffier van de Hoge Raad belanghebbende in de gelegenheid gesteld het verzuim dat niet is voldaan aan het in artikel 6:5, lid 1, letter d, van de Algemene wet bestuursrecht gestelde vereiste, binnen zes weken na de dagtekening van deze brief te herstellen. De termijn voor herstel van dit verzuim eindigde op 11 oktober 1994. Nu herstel van het verzuim door belanghebbende niet heeft plaatsgevonden, zal de Hoge Raad, gezien het bepaalde in artikel 6:6 van voormelde wet, haar in het beroep in cassatie niet-ontvankelijk verklaren."

2. . Ilsink annoteerde (onder 3, blz. 2366):

"Wat het beroepschrift in cassatie betreft, was onduidelijk wie belanghebbende op zijn verzuimen wijst: de griffier van het gerechtshof omdat het beroepschrift in cassatie bij het gerechtshof moet worden ingediend of de griffier van de Hoge Raad? (...) De Hoge Raad heeft (...) medegedeeld (...) de Griffier van de Hoge Raad (...) Aldus is de bevoegdheid tot het geven van gelegenheid verzuimen te herstellen min of meer geruisloos overgegaan van de griffier van het hof naar de griffier van de Hoge Raad. (...)"

3. . Niessen annoteerde (blz. 2630, regels 3-9):

"(...) kan belanghebbende, gelet op artikel 3:61, lid 2, van het Burgerlijk Wetboek, tegen de Inspecteur op de onjuistheid van diens veronderstelling dat een toereikende volmacht was verleend, geen beroep doen. Daaraan doet niet af dat de directeur van belanghebbende pas later zou hebben begrepen dat het bedrag van ƒ 144.000 een boete betrof en dat de Inspecteur aanvankelijk van plan was een vijf keer zo hoge boete op te leggen. Zulks raakt niet de verhouding van belanghebbende met de Inspecteur doch die met haar toenmalige gemachtigde."

B. . HR 5 november 1958, nr. 13.654, BNB 1958/343, overwoog (blz. 852, regels 5-14),

"(...) dat de omstandigheid, dat het (...) beroepschrift namens belangh. is ingediend door den accountant A er op zou kunnen duiden, dat deze accountant van belangh. opdracht heeft gekregen voor hem het onderhavige proces voor het Hof te voeren; dat echter, zou dit al zo zijn, een machtiging om een proces voor den belastingrechter te voeren niet insluit de bevoegdheid van den gemachtigde tot het treffen met den Insp. van een schikking omtrent het geschil; dat deze bevoegdheid den gemachtigde bepaaldelijk moet zijn toegekend (...)"

C. . HR 25 oktober 1989, nr. 25.969, BNB 1990/6 met noot G. J. van Leijenhorst, overwoog (blz. 69, regels 17-51):

"4.4. Het Hof heeft niet aannemelijk geoordeeld dat belanghebbende bij het sluiten van het compromis onder onaanvaardbare druk heeft gestaan, dat voor het vaststellen van dwang, dwaling of bedrog geen voldoende feitelijke grond is aangevoerd en ten slotte dat ook niet (...) de Inspecteur misbruik van de omstandigheden heeft gemaakt. Deze oordelen zijn zozeer verweven met oordelen van feitelijke aard dat zij in cassatie niet op hun juistheid kunnen worden getoetst. (...) 4.9. De ambtenaar, die (...) wist of behoorde te weten dat belanghebbende zich liet bijstaan door een gemachtigde, diende geen compromis met hem te sluiten buiten de gemachtigde om. Nu de ambtenaar dit wel heeft gedaan, handelde de Inspecteur jegens belanghebbende in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur door hem aan het compromis te houden. Dit is slechts anders indien aan belanghebbende na het sluiten van het compromis een redelijke termijn is geboden om zich nader te beraden en desgewenst zijn gemachtigde om advies te vragen. (...)"

D. . Art. 3:61, lid 2, BW luidt:

"Is een rechtshandeling in naam van een ander verricht, dan kan tegen de wederpartij, indien zij op grond van een verklaring of gedraging van die ander heeft aangenomen en onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mocht aannemen dat een toereikende volmacht was verleend, op de onjuistheid van deze veronderstelling geen beroep worden gedaan."

E. . Asser-Van der Grinten I (De vertegenwoordiging), 7e druk, 1990, betoogt (ik geef nadere vindplaatsen tussen haakjes aan):

"(blz. 32) (...) 37. (...) De in het NBW geformuleerde regel is ook een - ongeschreven - regel van het oude recht. (...) (blz. 34) (...) 38. (...) (blz. 35) (...) Het antwoord op de vraag of er schijn van volmacht is gewekt door de vertegenwoordigde, zal mede afhankelijk zijn van de waardering van feiten en omstandigheden. Deze waardering is in beginsel overgelaten aan de rechter die over de feiten oordeelt. In cassatie kan deze waardering slechts met een motiveringsklacht worden bestreden. (...)"

F. . HR 21 augustus 1991, nr. 27.142, BNB 1991/272, overwoog (onder 4.3, blz. 1728, regels 33-41),

"(...) dat het Hof bij de beantwoording van de vraag of de Inspecteur met recht mocht aannemen dat A (...) met betrekking tot de jaren 1981 tot en met 1983 gemachtigd was een compromis te treffen, had moeten onderzoeken of en in hoeverre belanghebbende op grond van zijn verklaringen of gedragingen bij de Inspecteur de schijn heeft gewekt dat aan A (...) met betrekking tot die jaren een toereikende volmacht was verleend. Nu (...) omtrent dergelijke verklaringen of gedragingen van belanghebbende niets is gesteld en (...) niets (...) vastgesteld, moet het ervoor worden gehouden dat daarvan geen sprake is geweest, hetgeen meebrengt dat geen rechtsgeldig compromis tot stand is gekomen."

"(...) mij ontgaat het waarom de onzekerheid over de enkelvoudige belasting en die over de in de desbetreffende navorderingsaanslag te begrijpen verhoging niet in een compromis tegenover elkaar gesteld zouden mogen worden. (...)"

"(...) Indien een belastingplichtige ter zake van de vaststelling van enige door hem verschuldigde belasting door de aanwijzing van een gemachtigde aan de inspecteur zijn keuze heeft kenbaar gemaakt het verkeer met de betrokken inspecteur door tussenkomst van de gemachtigde te doen plaatsvinden, dient een mededeling dat een aanslag met een verhoging zal worden opgelegd die is gedaan aan de gemachtigde, te worden aangemerkt als een mededeling aan de belastingplichtige (...)"

2. . Scheltens annoteerde (onder 2, blz. 129, regels 2-10):

"(...) De boete-oplegging is een strafoplegging en als zodanig van hoogst persoonlijke aard (...) Dit moet er naar mijn mening toe leiden dat de aanzegging van het voornemen tot boete-oplegging tot de belanghebbende zelf - dan "verdachte" geworden - moet worden gericht. (...) zelfs al zou uit de bewoordingen van de machtiging volgen dat zij ook zou gelden voor de boete, dan zou daarmede toch geen rekening behoren te worden gehouden."

"(...) is een belastingplichtige niet gebonden aan een accoordverklaring omtrent de hoogte van een op te leggen aanslag - waaronder mede moet worden begrepen een eventuele verhoging - (...) buiten de gevallen dat dienaangaande een compromis is gesloten of de belastingplichtige uitdrukkelijk afstand heeft gedaan van zijn recht om tegen die aanslag (...) op te komen."

"(blz. 778, van regel 53 af) (...) de Hoge Raad (...) uitdrukkelijk zegt dat zijn oordeel over de bindende kracht van een compromis en van een akkoordverklaring, na afstanddoening van de rechten van bezwaar en beroep, ook geldt voor de boete. (...) Nu was hier geen afstand gedaan van het recht van beroep, maar de beslissing van de Hoge Raad (blz. 779, tot en met regel 2) zou kennelijk anders uitgevallen zijn als er wèl afstand zou zijn gedaan van het recht van beroep. (...)"

3. . Naar Smit annoteerde (onder 5.4, blz. 648),

"(...) spreekt de Hoge Raad nadrukkelijk uit dat een fiscale vaststellingsovereenkomst naast de enkelvoudige belastingschuld eveneens betrekking kan hebben op de boete. (...) Naar mijn mening moet hier (...) worden genuanceerd. In de boetesfeer gaat het om interpretatie van feiten in het licht van de schuldvraag. In het kader van deze interpretatie is geen ruimte voor (...) het aangaan van vaststellingsovereenkomsten. (...) Voor wat betreft de straftoemeting kan en moet er ruimte zijn voor een dialoog. (...) Bij de straftoemeting is er dus ruimte voor het aangaan van een vaststellingsovereenkomst. (...)"

4. . Römkens betoogde (onder 4, blz. 978):

"(...) De Hoge Raad heeft (...) niet nadrukkelijk beslist dat een fiscale vaststellingsovereenkomst (compromis) betrekking kan hebben op een boete. Gelet op de jurisprudentie van het EHRM is het hoogst twijfelachtig of de Hoge Raad in de toekomst aldus zou kunnen oordelen."

5. . Naar Smit betoogde (onder 1, blz. 979),

"(...) begrijpt de Hoge Raad eerst onder het begrip "aanslag" de mogelijk hierin opgenomen boete. Vervolgens verwijst de Hoge Raad, door gebruik van het woord "dienaangaande", naar dit verruimde begrip, waar hij beslist dat de belastingplichtige zich bij compromis of door uitdrukkelijke afstandverklaring van rechtsmiddelen kan binden. Het object van binding is dus de aanslag inclusief boete. (...) Daarmee heeft de Hoge Raad nadrukkelijk beslist dat een fiscale vaststellingovereenkomst eveneens betrekking kan hebben op een boete. (...)"

7. . Wessels annoteerde,

"(...) dat een vaststelling die tevens op boete betrekking heeft (...) niet "geldig" is (...)"