Parket bij de Hoge Raad, 11-06-1997, AA2158, 32236

Edelhoogachtbaar College,

I. . Korte beschrijving van de zaak (processueel).

"(...) Port betaald (...)",

"(...) Afdeling 6.2 (...) Art. 6:7. De termijn voor het indienen van een (...) beroepschrift bedraagt zes weken. Art. 6:8. 1. De termijn vangt aan met ingang van de dag na die waarop het besluit op de voorgeschreven wijze is bekend gemaakt. (...) Art. 6:9. 1. Een (...) beroepschrift is tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn is ontvangen. 2. Bij verzending per post is een (...) beroepschrift tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn ter post is bezorgd, mits het niet later dan een week na afloop van de termijn is ontvangen. (...) Art. 6:24. 1. Deze afdeling is (...) van overeenkomstige toepassing indien (...) beroep in cassatie kan worden ingesteld. (...)"

"(...) Art. 1. 1. Een in de wet gestelde termijn die op zaterdag, zondag of algemeen erkende feestdag eindigt, wordt verlengd tot en met de eerstvolgende dag die niet een zaterdag, zondag of algemeen erkende feestdag is. (...) Art. 3. 1. Algemeen erkende feestdagen in de zin van deze wet zijn: (...) de Hemelvaartsdag (...) 3. (1e volzin) Wij kunnen bepaalde dagen voor de toepassing van deze wet met de in het eerste lid genoemde gelijkstellen. (...)"

"Afschrift van de uitspraak wordt (...) aan de (...) ambtenaar gezonden."

"(blz. 2) (...) 3.1. Sedert 1 januari 1983 is belanghebbende (...) op de voet van artikel 15 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 fiscaal gevoegd geweest met de 100 percent moedermaatschappij, (...) F B.V. In de administratie van de Belastingdienst was belanghebbende opgenomen onder de code "03" voor dochtermaatschappijen in een fiscale eenheid. 3.2. In verband met de verkoop op 30 juni 1988 van de aandelen in belanghebbende door evengenoemde moedermaatschappij (...) is belanghebbende met ingang van 1 januari 1988 voor de heffing van vennootschapsbelasting zelfstandig belastingplichtige geworden. 3.3. Binnen de administratie van de Belastingdienst heeft dit normaliter tot gevolg dat de aan de betrokken belastingplichtige gekoppelde code wordt gewijzigd in "01". In dit geval is verzuimd deze wijziging in het geautomatiseerde systeem van de Belastingdienst in te voeren. 3.4. Dit heeft tot gevolg gehad dat de jaarlijkse centrale toezending van aangiftebiljetten vennootschapsbelasting alsmede het vanuit het geautomatiseerde systeem opleggen van aanslagen aan belanghebbende achterwege is gebleven. Hierdoor heeft ook geen signalering plaatsgevonden van een (dreigende) overschrijding van de driejaarstermijn van artikel 11, lid 3, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de AWR). (blz. 3) 3.5. Bij brief van 9 april 1990 verzoekt de gemachtigde van belanghebbende de Inspecteur om uitreiking van aangiftebiljetten voor het doen van aangifte voor de vennootschapsbelasting over de jaren 1988 en 1989. Op deze brief is van de zijde van de Belastingdienst geen reactie gekomen. 3.6. Gedagtekend 10 mei 1991 zendt de gemachtigde een herinneringsbrief met een kopie van het oorspronkelijke verzoek. Hierop heeft de Inspecteur de gevraagde biljetten toegezonden. De datum, waarop de biljetten door de Inspecteur werden terugverwacht, is 1 september 1991. Ook in deze fase is door de Belastingdienst de code van belanghebbende niet gewijzigd (...) 3.7. In de loop van september 1991 zijn de beide aangiftebiljetten ingevuld terugontvangen. 3.8. De aangifte over 1988 is behandeld en met dagtekening 31 december 1991 is een aanslag opgelegd. Bij deze behandeling constateert de aanslagregelaar dat meergenoemde code, waaronder belanghebbende in het systeem is opgenomen, niet is gewijzigd. Hoewel in een intern memo van 18 november 1991 van deze ambtenaar aan de beheerder van het onderdeel kantoorautomatisering wordt verzocht de code te wijzigen, blijft dit achterwege. In het bij dit memo gevoegde registratieformulier wordt door de aanslagregelaar, onder meer, opgemerkt "als gevolg van het bovenstaande is X BV weer afzonderlijk belastingplichtig in 1988 (en verder)". 3.9. De aangifte 1989, waarin (...) het belastbare bedrag voor 1990 op f 500.000,= wordt geraamd, wordt tegen het eind van 1992 in behandeling genomen. De behandelend ambtenaar is zich niet ervan bewust dat de driejaarstermijn van artikel 11, lid 3, van de AWR op 31 december 1992 is verstreken. Na ontdekking van de overschrijding verzoekt deze bij brief van 15 februari 1993 toestemming alsnog een aanslag over 1989 op te leggen. Belanghebbende heeft afwijzend op dit verzoek gereageerd bij brief van 22 juni 1993. Een primitieve aanslag wordt niet opgelegd. Ook het opleggen van een navorderingsaanslag blijft achterwege. 3.10. Deze gebeurtenissen leiden nog steeds niet ertoe dat de meerbedoelde code van belanghebbende wordt gewijzigd. (blz. 4) 3.11. In de verlies- en winstrekening, welke deel uitmaakt van de op 5 april 1993 ter inspectie ingediende aangifte over 1991, wordt in de vergelijkende cijfers over 1990 melding gemaakt van een bedrag aan vennootschapsbelasting van f 158.128,=. Dit komt overeen met het bedrag dat terzake is opgenomen in de op 28 april 1994 op verzoek alsnog ingediende aangifte over 1990. 3.12. In de loop van 1994 wordt ter inspectie ontdekt dat belanghebbende geen aangifte over 1990 heeft gedaan. Op verzoek van de behandelend ambtenaar zendt de gemachtigde op 28 april 1994 een kopie van een ingevuld aangiftebiljet vennootschapsbelasting over 1990. 3.13. Op 16 mei 1994 vraagt de Inspecteur telefonisch aan de gemachtigde van belanghebbende of hij ermee instemt dat de aanslag buiten meergenoemde driejaarstermijn overeenkomstig de ingediende aangifte wordt opgelegd. Belanghebbende deelt bij brief van 14 juni 1994 gemotiveerd mee dat hij hierin niet bewilligt. 3.14. In augustus 1994 wordt de code van belanghebbende in het geautomatiseerde systeem gewijzigd in "01". 3.15. De onderwerpelijke navorderingsaanslag wordt met dagtekening 30 september 1994 opgelegd (...)"

"(blz. 7) (...) 6.7. (...) (blz. 8) (...) Onafhankelijk van het feit of belanghebbende (...) aangifte heeft gedaan voor het onderhavige jaar had de Inspecteur met de hem in objectieve zin ter beschikking staande en door belanghebbende zelf aangeleverde gegevens over 1990 (...) een primitieve aanslag kunnen opleggen voor het jaar 1990. Nu de Inspecteur dit niet heeft gedaan staat dit als een ambtelijk verzuim aan te merken feit herstel door middel van een navorderingsaanslag in de weg. 6.8. Beslist moet thans nog worden of belanghebbende ter zake van dit feit te kwader trouw is in de zin van [art. 16, lid 1, AWR]. Naar 's Hofs oordeel is dit niet het geval. De stelling van de Inspecteur dat belanghebbende ten onrechte heeft verzuimd te verzoeken om uitreiking van een aangiftebiljet voor de heffing van vennootschapsbelasting is niet relevant. Zo dit al opzettelijk en dus te kwader trouw is geschied, dit is niet het feit dat voor de Inspecteur de grond heeft opgeleverd voor de onderwerpelijke navorderingsaanslag. (...)"

"(blz. 1) (...) dat (...) de door het Hof vastgestelde feiten geen andere slotsom toelaten dan dat belanghebbende te kwader trouw is geweest met betrekking tot de over het jaar 1990 behaalde winst, ter zake waarvan niet om uitreiking van een aangiftebiljet is verzocht en welke winst eerst is aangegeven nadat de inspecteur nadrukkelijk om aangifte daarvan had verzocht. (...) De (...) woorden "ter zake van dat feit" betreffen het (in beginsel) tot navordering aanleiding geven- (blz. 2) de feit. Dit feit betreft in het voorliggende geval de omstandigheid dat belanghebbende over het jaar 1990 winst blijkt te hebben behaald (...) waarvan zij wist dat deze was behaald. (...) De beslissing rust (samengevat) slechts op de enkele grond dat, zo belanghebbende al opzettelijk en te kwader trouw is geweest met het (ten onrechte) niet verzoeken om uitreiking van een aangiftebiljet voor de heffing van vennootschapsbelasting over het jaar 1990, dit niet het feit is dat de inspecteur de grond heeft opgeleverd voor de onderwerpelijke navorderingsaanslag. Deze overweging geeft geen inzicht in 's Hofs gedachtengang en maakt de beslissing onbegrijpelijk. Niet duidelijk is welk ander feit het Hof nodig had om tot een tegengesteld oordeel te komen. (...)"

"(...) dat de inspecteur reeds in 1993 bekend was met de omstandigheid dat geen belasting over 1990 geheven werd. De inspecteur had derhalve, voordat de betreffende uiterste termijn tot oplegging verliep, gelegenheid om een primitieve aanslag op te leggen. Ondanks dat verzuimde de inspecteur een aanslag op te leggen. In 1994 ontdekte de inspecteur zijn verzuim, hetgeen de aanleiding vormde tot het opleggen van de navorderingsaanslag. Op grond hiervan is het hof tot de terechte conclusie gekomen dat de reden voor het opleggen van de navorderingsaanslag niet was gelegen in het (eventuele) verzuim van belanghebbende om uitreiking van een aangiftebiljet te verzoeken, doch was gelegen in de ontdekking van het verzuim van de inspecteur om een aanslag op te leggen. Overigens is in de navorderingsaanslag geen verhoging begrepen (...) Daaruit is af te leiden dat de (...) kwade trouw geen grond (...) vormde voor de navorderingsaanslag. (...)"