Parket bij de Hoge Raad, 07-06-2002, AD7695, 36252

Nr. 36 252

Mr Van Kalmthout

Derde Kamer A

Inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen 1997

Conclusie inzake

X

tegen

de Staatssecretaris van Financiën

vice versa

1.4. Als tegenprestatie voor de overdracht van het maatschapsaandeel verkreeg belanghebbende de volgende rechten jegens de BV:

een recht op een uitgestelde lijfrente ter waarde van ƒ 178.725

een winstrecht ter waarde van ƒ 300.000

en een vordering in rekening courant ten bedrage van ƒ 1.269.354

________

in totaal ƒ 1.748.079

1.8. Voor het Hof 's-Gravenhage hebben belanghebbende en de Inspecteur(2) gestreden over drie kwesties:

a. is de rente op de leningen van B, voorzover toerekenbaar aan het 'gat', in het onderhavige jaar volledig aftrekbaar;

b. is de rente betaald op de leningen welke strekken ter gedeeltelijke financiering van de door belanghebbende voldane premies van levensverzekering volledig aftrekbaar; en

c. is de rente-over-rente-over-rente voorzover uiteindelijk terug te voeren op bronnen van inkomen in fiscale zin volledig aftrekbaar?

2.2. Artikel O.2. van de Wet van 13 december 1996 bepaalde met betrekking tot artikel 45 Wet IB 1964:

"Onder vernummering van het vierde, vijfde, zesde, zevende, achtste, negende en tiende lid in onderscheidenlijk zesde, zevende, achtste, negende, tiende, elfde en twaalfde lid, wordt na het derde lid ingevoegd:

4. Renten van schulden, kosten van geldleningen daaronder begrepen, komen in aanmerking tot een gezamenlijk bedrag van ten hoogste f 5000. Voor zover het gezamenlijke bedrag van de in het vijfde lid genoemde renten van schulden meer bedraagt dan f 1000, wordt het in de eerste volzin genoemde bedrag daarmee verhoogd. Ten aanzien van de belastingplichtige aan wie de in artikel 5, eerste lid, bedoelde bestanddelen van het inkomen van zijn echtgenoot worden toegerekend, worden de hiervoor genoemde bedragen van f 5000 en f 1000 verhoogd tot onderscheidenlijk f 10 000 en f 2000.

5. De in het vierde lid, tweede volzin, bedoelde renten van schulden zijn:

1°. renten van schulden als bedoeld in de Wet op de Studiefinanciering;

2°. renten van schulden, kosten van geldleningen daaronder begrepen, in verband met uitgaven ter zake van een in artikel 46 bedoelde opleiding of studie voor een beroep;

3°. renten van schulden, kosten van geldleningen daaronder begrepen, in verband met uitgaven ter zake van ziekte of invaliditeit als bedoeld in artikel 46;

4°. renten van schulden, kosten van geldleningen daaronder begrepen, in verband met de verdeling van een nalatenschap of van een huwelijksgemeenschap, voor zover betrekking hebbend op schulden wegens overbedeling;

5°. invorderingsrente als bedoeld in Hoofdstuk V van de Invorderingswet 1990, voor zover deze betrekking heeft op uitstel van betaling krachtens artikel 25, zevende lid, van die wet;

6 renten van schulden, kosten van geldleningen daaronder begrepen, welke zijn aangegaan voor de verwerving, de verbetering of het onderhoud van een schip dat duurzaam aan een plaats is gebonden en de belastingplichtige of de personen die behoren tot zijn huishouden anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat."

Artikel X voorzag in een overgangsregeling:

"Voor de kalenderjaren 1997 en 1998 worden de in artikel 45, vierde lid, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 genoemde bedragen van f 5 000 en f 10 000, onderscheidenlijk de bedragen die per 1 januari 1998 daarvoor in de plaats komen na de bijstelling op de voet van artikel 66b van die wet, verhoogd tot onderscheidenlijk:

f 10 000 en 20 000 voor het kalenderjaar 1997;

f 7500 en 15 000 voor het kalenderjaar 1998."

De onbeperkte aftrekbaarheid van betaalde rente is eind vorige eeuw ingebed in het Nederlandse fiscale systeem. Sinds de jaren tachtig is reeds verschillende malen in discussie geweest of de algehele aftrekbaarheid van renten in algemene zin wel zo voor de hand ligt. Ook in het Regeerakkoord is deze kwestie aan de orde gesteld; daarin is het voornemen uitgesproken om de afschaffing van de aftrekbaarheid van rente op consumptief krediet ter hand te nemen.

In het onderhavige voorstel laat ik de onbeperkte aftrekbaarheid van betaalde renten in beginsel intact. Zo wijs ik er nadrukkelijk op dat (hypotheek-)renten ter zake van de aanschaf, het onderhoud en de verbetering van de eigen woning volledig aftrekbaar blijven. De renten die worden betaald ter zake van leningen die zijn aangegaan om andere vermogensbestanddelen aan te schaffen die belaste inkomsten genereren - bij voorbeeld verhuurde onroerende zaken - blijven eveneens aftrekbaar. Ook wat betreft de aftrekbaarheid van de zogenoemde persoonlijke-verplichtingenrenten verandert er voor verreweg de meeste belastingplichtigen niets. De aftrekbeperking wordt toegespitst op het voorkomen van excessieve rente-aftrek; een handelwijze waarmee thans veelal op oneigenlijke wijze de belastingheffing wordt ontgaan. Tegen deze achtergrond bezien stel ik voor dat persoonlijke-verplichtingenrenten uitsluitend nog onbeperkt in aftrek kunnen worden gebracht indien de aan deze renten ten grondslag liggende leningen zijn aangegaan ter bekostiging van een aantal, uitdrukkelijk in de wet vastgelegde, uitgaven (zie onderdeel 3.3). De overige persoonlijke-verplichtingenrenten kunnen tot een bedrag van f 5000 per belastingplichtige in aftrek worden gebracht. Voor gehuwden wordt dit bedrag verdubbeld tot f 10 000.

Uitzonderingen

Hoewel toepassing van het aftrekplafond naar mijn mening in het algemeen voldoende ruimte biedt, zijn er situaties denkbaar waarbij de rente van de schuld dit plafond overschrijdt en het niet wenselijk is dat de beperking in dat geval wordt toegepast. Gelet op het ruime plafond en mede uit een oogpunt van eenvoud en uitvoerbaarheid van de regeling dient het aantal uitzonderingen beperkt te zijn en bovendien goed toetsbaar.

(...).

Overgangsregeling

Belastingplichtigen die in het verleden schulden zijn aangegaan en die tegen de voorgestelde beperking aanlopen, krijgen de gelegenheid deze schulden in een overgangsperiode af te bouwen. De overgangsregeling zorgt ervoor dat de aftrekbeperking niet direct in haar volle omvang plaats zal vinden. Deze overgangsregeling houdt in dat het aftrekplafond in de jaren 1997 en 1998 op een hoger niveau wordt gesteld, te weten op f 10 000 respectievelijk f 7500. Voor gehuwden worden ook deze bedragen verdubbeld. Dit betekent dat pas met ingang van het jaar 1999 het structurele aftrekplafond van f 5000 zal worden toegepast.

3.2. Artikel 25, lid 1, aanhef en onderdeel c, Wet IB 1964 hield oorspronkelijk in:

"1. Tot de inkomsten uit vermogen behoren:

(...)

c. rente begrepen in kapitaalsuitkeringen uit levensverzekering, indien ter zake van de verzekering een koopsom is voldaan;

(...)"

3.3. Bij de Wet van 23 november 1977 tot wijziging van de regeling van de inkomstenbelasting met betrekking tot het belasten van rente begrepen in kapitaalsuitkeringen uit levensverzekering, Stb. 647, is de tekst van artikel 25, lid 1, onderdeel c, Wet IB 1964 gewijzigd in:

"c. rente begrepen in kapitaalsuitkeringen uit levensverzekering, tenzij de uitkering plaatsvindt nadat ter zake van de verzekering gedurende ten minste twaalf jaar jaarlijks premies zijn voldaan en tevens tot het tijdstip van de uitkering de hoogste premie niet meer heeft bedragen dan het vijfvoud, het tienvoud, het vijftienvoud, dan wel het twintigvoud van de laagste premie bij een looptijd van de verzekering op dat tijdstip van onderscheidenlijk niet meer dan vijftien jaren, niet meer dan twintig jaren, niet meer dan dertig jaren, dan wel meer dan dertig jaren;"

Voorts kwam artikel 26 Wet IB 1964, voorzover hier van belang, toen te luiden:

"1. Tot de inkomsten uit vermogen behoren niet:

(...)

b. rente begrepen in kapitaalsuitkeringen uit levensverzekering als bedoeld is in artikel 25 , eerste lid, letter c, indien de uitkering plaatsvindt ten gevolge van overlijden vóór het bereiken van de leeftijd van 72 jaar;

(...)

2. Het bepaalde in het eerste lid, letter b, is van overeenkomstige toepassing bij overlijden na het bereiken van de leeftijd van 72 jaar indien uitsluitend een kapitaal bij overlijden is verzekerd en de uitkering te zamen met andere kapitaalsuitkeringen uit levensverzekering ten gevolge van dat overlijden niet meer dan f 5000 bedraagt."

(artikel 25)

"1. Tot de inkomsten uit vermogen behoren:

(...)

c. rente begrepen in kapitaalsuitkeringen uit levensverzekering;

(...)"

(artikel 26a)

"1. In afwijking in zoverre van artikel 25, eerste lid, aanhef en onderdeel c, behoort niet tot de inkomsten uit vermogen rente begrepen in een kapitaalsuitkering uit levensverzekering ten gevolge van overlijden indien:

a. het overlijden plaatsvindt voor het bereiken van de leeftijd van 72 jaar;

b. het overlijden plaatsvindt na het bereiken van de leeftijd van 72 jaar en ter zake van de verzekering ten minste 15 jaren jaarlijks premies zijn voldaan waarbij de hoogste premie niet meer heeft bedragen dan het tienvoud van de laagste;

c. het overlijden plaatsvindt na het bereiken van de leeftijd van 72 jaar, uitsluitend een kapitaal bij overlijden is verzekerd en de uitkering te zamen met andere kapitaalsuitkeringen ten gevolge van dat overlijden niet meer dan f 10 000 bedraagt.

2. In afwijking in zoverre van artikel 25, eerste lid, aanhef en onderdeel c, behoort niet tot de inkomsten uit vermogen rente begrepen in een kapitaalsuitkering uit levensverzekering bij in leven zijn door de verzekeraar voor zover:

a. de kapitaalsuitkering niet meer bedraagt dan f 170 000, mits ter zake van die verzekering ten minste 20 jaren jaarlijks premies zijn voldaan;

b. de kapitaalsuitkering niet meer bedraagt dan f 50 000, mits ter zake van die verzekering ten minste 15 jaren jaarlijks premies zijn voldaan;

een en ander tenzij de hoogste premie meer heeft bedragen dan het tienvoud van de laagste.

3. Het tweede lid is met betrekking tot rente begrepen in kapitaalsuitkeringen slechts van toepassing voor zover die bepaling ten aanzien van de gerechtigde tot de uitkering niet eerder van toepassing is geweest."

3.5. De Wet Brede Herwaardering I is van kracht geworden op 1 juli 1991. Bij wijze van overgangsrecht heeft zij een nieuw artikel 76 aan de Wet IB 1964 toegevoegd, inhoudend:

"Rente begrepen in een kapitaalsuitkering uit levensverzekering die ingevolge de regels die daarvoor golden op 30 juni 1991, met uitzondering van artikel 31, zesde lid, tweede volzin, niet tot de inkomsten uit vermogen zou zijn gerekend, wordt ook na die datum niet tot de inkomsten uit vermogen gerekend, mits de kapitaalsuitkering wordt genoten krachtens een op 30 juni 1991 bestaande overeenkomst waarvan nadien het verzekerde kapitaal niet is verhoogd.

"A.8 Vrijgestelde inkomsten

Vraag: Indien een vermogensbestanddeel per saldo in beginsel belastbare inkomsten in de zin van de Wet IB oplevert, doch die inkomsten op grond van een specifieke objectieve vrijstelling geheel zijn vrijgesteld, vormt dat bestanddeel dan een bron van inkomen?

Antwoord: Indien de vrijstelling in de Wet IB een vrijstelling betreft van het brutobedrag aan opbrengsten uit het vermogensbestanddeel, vormt dat bestanddeel geen bron van inkomen; de opbrengsten komen alsdan immers in het geheel niet op als belastbare inkomsten in de zin van de Wet IB. zie voor een voorbeeld ter zake onder B.17 (vrijstelling kapitaalsuitkeringen).

Wordt op grond van de vrijstelling daarentegen het nettobedrag van de opbrengsten vrijgesteld, dat wil zeggen nadat de aftrekbare kosten in mindering zijn gebracht (saldering), dan kan worden gesteld dat de inkomsten voor de toepassing van de Wet IB in aanmerking zijn gekomen. Het desbetreffende vermogensbestanddeel vormt alsdan een bron van inkomen. Zie voor een voorbeeld ter zake onder E.2 (rentevrijstelling).

Aantekening op vraag A.8

Ofschoon men een andere visie kan hebben, past het standpunt van de Belastingdienst naadloos in de Wet op de inkomstenbelasting 1964. Uitgaande van de juistheid daarvan, brengt het mee dat de wetgever in de toekomst bij de invoering van vrijstellingen en bij de formulering daarvan zodanige zorgvuldigheid zal moeten betrachten dat het karakter van de vrijstelling - bruto of netto - helder is. Het standpunt van de Belastingdienst leidt pas tot complicaties indien een vrijstelling een brutovrijstelling behelst, doch deze de inkomsten uit een bron gedeeltelijk - bijvoorbeeld getalsmatig - vrijstelt. Bij vraag B.18 komen wij daarop nog terug.

B.16 Kapitaalverzekering bron van inkomen?

Vraag: Vormt een kapitaalverzekering een bron van inkomen?

Antwoord: Een kapitaalverzekering vormt een beginsel van inkomen aangezien de rente die is begrepen in de kapitaalsuitkering ingevolge artikel 25, eerste lid, onderdeel c, Wet IB, tot de belastbare inkomsten behoort. De rente wordt bepaald ingevolgde de saldomethode van artikel 25, vijfde lid, Wet IB. Zie evenwel ook de vragen hierna.

B.17 Vrijstelling kapitaalsuitkering; bron van inkomen?

Vraag: Indien de rente begrepen in de kapitaalsuitkering zal zijn vrijgesteld op grond van één der vrijstellingen van artikel 26a Wet IB, dan wel op grond van het regime zoals dat gold vóór 1 januari 1992, vormt de kapitaalverzekering alsdan een bron van inkomen?

Antwoord: Neen, zie ook vraag A.8. De vrijstelling stelt het brutobedrag van de rente begrepen in een kapitaalsuitkering vrij van de heffing van inkomstenbelasting. Alsdan vormt de kapitaalverzekering geen bron van inkomen voor de belastingplichtige. Renten die door de belastingplichtige zijn voldaan ter zake van een geldlening ter financiering van de premies voor een dergelijke kapitaalverzekering, zijn dan ook persoonlijke-verplichtingenrenten. Zie voor de vraag of de renten ook daadwerkelijk voor aftrek in aanmerking kunnen komen het antwoord op vraag B.21.

B.18 Tijdstip bepalen of een vrijstelling van toepassing is op de kapitaalsuitkering

Vraag: Op welk tijdstip dient - gelet op het antwoord op vraag B.17 - te worden bepaald of op de kapitaalsuitkering uit een kapitaalverzekering een vrijstelling van toepassing is?

Antwoord: Gelet op het gegeven dat belastingplichtigen het oogmerk hebben zo mogelijk een vrijstelling van toepassing te doen zijn op een kapitaalsuitkering, wordt er bij de aanvang van de overeenkomst in beginsel vanuit gegaan dat de kapitaalsuitkering zal zijn vrijgesteld. Dit zal niet het geval (meer) zijn zodra duidelijk is dat op de kapitaalsuitkering geen vrijstelling van toepassing kan zijn, bij voorbeeld omdat niet (meer) wordt voldaan aan de in de Wet IB opgenomen voorwaarden voor vrijstelling. Opgemerkt zij dat in het laatste geval na de expiratie van de kapitaalverzekering of bij gehele of gedeeltelijke afkoop daarvan een hertoets dient plaats te vinden voor zover de geldlening die betrekking heeft op de premies van de kapitaalverzekering nog niet is afgelost. Vergelijk het antwoord op vraag B.6.

Aantekening op vraag B.18

Zoals wij in ons commentaar op het antwoord op vraag A.8 al aangaven, doemen bij de onderhavige vraagstelling uitvoeringsproblemen op met beperkte brutovrijstellingen in de Wet op de inkomstenbelasting 1964. Hoe dient te worden gehandeld indien eerst na bijvoorbeeld twintig jaren premiebetaling een zodanige wijziging in een kapitaalverzekering wordt aangebracht dat deze niet meer de vrijstellingen van art. 26a Wet IB 1964 deelachtig kan worden? Gedurende die twintig jaren is de renteaftrek door de Belastingdienst geweigerd, hetzij op grond van de beperking van de aftrek van persoonlijkeverplichtingenrente, zie vraag B.17, hetzij voor overige omdat sprake is van fraus legis, zie vraag B.21. Te hopen valt dat het hierbij om studeerkamergevallen gaat. Vanuit die optiek is het standpunt van de Belastingdienst, waarbij wordt uitgegaan van het meest waarschijnlijke, goed te volgen."

3.9. Eerder had Stevens(7) evenwel opgemerkt:

"De bestempeling van de rente tot aftrekbare kosten hangt samen met het bronkarakter van de met deze rente gefinancierde aanwending. Daarmee krijgt de brondiscussie hernieuwde aandacht. (...). Binnen de objectieve bronnenbenadering gaat het er (...) niet om of de vruchten daadwerkelijk worden belast, maar of het vermogensbestanddeel vruchten in fiscale zin kan afscheiden waardoor er een bron van inkomen ontstaat(8). (...) In feite integreert de staatssecretaris de fraus-legisjurisprudentie betreffende de renteaftrek in het bronbegrip.

Het is naar mijn mening (...) niet goed denkbaar dat de vaste jurisprudentie die voorschrijft dat het bronkarakter los van de financieringskosten moet worden beoordeeld, in het kader van de aftrekbeperking voor persoonlijkeverplichtingenrente plotseling overboord zou zijn gezet. Om die reden neem ik aan dat de financieringskostenaftrek ook onverkort van toepassing zal blijven op de rentekosten die betrekking hebben op een gefacilieerde lijfrente of op een fiscaal niet-gefacilieerde saldolijfrente. Dat zal ook het geval zijn met de financiering van kapitaalverzekeringen(9). Indien de wetgever deze consequenties ongewenst acht, zal hij méér moeten ondernemen dan enkele bezwerende of intimiderende frasen te verwerken in een memorie van toelichting of antwoord. Dat geldt nog sterker wanneer de aan de orde gestelde problematiek de grondslagen van een stelsel raakt."

4.1. In punt 3.8. hiervóór vermeldde ik reeds het besluit van 11 mei 1998, nr. DB 98/1978M, V-N 1998/27.3, met daarin vragen en antwoorden naar aanleiding van de wijzigingen in de Wet IB 1964 per 1 januari 1997. Vraag A. 15 van dit besluit heeft betrekking op het zogenoemde stapelen van rentekosten:

"A.15 Karakter rente betaald voor geldlening ter financiering aftrekbare kosten

Vraag: Indien voor de betaling van aftrekbare kosten een geldlening wordt aangegaan, hoe dient dan de rente ter zake van die geldlening te worden gekwalificeerd?

Antwoord: De rente ter zake van die geldlening volgt in beginsel de kwalificatie van de kosten die zijn gefinancierd. Die kosten kunnen ook bestaan uit renten betaald ter zake van een geldlening. Vormen bij voorbeeld de renten betaald ter zake van een geldlening aftrekbare-kostenrenten, dan geldt dit eveneens voor de renten betaald ter zake van een andere geldlening die werd aangegaan om de renten van de eerste geldlening te kunnen financieren. Indien evenwel vervolgens ook de renten van de tweede geldlening worden gefinancierd met geleend geld, staan de renten betaald ter zake van die derde geldlening in een zodanig verwijderd verband ten opzichte van de onderhavige bron van inkomen dat die dienen te worden aangemerkt als persoonlijke verplichtingen."

De redactie van V-N tekende hierbij aan:

"Aantekening op vraag A.15

Het standpunt van de Belastingdienst houdt onmiskenbaar de wens in een zekere begrenzing aan te leggen voor de financiering van aftrekbare kosten. Denkbaar is dat de achtergrond van de begrenzing is geweest te voorkomen dat belastingplichtigen onbeperkt aftrekbare renten door middel van financiering 'stapelen' om te bewerkstelligen dat consumptieve uitgaven zo veel mogelijk uit eigen middelen kunnen worden voldaan. Ofschoon wij die gedachte kunnen volgen, zijn wij benieuwd naar de visie van de fiscale rechter op dit punt. Opgemerkt zij overigens dat het standpunt van de Belastingdienst ook betrekking heeft op de financiering met geleend geld van onderhoudskosten van een onroerende zaak, waarvan rente op rente wordt gefinancierd."

4.3. HR 17 november 1993, nr. 29 054, BNB 1994/274, betreft het stapelen van rentekosten door een belastingplichtige voor de vennootschapsbelasting die (onder meer) buitenlandse deelnemingen hield. Uw Raad overwoog op het cassatieberoep van de belastingplichtige:

"3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan:

Belanghebbende maakt deel uit van een internationaal concern. Ultimo 1986 bezat zij deelnemingen in binnen- en buitenland. Deze deelnemingen waren gefinancierd door middel van gelden die belanghebbende had geleend van een concernvennootschap.

In het onderhavige jaar was belanghebbende genoodzaakt leningen aan te gaan om de rente te kunnen voldoen, welke verschuldigd was over de schuld die was aangegaan ter verwerving van de binnen- en buitenlandse deelnemingen.

Deze lening had voor een bedrag van f 5 942 514 betrekking op de financiering van de rentelasten die zijn toe te rekenen aan de verwerving van de buitenlandse deelnemingen. De over dit bedrag verschuldigde rente bedroeg f 349 717. Het Hof heeft geoordeeld dat dit bedrag niet op de winst in aftrek kan worden gebracht.

3.2. Het middel betoogt dat de kosten van vreemd vermogen slechts worden aangemerkt als kosten welke verband houden met een deelneming, in de zin van artikel 13, lid 4, (tekst 1987) van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (hierna: de Wet), indien het vreemde vermogen is aangetrokken en aangewend voor de verwerving van een buitenlandse deelneming. Vreemd vermogen dat wordt aangetrokken in het kader van verliesfinanciering waarbij - zoals in het onderhavige geval - de inkomsten achterblijven bij de kosten, dient aldus het middel niet ter verwerving van een deelneming. Dit is niet anders indien laatstbedoeld vreemd vermogen wordt aangewend voor de voldoening van kosten die zelf op grond van het bepaalde in artikel 13, lid 4, van de Wet niet in mindering op de winst komen.

Deze opvatting moet worden verworpen. Nu de onderhavige rentelast wordt opgeroepen door additionele financiering, benodigd voor de betaling van de met de verwerving van de deelnemingen verband houdende rente, moet die rentelast worden aangemerkt te behoren tot de kosten voor het aanhouden van de deelnemingen, en houdt die rentelast als zodanig verband met de deelnemingen als bedoeld in artikel 13, lid 4, van de Wet. Het middel faalt derhalve."

5.1. Het Hof heeft in rechtsoverweging 6.4. van zijn uitspraak geoordeeld dat het als 'gat' aangeduide gedeelte van de totale schuld van belanghebbende aan B niet kan worden toegerekend aan

"de BV of de daarin ingebrachte vermogensbestanddelen."

Op grond daarvan heeft het geconcludeerd:

"In zoverre kan het met dat gedeelte overeenstemmende bedrag aan rente op die leningen dan ook niet worden aangemerkt als een kostenpost die verband houdt met een aanwijsbare bron van inkomen."

7.1. Het middel van de Staatssecretaris komt op tegen rechtsoverweging 6.12 van de bestreden uitspraak, waarin het Hof heeft geoordeeld:

"Indien belopen rente ter zake van een lening waaruit kosten die verband houden met een bron van inkomen zijn betaald op zichzelf weer wordt schuldig gebleven, is de rente belopen ter zake van laatstvermelde schuld evenals de eerstvermelde rente aftrekbaar. Dit oordeel geldt evenzeer voor de rente belopen op de schuld aangegaan ter zake van laatstvemelde rente. In alle gevallen kan de rente immers worden toegerekend aan kosten die verband houden met een bron van inkomen. Dat het verband bij de litigieuze rente een verder verwijderd karakter heeft, doet aan voormeld oordeel niet af. (...)."

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

1 In punt 3.2. van de bestreden uitspraak is abusievelijk vermeld dat over beide leningen een rente van 9,9% verschuldigd is.

2 De inspecteur van de Belastingdienst Grote ondernemingen P.

3 MvT, kamerstuk 24 781, nr. 3, blz. 26 ev.

4 TK 1996-1997, 24 761, nr. 7, blz. 44.

5 Behoudens belastingschulden en een drempelbedrag van in totaal ƒ 5.509 (voor het jaar 2001).

6 Wet van 12 december 1991 tot wijziging van het fiscale regime voor onderhoudsvoorzieningen en spaarvormen alsmede van het fiscale regime voor verzekeraars en directiepensioenlichamen, Stb. 697.

7 L.G.M. Stevens, Herbezinning op rente, WFR 1997/6235, blz. 307

8 In een voetnoot voegt Stevens hieraan toe: "Dit tautologische karakter van de bron is beschreven in Hofstra/Stevens, Inkomstenbelasting, 1994, blz. 48. In dit verband is overigens ook aangegeven dat het handelen van de bronhouder bepalend kan zijn voor het bronkarakter (HR 23 juni 1965, BNB 1965/225).

9 Een voetnoot hier houdt in: "De bestrijding van de 'doorloopconstructies' in de sfeer van de kapitaalverzekeringen met het wapen van fraus legis ligt in dezelfde sfeer. L.G.M. Stevens, Zijn doorlopers doodlopers?, Advies, september 1995. Als de staatssecretaris tot de conclusie komt dat van de vrijstelling van de kapitaalverzekering in te ruime mate gebruik wordt gemaakt, zal hij de vrijstellingsbepaling beter op de gestelde doelstelling dienen af te stemmen."