Parket bij de Hoge Raad, 10-10-2006, AY7396, 03173/05 P

Conclusie inzake:

[veroordeelde=betrokkene]

1. Aan de veroordeelde is door het Gerechtshof te Arnhem bij beslissing van 3 juni 2005 de verplichting opgelegd tot betaling aan de Staat van een bedrag van € 25.000,-.

2. Namens de verdachte heeft mr. S. Dogan, advocaat te Wijk bij Duurstede, een middel van cassatie voorgesteld.

3. Het middel bevat de klacht dat het Hof het verzoek tot het horen van de door de verdediging opgegeven getuigen ten onrechte, althans onvoldoende gemotiveerd heeft afgewezen.

4. Uit de stukken kan worden afgeleid dat de veroordeelde op 3 februari 2004 door de Rechtbank Zutphen terzake van onder meer mensenhandel en afpersing is veroordeeld tot 24 maanden gevangenisstraf, waarvan vijf maanden voorwaardelijk. De ontnemingsvordering is gebaseerd op een schatting van uit genoemde feiten voor de veroordeelde voortvloeiend voordeel.

5. Het in het middel bedoelde verzoek van de verdediging heeft betrekking op de vaststelling van de omvang van het wederrechtelijk verkregen voordeel uit mensenhandel.

De advocaat-generaal reageert - zakelijk weergegeven - als volgt.

Ik heb mijn standpunt reeds verwoord in mijn brief. Naar mijn mening is het financieel rapport voldoende onderbouwd. Ik vraag me af of dat doorvragen van de getuigen nodig is voor het bepalen van het wederrechtelijk verkregen voordeel. Ik verzoek het hof het verzoek af te wijzen.

De raadsvrouw reageert - zakelijk weergegeven - nog als volgt.

Mijn cliënt heeft de getuigen nog niet kunnen ondervragen. Nu zijn zaak hier wordt behandeld bij de tweede en laatste feitelijke instantie, ben ik van oordeel dat mijn cliënt in zijn verdediging wordt geschaad wanneer het verzoek tot horen van de getuigen wordt afgewezen.

De veroordeelde verklaart - zakelijk weergegeven - het volgende.

Ik ontken dat ik de bewezenverklaarde feiten heb gepleegd. Ik heb dus ook geen kosten gemaakt.

(...)

Na hervatting van het onderzoek deelt de voorzitter als beslissing van het hof mede dat het verzoek tot het horen van getuigen wordt afgewezen. Door en namens veroordeelde zijn onvoldoende feiten gesteld die het horen van de getuigen noodzakelijk maken en er zijn geen argumenten aangevoerd waarom hetgeen in het financieel rapport is vermeld onaannemelijk zou zijn. Veroordeelde wordt door het afwijzen van het verzoek tot het horen van de getuigen niet in zijn verdediging geschaad."

8. Met betrekking tot de afwijzing van het verzoek tot het horen van getuigen moet het volgende worden vooropgesteld. Ingevolge het bepaalde in art. 511g, tweede lid, (oud) Sv waren (en zijn ingevolge art. 511g, tweede lid, (nieuw) Sv) op de behandeling van een vordering als de onderhavige in hoger beroep de bepalingen van Titel II van het derde Boek van het Wetboek van Strafvordering van overeenkomstige toepassing. Ingevolge art. 415 Sv zijn - voorzover te dezen van belang - de bepalingen zoals deze gelden voor de behandeling door de Rechtbank ter terechtzitting met betrekking tot het recht getuigen en deskundigen te doen dagvaarden of oproepen en ter terechtzitting te doen horen, van overeenkomstige toepassing verklaard. Maatstaf voor de beoordeling van het verzoek van de raadsman tot het horen van getuigen is dan ook ingevolge art. 287, tweede lid in samenhang met art. 288, eerste lid onder c Sv of door het achterwege blijven van de dagvaarding of oproeping van de getuigen de betrokkene redelijkerwijs in zijn verdediging wordt geschaad.(1) Het Hof heeft het verzoek(2) terecht beoordeeld aan de hand van die maatstaf.

10. Dat brengt mij bij de vraag of 's Hofs oordeel begrijpelijk is. In dit verband geldt dat gelet op het karakter van de ontnemingsprocedure en op hetgeen de wetgever ten aanzien van de positie van de procespartijen en de "bewijslastverdeling" voor ogen heeft gestaan, moet worden geoordeeld dat de rechter die in een ontnemingsprocedure voor de vraag wordt gesteld of redelijkerwijs valt aan te nemen dat de betrokkene niet in zijn verdediging wordt geschaad door het niet horen van een verzochte getuige, mede in zijn oordeel kan betrekken of het desbetreffende verzoek van de verdediging - in het licht van de door het openbaar ministerie aan zijn vordering ten grondslag gelegde financiële gegevens - voldoende is onderbouwd. De aan een dergelijke onderbouwing te stellen eisen zullen daarbij door de rechter afhankelijk mogen worden gesteld van de mate waarin hij het standpunt van het openbaar ministerie, gelet op de door deze gepresenteerde gegevens en berekeningen, voorshands aannemelijk acht (HR 25 juni 2002, NJ 2003, 97).(4)

11. Volgens de toelichting op het middel strekte het door de verdediging gedane verzoek ertoe aannemelijk te maken dat hetgeen in het financieel rapport is vermeld onaannemelijk is. Het Hof zou door de afwijzing van het verzoek de beroordeelde de mogelijkheid hebben ontnomen om bewijs terzake te leveren.

12. Het oordeel van het Hof dat door en namens de veroordeelde onvoldoende feiten zijn gesteld die het horen van de getuigen noodzakelijk maken en geen argumenten zijn aangevoerd waarom hetgeen in het financieel rapport is vermeld onaannemelijk zou zijn, versta ik aldus dat het Hof daarin tot uitdrukking gebracht dat de verdediging niet concreet en gemotiveerd heeft aangevoerd dat en waarom het door de veroordeelde gegenereerd voordeel beperkter van omvang moest zijn geweest dan de rechtbank uit de stukken heeft afgeleid en dat en waarom de aannames en berekeningsmethodes die de rechtbank heeft gehanteerd naar het oordeel van de verdediging onjuist zijn, onder opgave van de wijze waarop de verdediging door getuigen bewijs van haar stellingen denkt te kunnen leveren.

13. In het licht van het voorgaande komt 's Hofs oordeel dat de veroordeelde door het afwijzen van het verzoek tot het horen van de getuigen niet in zijn verdediging wordt geschaad mij niet onbegrijpelijk voor. Daarbij merk ik op dat de gevraagde getuige [betrokkene 2] (alias [...]) reeds op een eerder moment in de procedure is verhoord door de voorzitter van The District Court of Makejevka, Oekraïne, in aanwezigheid van de rechter-commissaris en de raadsvrouw van de veroordeelde, mr. Dogan, waarbij de laatstgenoemde in de gelegenheid is geweest vragen te stellen en van die mogelijkheid uitgebreid gebruik heeft gemaakt. De getuige heeft aldaar over de gewerkte periode en de verdiensten verklaard.

14. Het middel faalt.

15. Het middel kan worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

16. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

AG