Parket bij de Hoge Raad, 14-04-2009, BH3703, 07/13657

Gegevens

Instantie: Parket bij de Hoge Raad

Datum uitspraak: 14 april 2009

Datum publicatie: 14 april 2009

Annotator

ECLI: ECLI:NL:PHR:2009:BH3703

Formele relaties

Arrest Hoge Raad: ECLI:NL:HR:2009:BH3703

Zaaknummer: 07/13657

Inhoudsindicatie

Benadeelde partij. 1.Verlenen van bijstand. 2. Motivering toewijzen vordering. 3. Herstel proeftijd. Ad 1. Blijkens het pv ttz. is namens de b.p. een verklaring afgelegd. Aangenomen moet worden dat deze verklaring is afgelegd i.h.k.v. het op de voet van art 51e.1 Sv verlenen van bijstand. Onjuist is de aan het middel ten grondslag liggende opvatting dat degene die de b.p. vertegenwoordigt of die de b.p. aldaar bijstaat, slechts onder het verband van een door hem afgelegde eed of belofte een verklaring kan afleggen. Ad 2. De b.p. heeft zich in het geding gevoegd met een vordering ad € 11.421. Namens de b.p. is ttz. nader toegelicht dat de schade in feite hoger is dan gevorderd. In het slot van zijn overwegingen komt het Hof in een eigen berekening eveneens tot de slotsom dat het schadebedrag hoger is dan het gevorderde bedrag. Aldus beschouwd is het oordeel van het Hof dat de vordering geheel kan worden toegewezen, niet onbegrijpelijk en toereikend gemotiveerd. Ad 3. HR ambtshalve: gelet op HR LJN BB3999 heeft het Hof ten onrechte een proeftijd van 3 jaren vastgesteld wat betreft de naleving van de gestelde bijzondere voorwaarde. HR verbetert zelf.

Conclusie

Nr. 07/13657

Zitting: 17 februari 2009

Mr. Vellinga

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage wegens 1. "opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten is", en 2. "opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en levensgevaar voor anderen te duchten is", veroordeeld tot vier maanden voorwaardelijke gevangenisstraf met een proeftijd van twee jaren, met de bijzondere voorwaarde dat de verdachte zich in een proeftijd van drie jaren zal gedragen naar de aanwijzingen die zullen worden gegeven door of namens stichting Reclassering Nederland, zolang deze instelling dat nodig oordeelt. Voorts heeft het Hof de vordering van de benadeelde partij toegewezen tot een bedrag van € 11.421,00. Voor dat bedrag is tevens een schadevergoedingsmaatregel opgelegd.

2. Namens verdachte heeft mr. V.L.T. van Roy, advocaat te Leiden, twee middelen van cassatie voorgesteld.

3. Het eerste middel klaagt dat, mede gelet op de betwisting van de vordering door de verdediging, de motivering van de beslissing ten aanzien van de vordering van de benadeelde partij onbegrijpelijk is.

4. Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 28 februari 2007 houdt in, voor zover hier van belang:

"De verdachte legt op vragen van de voorzitter een verklaring af, inhoudende -zakelijk weergegeven-:

(...)

De benadeelde partij heeft haar vordering niet goed onderbouwd. Pas op de zitting hoorde ik wat het bedrag was van de vordering. Omdat het bedrag, zoals de benadeelde partij dat heeft berekend, niet klopt heeft mijn raadsman namens mij hoger beroep ingesteld.

De raadsman deelt mede dat (...). Ter terechtzitting in eerste aanleg werd de verdachte voor het eerst geconfronteerd met de vordering van de benadeelde partij. Naar de mening van de raadsman is de schade, zoals gevorderd door de benadeelde partij, geheel vergoed door de verzekering, zodat die in de onderhavige zaak niet-ontvankelijk dient te worden verklaard.

Namens de benadeelde partij verklaart boekhouder [betrokkene 1] dat de verzekeraar de schade heeft vergoed op basis van de waarde van de goederen na afschrijving. De benadeelde partij heeft "de broodjesbus" samen met zijn zoon gebouwd, daarom is deze bus relatief goedkoop geweest. Er is een discrepantie tussen de fiscale afschrijving en de werkelijke afschrijving. Een ondernemer is redelijk vrij in het bepalen van het aantal jaren waarin hij afschrijft.

De verzekering kwam op een lager bedrag qua schade uit dan wij hadden berekend. Naar mijn berekening betreft de schade rond de EUR 14.000,=,

Voor "de broodjesbus" is indertijd voor fl. 80.000,= aan inventaris aangekocht en over dat bedrag is afgeschreven. De fiscale afschrijving betrof 20% per jaar. "De broodjesbus" was niet onderverzekerd. De brandassuradeur is nog langsgeweest om de bus te taxeren en hij heeft op basis van dat bezoek een polis opgesteld, waarbij die fl. 80.000,= in aanmerking is genomen.

Het bedrag EUR 12.000,= is de fiscale dagwaarde van "de broodjesbus", doch dit bedrag betreft niet de economische dagwaarde. De fiscale dagwaarde mag marginaal afwijken van de economische dagwaarde.

De benadeelde partij legt kopieën over van facturen ter staving van zijn vordering, zoals in kopie aan dit proces-verbaal gehecht. De benadeelde partij verklaart dat de nota's van 2001 materialen en goederen betreffen die zijn aangekocht om de bus na de eerste brandstichting in 2001 weer op te bouwen. De daarna opgebouwde bussen zijn door de brand die nu aan de orde is onherstelbaar verwoest en zijn in 2004 afgevoerd. Nu drijven wij vanuit veiligheidsoverwegingen onze handel vanuit een stalen unit. Toen door de onderhavige zaak onze bus afbrandde konden wij onze schade wegens omzetderving nergens verhalen omdat wij ons niet hadden verzekerd voor omzetderving.

(...)

De raadsman voert het woord tot verdediging. (...)

In eerste aanleg werden de raadsman en zijn cliënt verrast door de vordering van de benadeelde partij, welke vordering is onderbouwd door middel van bonnen. Naar de mening van de raadsman dient de vordering van de benadeelde partij niet-ontvankelijk te worden verklaard omdat de onderbouwing van de vordering te onduidelijk is. De raadsman is van mening dat er geen rekening dient te worden gehouden met de herstelwaarde van "de broodjesbus"."

5. Het bestreden arrest houdt in, voor zover hier van belang:

"Vordering tot schadevergoeding

In het onderhavige strafproces heeft [benadeelde partij 1] zich als benadeelde partij gevoegd en een vordering ingediend tot vergoeding van geleden materiële schade als gevolg van het aan de verdachte onder 1 tenlastegelegde tot een bedrag van EUR 11.421,=.

In hoger beroep is deze vordering aan de orde tot dit in eerste aanleg gevorderde en in hoger beroep gehandhaafde bedrag.

De advocaat-generaal heeft in dezen geconcludeerd tot toewijzing van een gedeelte van de vordering van de benadeelde partij, groot EUR 6.000,= en niet-ontvankelijkverklaring van de benadeelde partij voor het overige. Tevens heeft de advocaat-generaal gevorderd dat aan de verdachte de schadevergoedingsmaatregel ex artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht wordt opgelegd.

De vordering van de benadeelde partij is namens de verdachte betwist.

Namens de benadeelde partij is ter terechtzitting in hoger beroep de vordering mondeling toegelicht en met schriftelijke stukken gestaafd.

Naar het oordeel van het hof heeft de benadeelde partij genoegzaam aangetoond dat de gestelde materiële schade in volle omvang is geleden en dat deze schade rechtstreeks het gevolg is van het ten laste van de verdachte onder 1 bewezenverklaarde. Bij een afschrijving met inachtneming van titel 2:9 van het Burgerlijk Wetboek in ongeveer tien jaren had de verbrande kar ten tijde van de brandstichting een waarde die, verminderd met de restwaarde na de brand, het gevorderde bedrag ruim overtrof. De vordering van de benadeelde partij zal derhalve integraal worden toegewezen, met proceskosten."

6. Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat hij op 17 december 2004 opzettelijk brand heeft gesticht in een aan de benadeelde partij toebehorende broodjesbus. Ter zake heeft de benadeelde partij schade gevorderd tot een bedrag van € 11.421,--. Dit bedrag bestaat uit de kosten van herstel van de in 2001 door brand beschadigde broodjesbus, te weten materiaalkosten tot een bedrag van € 23.731,-- verminderd met het ter zake van de schade door de verzekering uitgekeerde bedrag van € 12.310,--.

7. Ter terechtzitting heeft verdachtes raadsman aangevoerd dat de verzekering de geleden schade geheel heeft vergoed. Van de zijde van de benadeelde partij is daar tegenover gesteld dat de door de verzekering geschatte waarde van de door de brand geheel vernielde broodjesbus te laag is geschat en dat deze op ongeveer € 14.000,-- moet worden gesteld.

8. Het Hof overweegt dat met inachtneming van de afschrijvingsregels als vervat in titel 2:9 BW de waarde van de verbrande broodjeskar verminderd met de restwaarde na de brand, het gevorderde bedrag ruim overtrof en derhalve de vordering integraal zal worden toegewezen.

9. In aanmerking genomen dat het gevorderde bedrag € 11.421,-- bedroeg, dat namens verdachte is betoogd dat de waarde van de broodjeskar op ongeveer € 14.000,-- moet worden gesteld en de verzekering een bedrag van € 12.310,-- heeft uitgekeerd, is het oordeel van het Hof dat het gehele bedrag van € 11.421,-- als door de benadeelde partij geleden vermogensschade moet worden aangemerkt onbegrijpelijk. Wordt uitgegaan van de door de benadeelde partij gestelde waarde van € 14.000,-- en wordt daarop in mindering gebracht het ter zake van de schade door de verzekering uitgekeerde bedrag van € 12.310,--, dan rest immers aan vermogensschade van de benadeelde partij een bedrag van € 1.690,--, waarbij nog geen rekening is gehouden met de restwaarde van de broodjeskar.

10. Het middel slaagt.

11. Het tweede middel klaagt dat het Hof ten onrechte de informatie die een boekhouder namens de benadeelde partij ter terechtzitting in hoger beroep heeft verstrekt, heeft meegenomen in de beoordeling van de vordering van de benadeelde partij nu hij niet is beëdigd als getuige of deskundige.

12. Ingevolge art. 51e lid 1 Sv kan de benadeelde partij zich doen bijstaan waarbij de benadeelde partij, blijkens de wetsgeschiedenis, geheel vrij is in de keuze door wie hij zich wil laten bijstaan.(1) Zoals hiervoor onder 4 en 5 is weergegeven, houden het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep en het bestreden arrest in dat de boekhouder "namens de benadeelde" de vordering van de benadeelde partij heeft toegelicht, waarmee het Hof kennelijk tot uitdrukking heeft willen brengen dat de benadeelde partij zich door de boekhouder heeft laten bijstaan als bedoeld in art. 51e lid 1 Sv. Gelet daarop, en nu de wet niet als voorwaarde stelt dat degene die de benadeelde partij bijstaat dient te worden beëdigd, heeft het Hof zonder blijk te geven van een onjuiste rechtsopvatting de door de boekhouder verstrekte informatie kunnen betrekken in de beoordeling van de vordering van de benadeelde partij.

13. Het middel faalt en kan worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

14. Ambtshalve vraag ik aandacht voor het volgende. Gelet op de uitspraak van de Hoge Raad van 30 oktober 2007 (NJ 2008, 146) waarin is uitgemaakt dat het tweede lid van art. 14b Sr zo moet worden gelezen dat onder meer de proeftijd ten aanzien van de "bijzondere voorwaarden, het gedrag van de veroordeelde betreffende" ten hoogste twee jaren bedraagt, heeft het Hof ten onrechte aan de gestelde bijzondere voorwaarde inhoudende kort gezegd dat verdachte zich zal gedragen naar de aanwijzingen die zullen worden gegeven door of namens de stichting Reclassering Nederland, een proeftijd verbonden van drie jaar. De Hoge Raad kan deze misslag herstellen in die zin dat de proeftijd ten aanzien van de bijzondere voorwaarde wordt gesteld op twee jaar.

15. Gronden waarop de Hoge Raad overigens gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

16. Voor zover het eerste middel inderdaad slaagt, merk ik met het oog op een nieuwe behandeling nog op dat het Hof heeft verzuimd de benadeelde partij na het requisitoir de gelegenheid te geven te reageren op hetgeen de Advocaat-Generaal over de vordering van de benadeelde partij heeft gezegd.(2)

17. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft de duur van de aan de bijzondere voorwaarde verbonden proeftijd, tot bepaling van die proeftijd op twee jaar, tot vernietiging van de beslissing op de vordering van de benadeelde partij en de oplegging van de schadevergoedingsmaatregel, tot in zoverre terugwijzing naar het Hof dan wel verwijzing naar een aangrenzend Hof teneinde in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, en tot verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

1 Kamerstukken II 1989-1990, 21 345, nr. 3, p. 31.

2 Vgl. HR 7 september 2004, NJ 2005, 98.