Rechtbank Amsterdam, 10-03-2010, BM3907, 433556 - HA ZA 09-2333

Sector civiel recht

zaaknummer / rolnummer: 433556 / HA ZA 09-2333

Vonnis van 10 maart 2010

in de zaak van

tegen

Partijen zullen hierna ING en Verzekeraars genoemd worden.

In voornoemde dagvaardingen staat als gedaagde nog vermeld de rechtspersoon Lloyds of London Limited. De zaak tegen deze rechtspersoon is echter niet aangebracht.

1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.

2.2. ING heeft in 1989 van de besloten vennootschap Timmerfabriek De Toekomst B.V. (hierna: De Toekomst) onder meer een recht van hypotheek op fabrieksgebouwen en kantoor met grond aan de Molenstraat 10-12-14 te Grijpskerke, toebehorende aan De Toekomst verkregen, alsmede een pandrecht op de bedrijfsuitrusting en de handelsvoorraden.

2.3. Op 20 mei 1992 is De Toekomst in staat van faillissement verklaard. Na de faillietverklaring van De Toekomst is de onderneming daarvan voortgezet door Esti Gevelelementen B.V. (hierna: Esti).

2.5. Bij de verzekeringsovereenkomst behoren de “Polisvoorwaarden Bedrijfsschadeverzekering” en de “Uitgebreide Verzekeringsvoorwaarden voor gebouwen, bedrijfsuitrusting/inventaris, goederen en huishoudelijke inboedel” (hierna: de polisvoorwaarden). In de polisvoorwaarden is een vervalbeding opgenomen (hierna: het vervalbeding). De tekst van het vervalbeding is in beide genoemde sets polisvoorwaarden dezelfde en luidt als volgt: “Elk recht op schadevergoeding vervalt door verloop van vijf jaren na het voorval.”

2.6. In de nacht van 27 april 1995 is er aan de verzekerde zaken schade ontstaan als gevolg van een brand.

2.7. Bij vonnis van 6 juli 1995 heeft de president van deze rechtbank in kort geding de door Esti gevraagde voorziening tot betaling van een voorschot op de schadepenningen door de op het aanhangsel genoemde betrokken assuradeuren/maatschappijen afgewezen.

2.8. Nadat Esti in staat van faillissement was verklaard, heeft de curator in dat faillissement in 2000 in rechte betaling gevorderd van de op het aanhangsel genoemde betrokken assuradeuren/maatschappijen van hun aandeel in de schade. In de gerechtelijke procedure is ING tussengekomen stellende dat de verzekeringspenningen op grond van artikel 3:229 van het Burgerlijk Wetboek aan ING moeten worden uitgekeerd. De gedaagden in die procedure hebben onder meer tot hun verweer aangevoerd dat de in het aanhangsel genoemde Schlencker Assuradeuren B.V. (hierna Schlencker), Knight Scheuer Assuradeuren V.O.F. (hierna Knight) en Bloemers & Co. Assuradeuren B.V. (hierna Bloemers) niet in rechte kunnen worden betrokken omdat zij geen risicodragend verzekeraar zijn maar gevolmachtigd assuradeur. De rechtbank heeft bij vonnis van 21 december 2005 geoordeeld dat dit verweer slaagt. Bij arrest van 24 juli 2008 heeft het gerechtshof in hoger beroep dit oordeel van de rechtbank bekrachtigd.

2.9. Schlencker heeft de verzekeringsovereenkomst afgesloten namens gedaagden in onderhavige procedure hiervoor genoemd onder sub 1 tot en met 7, Knight namens gedaagden sub 8 tot en met 11 en Bloemers namens gedaagde sub 12.

3.2. ING legt aan haar vordering het navolgende ten grondslag. De schade die is ontstaan bij de brand in de nacht van 27 april 1995 wordt gedekt door de verzekeringsovereenkomst. Verzekeraars zijn gehouden hun respectievelijk aandeel in de schade aan ING, als (mede)verzekerde, te voldoen. De totale schade bedraagt EUR 1.309.408,57. Verzekeraars hebben gezamenlijk voor 27,95375% op de polis getekend en zijn gehouden om gezamenlijk EUR 366.028,79 aan ING te voldoen.

3.3. Verzekeraars voeren verweer. Zij voeren aan dat de vorderingen van de ING zijn verjaard, dan wel zijn vervallen. Subsidiair betwisten Verzekeraars de hoogte van het schadebedrag en hun aandelen in die schade. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.2. Bij de beoordeling van hetgeen de bij de polis betrokken partijen met dat beding zijn overeengekomen komt het neer op welke zin en strekking zij in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs aan de polisvoorwaarden mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien over en weer van elkaar mochten verwachten.

4.3. ING stelt dat zij de bepaling aldus heeft opgevat dat binnen vijf jaar nadat het schadeveroorzakende voorval zich heeft voorgedaan, daarvan melding moet worden gedaan bij verzekeraars. Verzekeraars daarentegen stellen zich op het standpunt dat het vervalbeding meebrengt dat een recht op schadevergoeding vervalt als de verzekerde niet voor de afloop van de vervaltermijn de verzekeraar in rechte heeft betrokken.

4.5. Vast staat dat ING Verzekeraars niet eerder in rechte heeft betrokken dan bij de dagvaardingen van april 2009. Op grond van de polisvoorwaarden is het recht op schadevergoeding van ING jegens Verzekeraars dan ook vervallen. ING stelt zich echter op het standpunt dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat Verzekeraars zich op het vervalbeding beroepen. Daartoe stelt ING dat Verzekeraars hebben verzuimd haar tijdig mede te delen dat de gevolmachtigden van Verzekeraars Schlencker, Knight en Bloemers, geen partij zijn bij de overeenkomst. Volgens ING had van Verzekeraars (en hun gevolmachtigden) mogen worden verwacht dat zij ING hadden gewaarschuwd toen het hun uit zowel de kort geding dagvaarding (zie hiervoor onder 2.7) als uit de dagvaarding in de bodemprocedure duidelijk was dat ING niet wist dat de gevolmachtigden de polis niet namens henzelf hadden ondertekend. Verder had van Verzekeraars mogen worden verwacht dat zij ING hadden gewaarschuwd dat zij een beroep zouden doen op het vervalbeding. Volgens Verzekeraars daarentegen was het de eigen verantwoordelijkheid van ING om te waken over haar rechten.

4.6. Bij de beoordeling van de vraag of het beroep van Verzekeraars op het vervalbeding tegen die achtergrond naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, dienen alle omstandigheden van het geval in aanmerking te worden genomen. Daarbij is van belang is dat ING een grote en professionele partij is en dat bij het afsluiten van de verzekeringsovereenkomst gebruik is gemaakt van een professionele tussenpersoon. Van de tussenpersoon mag worden verwacht dat zij wist wie de (achterliggende) contractspartijen bij de verzekeringsovereenkomst waren. Deze wetenschap moet aan ING worden toegerekend. Verder is ING voordat de vervaltermijn verliep tussengekomen in de procedure tussen de curator van Esti enerzijds en de verzekeraars genoemd op het aanhangsel anderzijds. Niet is gesteld of gebleken dat ING voor het verlopen van de vervaltermijn niet zelf had kunnen onderzoeken wie de contractspartijen waren bij de verzekeringsovereenkomst. Dat ING ervoor heeft gekozen om bij de onderhandelingen over de schade en de gerechtelijke procedures geen gebruik van de tussenpersoon te maken, blijft voor rekening en risico van ING. Verzekeraars stellen terecht dat het de eigen verantwoordelijkheid van ING is om haar rechten jegens Verzekeraars te bewaken. Onder deze omstandigheden is het beroep op het vervalbeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar, ook al hebben de gevolmachtigden ING niet gewaarschuwd.

4.7. Wat in het voorgaande is overwogen naar aanleiding van het betoog van ING dat Verzekeraars erop hadden moeten wijzen dat de gevolmachtigden geen partij bij de verzekeringsovereenkomst waren, betreft ook de stelling van ING dat Verzekeraars haar voor de vervaltermijn hadden moeten waarschuwen. Ook deze stelling wordt dan ook verworpen.

4.8. Nu het beroep op het vervalbeding slaagt, behoeven de overige twistpunten geen bespreking meer en wijst de rechtbank de vorderingen af.

4.10. De gevorderde veroordeling in de nakosten is in het kader van deze procedure slechts toewijsbaar voor zover deze kosten op dit moment reeds kunnen worden begroot. De nakosten zullen dan ook op de navolgende wijze worden toegewezen. De gevorderde wettelijke rente hierover is toewijsbaar vanaf veertien dagen na betekening van dit vonnis tot aan de voldoening.

5.1. wijst de vorderingen af,

5.2. veroordeelt ING in de proceskosten, aan de zijde van Verzekeraars tot op heden begroot op EUR 8.938,00,

5.4. verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. G.W.K. van der Valk Bouman, mr. J.M. van Hall en mr. K.A. Baggerman en in het openbaar uitgesproken op 10 maart 2010.?