Rechtbank Arnhem, 25-09-2006, AY9633, 06/836

Uitspraakdatum: 25 september 2006

Uitspraak als bedoeld in artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

[X], wonende te [Z], eiser,

en

de inspecteur van de Belastingdienst[te P], verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 15 december 2005 de naheffingsaanslag gehandhaafd.

Eiser heeft daartegen bij fax van 24 januari 2006 welke op dezelfde dag door de rechtbank is ontvangen, beroep ingesteld.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Eiser heeft vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn in afschrift verstrekt aan verweerder.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en de geloofwaardige verklaring van verweerder ter zitting, stelt de rechtbank als tussen partijen niet in geschil, de volgende feiten vast.

Eiser en zijn moeder [D] exploiteren vanaf 14 januari 1999 voor gezamenlijke rekening in maatschapsverband een melkveebedrijf.

Per 1 januari 2004 heeft de moeder van eiser de economische eigendom van haar persoonlijke onderneming ingebracht waaronder het woonhuis met tuin en ondergrond van de boerderij waar eiser en zijn moeder wonen, met het adres [b-straat] te [Z] (hierna: de onroerende zaak). Eerder was alleen het gebruik en genot van de tot die onderneming behorende onroerende zaken en productierechten ingebracht. In verband met de inbreng van de economische eigendom is de maatschapsakte in december 2004 aangepast. In de maatschapsakte van december 2004 is onder meer het volgende bepaald:

“De ondergetekenden: --

Bijlage 1 bij de maatschapsakte bevat een overzicht van voorbehouden stille reserves. Volgens dit overzicht is de boekwaarde van de woning op 1 januari 2004 € 24.468.

Bij de maatschapsakte is een taxatierapport gevoegd opgemaakt door taxateur [E] en met dagtekening 10 mei 2004. Volgens dit rapport is op 1 januari 2004 de waarde van het woonhuis van de boerderij € 125.000 en de waarde van de bijbehorende ondergrond en tuin € 30.000.

Op 27 december 2004 heeft eiser aangifte gedaan ter zake van de verkrijging van de verkrijging van één procent van de economische eigendom van de onroerende zaak naar een waarde van € 155.000. Volgens de aangifte bedraagt de verschuldigde belasting, uitgaande van een tegenprestatie van € 1.550, € 93.

Eiser heeft de aangegeven belasting niet afgedragen.

3. Geschil

In geschil is het antwoord op de vraag voor welk onverdeeld aandeel eiser de economische eigendom van de onroerende zaak heeft verkregen, te weten één procent zoals eiser bepleit dan wel 50 procent zoals verweerder bepleit. Niet in geschil is dat de waarde van de onroerende zaak € 155.000 bedraagt.

Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken.

4. Beoordeling van het geschil

In artikel 2 van de Wet belastingen op rechtsverkeer (hierna: de Wet) is voor zover hier van belang het volgende bepaald:

Op grond van het bepaalde in artikel 9, eerste lid, van de Wet wordt de belasting berekend over de waarde van de onroerende zaak of het recht waaraan deze is onderworpen, waarop de verkrijging betrekking heeft, waarbij de waarde tenminste wordt bepaald op de tegenprestatie.

Uit laatstgenoemde bepaling volgt dat bij een verkrijging van de economische eigendom van een onroerende zaak de verschuldigde belasting geheven wordt over de waarde van het verkregene zonder rekening te houden met de beperkingen in beschikkingsmacht als gevolg van het ontbreken van de juridische eigendom.

In de Memorie van Toelichting (TK, 1994-1995, 24 172, nr.3, artikelsgewijze toelichting) is in verband hiermee het volgende opgemerkt:

“Voor de heffingsgrondslag houdt de verkrijging van een gedeelte van de economische eigendom het volgende in. Indien een gedeelte wordt verkregen in de vorm van een percentage is de heffingsgrondslag een percentage van de waarde van de volle eigendom, dan wel een hogere tegenprestatie. Indien op andere wijze een gedeelte wordt verkregen, wordt ervan uitgegaan dat de volle economische eigendom wordt verkregen. Het is voor de uitvoeringspraktijk niet mogelijk om daarmee zeer genuanceerd om te gaan; er is economische eigendom of niet. “.

De rechtbank leidt hieruit af dat alleen wanneer een percentage van de economische eigendom van een onroerende zaak wordt verkregen, de heffing wordt berekend over dat percentage van de waarde van het verkregene in plaats van over de volle waarde daarvan.

Volgens eiser is voor de inkomstenbelasting geldend recht dat in maatschapsverhoudingen het economische belang in een onroerende zaak correspondeert met de gerechtigdheid in de stille reserves daarvan. Eiser verwijst hiervoor naar het Besluit van de staatssecretaris van 31 mei 1955, no 2. Volgens eiser moet voor de uitleg van het begrip economische eigendom worden aangesloten bij de invulling van dit begrip voor de inkomstenbelasting, omdat uit niets blijkt dat de wetgever voor de overdrachtsbelasting hieraan een andere betekenis heeft willen toekennen dan voor de inkomstenbelasting. Volgens eiser volgt hieruit dat in maatschapsverhoudingen het economische belang in een onroerende zaak correspondeert met de gerechtigdheid in de stille reserves daarvan. Volgens eiser brengt dit mee dat voor de berekening van de verschuldigde overdrachtsbelasting slechts bepalend is dat hij het recht op één procent van de toekomstige stille reserves heeft verkregen en de winstverdeling zoals deze tussen eiser en zijn moeder is overeengekomen in deze niet relevant is.

De opvatting van eiser over de uitleg van het begrip economische eigendom is niet juist. Voor aansluiting bij de uitleg van het begrip in de inkomstenbelasting is geen plaats reeds omdat artikel 2, tweede lid, van de Wet, zoals hiervoor is weergegeven, een eigen definitie bevat. Voorts is bij de invoering van genoemd artikellid in verband hiermee in de Memorie van Toelichting (TK, 1994-1995, 24 172, nr.3, § 2.7) het volgende opgemerkt:

“De omschrijving van het begrip economische eigendom in jurisprudentie en literatuur is geen constante. In de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting, waar het veelal gaat om de vraag of afschrijvingen of investeringsaftrek ter zake van bedrijfsmiddelen kunnen plaatsvinden, is het criterium vaak of het risico van waardeverandering in positieve casu quo negatieve zin aan de belastingplichtige toekomt. In de omzetbelasting is de overdracht van de beschikkingsmacht het doorslaggevend criterium. Een eensluidende definitie is daarom moeilijk te geven (…) maar er bestaat een algemene overeenstemming over het volgende. Bij economische eigendom is er steeds sprake van een splitsing tussen macht (in juridische betekenis) en belang (in economische betekenis).”

Ook hieruit blijkt dat geen sprake is van eenzelfde uitleg van het begrip “economische eigendom” voor de inkomsten- en overdrachtsbelasting. Reeds hierom moet de grief van eiser worden verworpen.

Uit de bepalingen van de maatschapsakte zoals hiervoor onder 2 weergegeven in hun onderlinge verband, in het bijzonder uit de artikelen 4, tweede lid, artikel 14, derde en vierde lid en artikel 18, volgt dat de moeder van eiser in juridische zin eigenaar is gebleven zin van de onroerende zaak en dat eiser niet alleen een recht heeft verkregen op één procent van de toekomstige stille reserves daarvan en op die wijze een belang heeft gekregen bij de onroerende zaak, maar als gevolg van de inbreng bovendien een belang heeft gekregen bij de onverdeelde helft van de boekwaarde ervan ten tijde van de inbreng. Dit brengt mee dat er geen sprake is van een situatie als bedoeld in de hiervoor weergegeven passage uit de artikelsgewijze toelichting van de Memorie van Toelichting, waarin kan worden volstaan met heffing over een percentage van de waarde. De inspecteur heeft mitsdien terecht geheven over de helft van de waarde van de onroerende zaak.

Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten

De rechtbank ziet geen aan¬lei¬ding voor een proceskostenvergoeding.

6. Beslissing

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond;

Deze uitspraak is gedaan op 25 september 2006 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. E.C.G. Okhuizen, in tegenwoordigheid van mr. J.J. Gankema, griffier.

De griffier, De rechter,

De griffier is verhinderd de uitspraak te ondertekenen.

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Bij het instellen van beroep in cassatie dient daarnaast in acht te worden genomen dat bij het beroepschrift een schriftelijke verklaring van de wederpartij wordt gevoegd, inhoudende dat wordt ingestemd met het instellen van beroep in cassatie tegen de uitspraak van de rechtbank.