Rechtbank Arnhem, 09-03-2007, ECLI:NL:RBARN:2007:427 BA0825, AWB 06/2394

Uitspraakdatum: 9 maart 2007

Uitspraak als bedoeld in artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

[X] B.V., gevestigd te [Z], eiseres,

en

de inspecteur van de Belastingdienst/Rivierenland, kantoor Arnhem, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft aan eiseres voor het jaar 2001 een aanslag vennootschapsbelasting opgelegd (aanslagnummer [00]), berekend naar een belastbaar bedrag van € [a,-]. Daarnaast heeft verweerder bij beschikking een vergrijpboete opgelegd van € [b,-].

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 25 maart 2006 de aanslag gehandhaafd en de boete verminderd tot een bedrag van € [p,-].

Eiseres heeft daartegen bij brief van 13 april 2006, ontvangen bij de rechtbank op 14 april 2006, beroep ingesteld.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast.

2.1 De activiteiten van eiseres bestaan uit het exploiteren van een palingkwekerij. In het onderhavige jaar was de heer [B] directeur van eiseres.

2.2 Eiseres hanteert een biologisch systeem met natuurlijke vaccinatie. Het grondwater wordt onttrokken uit eigen terrein, het wordt continue gezuiverd en gerecirculeerd met behulp van biologische filters. Door deze methode wordt de biologische zuivering in natuurlijke wateren geïmiteerd en ontwikkelt de paling een natuurlijke afweer tegen ziektes. De leefomstandigheden voor de paling zijn hierdoor optimaal.

2.3 Eiseres koopt in Spanje, Frankrijk en Engeland glasaal in. Eiseres kweekt van de glasaal verschillende soorten paling. De glasaal wordt uitgezet in het glasaal-systeem, waar de paling van zes weken tot een half jaar verblijft. Vanaf dit moment krijgt de paling een grondsmaak. Daarna gaat de paling naar het pootaal-systeem en vervolgens naar het afkweeksysteem. Zodra eiseres een order heeft ontvangen, gaat de paling naar het afzwemsysteem. In dit systeem met schoon bronwater verblijft de paling ruim een week zonder voedsel. Hierdoor raakt de paling de gronderige smaak kwijt. De totale kweek van glasaal tot afzwempaling neemt een periode van ongeveer 1,5 jaar in beslag.

2.4 Verweerder heeft in 2001 een onderzoek ingesteld naar de aanvaardbaarheid van de aangiften vennootschapsbelasting van eiseres over de jaren 1995 tot en met 2000. Tijdens het boekenonderzoek heeft eiseres de heer mr. P. [C] (hierna: [C]) van het kantoor Meeuwsen Ten Hoopen Belastingadviseurs als gesprekspartner naar voren geschoven. De bevindingen van het onderzoek zijn vastgelegd in een rapport gedagtekend 8 maart 2002.

Correctie 2000: voorraad aal en paling f [i,-]”

2.8 Naar aanleiding van de ingediende aangifte over het jaar 2001 en de daarin opgenomen voorraadwaardering heeft verweerder een bezoek gebracht aan eiseres. In de balansmap 2001 heeft hij een concept-saldibalans aangetroffen, gedateerd 28 juni 2002, waarop de voorraad aal en paling staat gewaardeerd voor een bedrag van € [l,-]. De definitieve saldibalans is gedateerd op 21 maart 2003 en vermeldt een voorraad aal en paling van € [m,-]. Volgens erweerder zou de voorraad aal en paling indien deze overeenkomstig de bijlage bij het controlerapport zou worden berekend, € [n,-] bedragen.

2.9 Bij het vaststellen van de aanslag vennootschapsbelasting 2001 is verweerder uitgegaan van een voorraad aal en paling berekend overeenkomstig de methode zoals opgenomen in de bijlage bij het controlerapport. Hij heeft derhalve een bedrag van € [o,-] (€ [n,-] minus € [m,-]) tot de belastbare winst gerekend. Voorts heeft verweerder de gevormde calamiteitenvoorziening van € [q,-] gecorrigeerd en deze tot de belastbare winst gerekend. Daarnaast heeft verweerder bij afzonderlijke beschikking een vergrijpboete opgelegd van 50%, resulterend in een boete ten bedrage van € [b,-]. Bij uitspraak op bezwaar heeft verweerder de boete gematigd tot € [p,-] in verband met de lange behandelingstermijn en het feit dat de correctie van de voorraadwaardering een “verschuivingscorrectie” betreft.

3. Geschil

Tussen partijen is in geschil of over de waardering van de voorraad aal en paling een rechtsgeldig compromis is gesloten. Indien deze vraag ontkennend moet worden beantwoord is in geschil volgens welke methode deze voorraad moet worden gewaardeerd. Indien de zienswijze van eiseres op deze punten niet wordt gevolgd, is nog in geschil of een calamiteitenvoorziening kan worden gevormd. Tenslotte is in geschil of verweerder terecht een vergrijpboete heeft opgelegd.

4. Beoordeling van het geschil

Compromis

4.1 De rechtbank stelt vast dat tijdens het boekenonderzoek in 2001 de voorraadwaardering van aal en paling aan de orde is gekomen. Niet in geschil is dat in de eindbespreking van 29 januari 2002 verweerder en [C] op dit punt tot een compromisvoorstel zijn gekomen en dat [C] tijdens deze bespreking heeft aangegeven dat hij de goedkeuring van de directie van eiseres nodig had. Voorts staat vast dat [C] in week 6 van dat jaar verweerder telefonisch heeft bericht dat eiseres akkoord ging met het compromis zoals dat tijdens de eindbespreking is voorgesteld. Verweerder heeft dit vervolgens vastgelegd in het controlerapport.

4.2 [C] heeft bij brieven van 24 juni 2005 en 3 februari 2006 aan verweerder verklaard dat het compromis zoals dat is voorgesteld tijdens de eindbespreking met de heer [B], de toenmalige directeur van eiseres, is besproken, dat de heer [B] met het compromisvoorstel heeft ingestemd en dat het compromis op een juiste wijze in het controlerapport is verwoord.

4.3 Eiseres betwist evenwel dat haar toenmalig directeur [B] goedkeuring aan [C] heeft verleend om in te stemmen met het compromisvoorstel. Zij stelt voorts dat [C] geen volmacht had om een dergelijk compromis te sluiten.

4.4 De rechtbank is van oordeel dat verweerder onder de in overwegingen 4.1 en 4.2 genoemde omstandigheden redelijkerwijs ervan mocht uitgaan dat [C] bevoegd was namens eiseres een overeenkomst te sluiten met betrekking tot de correctie voorraadwaardering over het jaar 2000 en de wijze waarop de voorraadwaardering vanaf het jaar 2001 in de aangifte van eiseres zou worden verwerkt. De rechtbank hecht hierbij voorts belang aan de omstandigheid dat eiseres tijdens de moeizame besprekingen met verweerder gedurende het boekenonderzoek [C] als gesprekspartner naar voren heeft geschoven.

4.5 Voor de vraag of tussen eiseres en verweerder een compromis tot stand is gekomen, acht de rechtbank niet van belang het antwoord op de vraag of en zo ja welk overleg daadwerkelijk tussen [C] en de heer [B], namens eiseres, heeft plaatsgevonden. Dit raakt immers niet de verhouding tussen eiseres en verweerder, maar de verhouding tussen eiseres en [C]. Hieruit vloeit tevens voort dat de rechtbank voorbij gaat aan het aanbod van eiseres om de heer [B] als getuige te horen.

4.6 Ook aan het aanbod van eiseres om de heer Hoek als getuige te horen, gaat de rechtbank voorbij, nu deze getuige niet kan verklaren omtrent de - overigens niet door eiseres betwiste - gedragingen van [C] tegenover verweerder. Het getuigenaanbod dat overigens mocht zijn gedaan, wordt gepasseerd omdat dit aanbod onvoldoende feitelijk is onderbouwd.

4.7 Eiseres beroept zich voorts erop dat van een compromis geen sprake kan zijn, nu dit niet overeenkomstig het Besluit van 1 december 1997, nr. AFZ97/2412 (hierna: het Besluit) is uitgevoerd en vastgelegd. Verweerder zou hierdoor de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, zoals rechtszekerheid, zorgvuldigheid en opgewekt vertrouwen hebben geschonden. Voorts wijst eiseres erop dat verweerder het bepaalde in de paragrafen 3, 9 en 10 van het Besluit niet heeft nageleefd.

4.9 In wet noch jurisprudentie zijn aanknopingspunten te vinden die steun bieden aan de stelling van eiseres dat een compromis (dan wel te noemen een vaststellingsovereenkomst) zoals verweerder deze met eiseres heeft gesloten, gebondenheid jegens (één der) partijen zou ontberen, in het geval dit niet zou zijn vastgelegd overeenkomstig hetgeen in het Besluit is bepaald.

4.10 Wel acht de rechtbank denkbaar dat in bepaalde gevallen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur kunnen zijn geschonden bij niet-naleving van bepaalde passages uit het Besluit.

4.11 Eiseres beroept zich in dit kader op niet-naleving van het bepaalde in § 3 van het Besluit. In deze paragraaf is bepaald dat er aanleiding kan bestaan om de omvang van de bevoegdheid van een vertegenwoordiger vast te stellen aan de hand van een duidelijke schriftelijke volmacht. In voorkomende gevallen kan contact worden opgenomen met belanghebbende. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder niet enig beginsel van behoorlijk bestuur geschonden door in het onderhavige geval geen schriftelijke volmacht te vragen aan [C] of door geen nader contact met eiseres te leggen. Eiseres heeft [C] immers tijdens eerdere besprekingen als gesprekspartner naar voren geschoven. Bovendien heeft [C] juist expliciet aangegeven dat hij van de directie van eiseres goedkeuring nodig had alvorens het voorgestelde compromis te accepteren.

4.12 In aansluiting op hetgeen onder 4.8 en 4.9 is overwogen, acht de rechtbank voor gebondenheid van partijen aan het compromis niet relevant dat niet alle elementen zoals deze in § 9 van het Besluit zijn genoemd in de schriftelijke vastlegging zijn verwoord.

4.13 Ook is er volgens de rechtbank geen sprake van schending van algemene beginselen van behoorlijk bestuur op het punt van de bedenktijd zoals die is omschreven in § 10 van het Besluit, nu deze gelet op de tijdspanne tussen de eindbespreking en de terugmelding van goedkeuring door [C] feitelijk ruimschoots is nageleefd.

4.14 Nu voorts niet is gesteld of gebleken dat de inhoud of strekking van het compromis in strijd komt met de goede zeden of openbare orde (artikel 7:902 BW) ziet de rechtbank geen aanleiding om het compromis als niet geldig te bestempelen.

4.15 Het vorenstaande brengt met zich dat tussen eiseres en verweerder een compromis tot stand is gekomen omtrent de berekeningsmethodiek conform bijlage 2 van de voorraadwaardering zoals die vanaf het jaar 2001 in de aangifte zou worden verantwoord en dat eiseres in het onderhavige jaar hieraan is gebonden. Dit betekent dat het door eiseres voorgestane stelsel van voorraadwaardering geen bespreking behoeft.

Calamiteitenvoorziening

4.16 Eiseres heeft in haar aangifte vennootschapsbelasting 2001 een calamiteitenvoorziening van € [q,-] opgenomen. Deze voorziening ter hoogte van de aankoopprijs van een volledige partij glasaal is opgenomen in verband met het risico dat een dergelijke partij glasaal na transport vanuit het buitenland en aankomst op het bedrijf verloren gaat, veelal als gevolg van ziekte. Het risico is gebaseerd op ervaringen uit de branche.

4.18 Eiseres heeft gesteld dat het risico van sterfte van de paling zich voordoet in de eerste paar weken na aankoop van de glasaal. Dit betekent dat uiterlijk in de eerste weken van 2002 èn dus voor het indienen van de aangifte over het jaar 2001 bekend is of het risico van sterfte van de in 2001 aangekochte partij(en) glasaal zich zal voordoen. Bij eiseres heeft zich in de jaren 2000 -2006 geen enkele keer de calamiteit voorgedaan, zodat de rechtbank van oordeel is dat aan het vereiste van “redelijke mate van zekerheid” niet is voldaan. Reeds hierom kan geen calamiteitenvoorziening worden gevormd.

Boete

4.19 Artikel 67d, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen bepaalt - voor zover relevant - dat indien het aan opzet van de belastingplichtige is te wijten dat met betrekking tot een belasting welke bij wege van aanslag wordt geheven, de aangifte onjuist is gedaan, sprake is van een vergrijp ter zake waarvan de inspecteur een boete kan opleggen van ten hoogste 100 procent. Ingevolge paragraaf 25, derde lid, van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998 legt de inspecteur in geval van (voorwaardelijk) opzet een vergrijpboete op van 50 procent.

4.20 De rechtbank stelt voorop dat op verweerder de bewijslast rust dat sprake is van (voorwaardelijk) opzet.

4.22 Eiseres betwist dat over het jaar 2001 een compromis is gesloten en dat pas bij de bestuursvergadering in juli 2002 en na overleg met de accountant een beslissing is genomen over het nieuwe stelsel van voorraadwaardering. Dit stelsel is volgens haar pleitbaar. Bovendien is er in de jaarrekening, welke als bijlage bij de aangifte is meegezonden, melding gemaakt van de stelselwijziging. Van enige opzet aan de zijde van eiseres is volgens haar dan ook geen sprake.

4.25 Nu verweerder opzet van eiseres niet aannemelijk heeft gemaakt, dient de boete te vervallen. Het beroep is op dit punt gegrond.

5. Proceskosten

De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiseres in verband met de behandeling van het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 644 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting, met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1).

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan op 9 maart 2007 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. I. Linssen, voorzitter, en mrs. M.C.G.J. van Well en R.P. van Baaren, rechters, in tegenwoordigheid van mr. A.C. Munniks, griffier.

De griffier, De voorzitter,

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.