Rechtbank Arnhem, 16-02-2010, BM1889, AWB 08/2506

registratienummer: AWB 08/2506

inzake

[X], wonende te [Z], eiser,

tegen

de inspecteur van de Belastingdienst/Randmeren, kantoor Almere, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 21 april 2008 de aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 102.350.

Eiser heeft bij brief van 26 mei 2008, ontvangen bij de rechtbank op 27 mei 2008, beroep ingesteld tegen de uitspraak op bezwaar.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Partijen hebben vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn telkens in afschrift verstrekt aan de wederpartij.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 6 november 2009 te Arnhem.

Ter zitting zijn gelijktijdig de beroepen behandeld tegen de aanslag IB/PVV 2001 die is opgelegd aan [A] (registratienummer AWB 08/2509) en de aanslag IB/PVV 2001 die is opgelegd aan [C] (registratienummer AWB 08/2510).

Gemachtigde van eiser heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan verweerder.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast.

2.1 Eiser is geboren op 14 oktober 1941 en heeft vanaf 1966 een onderneming gedreven. In 1998 is eiser samen met zijn oudste zoon, [C], een vennootschap onder firma aangegaan onder de naam [D] (hierna: de vof). De onderneming was gevestigd op het adres [a-straat 1] te [Z] en hield zich bezig met het kweken van bloemen.

2.2 In 1991 is ook de jongste zoon, [A], toegetreden tot de vof. Toen in 1993 vlakbij [a-straat 1] een bedrijf aan de [b-straat] te [Q] te koop kwam, hebben eiser en zijn zonen dit gekocht. Dit bedrijf had een oppervlakte van 11.800 m². Eiser en zijn zonen zijn zich vervolgens op beide adressen gaan bezighouden met het in kassen telen van rozen.

2.3 Omdat de zoons samen een groter bedrijf wilden opzetten en dit op de huidige locatie niet haalbaar was, hebben zij in 1998 in [R] 75.000 m² grond gekocht en daarop kassen laten bouwen. In 1999 zijn de zoons in [R] begonnen met de teelt van rozen.

2.4 Per 1 januari 1999 is de vof ontbonden en is de commanditaire vennootschap c.v. [E] (hierna: de cv) opgericht. De zoons van eiser zijn de beherend vennoten en eiser is (per 1 januari 2001) commanditair vennoot in deze cv. Met ingang van 1 januari 2004 is eiser geen vennoot meer.

Wij hebben uw bouwplan tevens getoetst aan het ontwerpbestemmingsplan “[plan 2]”. Ingevolge dit bestemmingsplan dienen bedrijfswoningen op het bedrijfscentrum te worden opgericht. Het bedrijfscentrum van dit bedrijf ligt aan de [b-straat 1]. Gelet op de bebouwingscontour aan de [c-straat] met diverse andere bedrijfswoningen, kunnen wij echter instemmen met de oprichting van een woning op deze locatie. Wij verbinden hieraan echter wel de voorwaarde dat bij vernieuwing van het bedrijf in de toekomst, het bedrijfscentrum van de woning aan de [c-straat] moet worden gesitueerd. (…)’

2.6 Na verkrijging van de bouwvergunning heeft eiser voor zijn rekening de nieuwe bedrijfswoning aan de [c-straat 1] (thans: [a-straat 2]) te [Z] laten bouwen. Het gedeelte van het bedrijf met de oorspronkelijke bedrijfswoning, gelegen aan de [a-straat 1] te [Z], is verkocht.

2.7 In de loop van 2001 zijn in twee verkooptransacties van respectievelijk 6328 m² en 4672 m² de kassen en bijbehorende grond aan de [b-straat] te [Q], verkocht aan de buren/collega-glastuinbouwers.

2.9 Het perceel was ten tijde van het passeren van de akte van verdeling nog niet kadastraal opgemeten. Later is gebleken dat de oppervlakte van het aan eiser toebedeelde perceel 2335 m² bedraagt en niet de ongeveer 2000 m² waarvan in de akte is uitgegaan.

2.11 Eiser heeft aangifte IB/PVV 2001 gedaan. Naar aanleiding van deze aangifte heeft verweerder een vragenbrief gestuurd met het verzoek om aanvullende informatie.

2.13 In de aangiften IB/PVV 2001 van eiser en zijn zoons is ter zake van deze verkoop een boekwinst aangegeven van f 96.798/€ 43.925 ofwel € 14.641 per persoon.

2.14 Vervolgens vraagt verweerder aan de afdeling waardeonderzoek om een onderzoek ter plaatse in te stellen. Dit onderzoek moet er met name op gericht zijn te onderzoeken of ter zake van de toedeling aan eiser door partijen is uitgegaan van een juiste waarde.

2.15 De taxateur van verweerder heeft op 26 oktober 2004 een taxatierapport opgesteld. Hierin is vermeld dat de waarde in het economische verkeer (hierna: WEV) van de aan eiser toebedeelde ondergrond en tuin met een oppervlakte van 2335 m², op de peildatum 19 oktober 2001 (hierna: peildatum), is geschat op € 330.000. De waarde in het economische verkeer bij agrarische bestemming (hierna: WEVAB) is geschat op € 80.000.

2.16 In de toelichting bij dit rapport is nog vermeld dat de woning geen binding meer heeft met het aan de buren verkochte tuinland. Tevens is hierin vermeld dat door schaalvergroting van de buren de mogelijkheid bestaat om deze woning met onder- en omliggende grond uit het agrarische te halen.

2.17 Voornoemd taxatierapport is ter toetsing voorgelegd aan een collega-taxateur, eveneens werkzaam bij de belastingdienst. Bij brief van 10 december 2007 geeft deze collega onder meer aan dat het taxatiedossier volledig en duidelijk is en dat hij geen aanleiding heeft te twijfelen aan de door zijn collega vastgestelde waarde (zie bijlage 21 bij het verweerschrift).

De 700 m² betreft een agrarische bouwkop met een hogere waarde dan tuinland. Deze grondwaarde is gebaseerd op splitsingen die destijds in koopakten werd opgenomen bij verkoop aan tuinbouwbedrijven. Deze waarde (en zelf nog een lagere waarde) werd door mij en de Westlandse makelaardij veelvuldig gehanteerd.

Aangifte, aanslagregeling en uitspraak op bezwaar

2.21 Eiser heeft aangifte IB/PVV 2001 gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 33.658. In dit bedrag is € 14.641 aan boekwinst begrepen ter zake van de aan eiser toebedeelde onroerende zaak.

2.25 Bij uitspraak op bezwaar is de aanslag IB/PVV 2001 berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 102.350 (€ 122.444 minus € 20.094).

2.26 Hiertegen is eiser in beroep gekomen bij de rechtbank.

3. Geschil

In geschil is of ter zake van de toedeling van de onroerende zaak winst te belasten is. Het geschil spitst zich toe op de vraag hoe hoog de WEV en de WEVAB van de onroerende zaak exclusief de opstallen zijn op de peildatum (19 oktober 2001).

Eiser stelt zich op het standpunt dat de WEV gelijk is aan de WEVAB en € 145.875 bedraagt. Er is volgens eiser sprake van een agrarische bestemming die ten tijde van de toedeling aan eiser op 19 oktober 2001 ook niet gewijzigd kon worden, zodat de landbouwvrijstelling op de gehele boekwinst van toepassing is.

Verweerder stelt zich op het standpunt dat de WEV en WEVAB niet gelijk zijn en dat het verschil (€ 250.000) als boekwinst moet worden belast. De WEV moet volgens verweerder vastgesteld worden met inachtneming van de op het moment van de toedeling aan eiser bestaande reële kans dat op de toebedeelde onroerende zaak – op basis van het door de gemeente toegepaste beleid – een gewijzigde bestemming (woondoeleinden/burgerbestemming) kon worden verkregen.

Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken.

4. Beoordeling van het geschil

Ingevolge artikel 3.12, eerste lid, van de Wet IB 2001 (de landbouwvrijstelling) behoren niet tot de winst voordelen uit het landbouwbedrijf ter zake van waardeveranderingen van gronden – daaronder begrepen de ondergrond van gebouwen – voorzover de waardeverandering van de grond is toe te rekenen aan de ontwikkeling van de waarde in het economische verkeer bij voortzetting van de aanwending van de grond in het kader van een landbouwbedrijf, en niet is ontstaan in de uitoefening van het bedrijf.

Bij de toepassing van de landbouwvrijstelling wordt tot de winst gerekend het verschil tussen de WEV en de WEVAB. De bewijslast dat de WEV op de peildatum hoger was dan de WEVAB rust op verweerder.

Onder WEV dient te worden verstaan de prijs die bij aanbieding ten verkoop op voor die onroerende zaak meest geschikte wijze na de beste voorbereiding door de meest biedende gegadigde voor de volle eigendom van de onroerende zaak zou zijn betaald. Onder WEVAB dient te worden verstaan de verkoopwaarde in het economische verkeer van cultuurgronden en/of bouwpercelen met een blijvende agrarische bestemming. Deze waarde is gelijk aan de vrije marktprijs, te besteden door de beste agrarische koper waarop mag worden gerekend, indien de verkoop op de voor de onroerende zaak gebruikelijke wijze is voorbereid waarbij de mogelijkheid om de grond niet-agrarisch te gebruiken is geëlimineerd.

Vast staat dat ingevolge het bestemmingsplan op de onroerende zaak een agrarische bestemming rust. Vraag is vervolgens of verweerder aannemelijk heeft gemaakt dat er desondanks sprake is van prijsopdrijvende factoren buiten de agrarische sfeer, die ertoe hebben geleid dat de WEV hoger is dan de WEVAB.

Verweerder heeft ter onderbouwing van zijn stelling een taxatierapport overgelegd. Uitgangspunt bij dit taxatierapport is geweest dat op de aan eiser toebedeelde onroerende zaak in de visie van verweerder een gewijzigde bestemming (woondoeleinden) kon worden verkregen. Verweerder heeft zich daarbij met name gebaseerd op de op 14 februari 2001 door burgemeester en wethouders van de gemeente [Z] opgestelde nota (zie onder 2.10). Als gevolg daarvan is de aan eiser toebedeelde onroerende zaak volgens verweerder ook interessant voor bewoning door niet-agrariërs. Verweerder wijst in dit verband nog op negen adressen in hetzelfde buitengebied, in de omgeving van de onderhavige onroerende zaak, die in juli 2001 al een burgerbestemming hadden. Tevens wijst verweerder op de verkoop in mei/juni 2000 van een voormalige tuinderswoning aan een particulier ([a-straat 3]), welke woning slechts op een paar honderd meter afstand van de aan eiser toebedeelde onroerende zaak is gelegen. Ten slotte wijst verweerder nog op een perceel grond dat in april 2007 te koop stond en waarop een particulier een woning mag bouwen ([a-straat 4]).

Naar het oordeel van de rechtbank is verweerder in de op hem rustende bewijslast geslaagd dat in 2001 al sprake was van prijsopdrijvende factoren buiten de agrarische sfeer. Gelet op de feiten en het verhandelde ter zitting is aannemelijk dat met de verkoop van het grootste deel van de kassen aan de buren/collega-glastuinbouwers in 2001 de agrarische bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 7.6 van het bestemmingsplan (zie onder 2.10) is beëindigd en dat er als gevolg daarvan in 2001 een reële kans bestond dat voor de onroerende zaak desgevraagd burgerbestemming zou zijn verkregen. Dat deze kans reëel is blijkt uit het feit dat er in de nabijheid van de onderhavige onroerende zaak negen percelen zijn waarvan de bestemming is gewijzigd in burgerbestemming en dat op korte afstand van de onroerende zaak een voormalige tuinderswoning aan een particulier is verkocht.

Hetgeen eiser heeft aangevoerd is onvoldoende om tot een ander oordeel te komen. Eiser heeft zijn stelling dat het kweken van rozen in 1000 m² kassen nog als agrarische bedrijfsvoering in de zin van het bestemmingsplan kan worden aangemerkt onvoldoende onderbouwd. De onroerende zaak is niet geactiveerd en gesteld noch gebleken is dat winst is gemaakt. Hoewel de rechtbank aannemelijk acht dat eiser in de kassen werkzaamheden heeft verricht ten behoeve van de onderneming van de zoons in [R], is daarmee niet aannemelijk geworden dat nog sprake was van agrarische bedrijfsvoering.

Vervolgens dient de vraag te worden beantwoord of verweerder de door hem voorgestane WEV aannemelijk heeft gemaakt. Naar het oordeel van de rechtbank is verweerder hierin niet geslaagd. Weliswaar is de taxateur van verweerder in zijn taxatie terecht uitgegaan van de reële kans dat voor de onroerende zaak desgevraagd burgerbestemming zou zijn verkregen, maar de op basis daarvan getaxeerde waarde heeft hij onvoldoende onderbouwd. Het perceel grond dat in 2007 te koop stond kan niet als onderbouwing dienen nu het hierbij gaat om een vraagprijs en niet om een koopprijs, terwijl de peildatum voor de onderhavige onroerende zaak bovendien in 2001 ligt en niet in 2007. De verkoopprijs van de semi-bungalow [a-straat 3] kan wel ter onderbouwing van de waarde dienen. Echter, niet inzichtelijk is gemaakt op welke wijze de taxateur uit deze koopprijs voor grond en opstal, het aan de grond toe te rekenen gedeelte van de koopprijs heeft bepaald. Evenmin is inzichtelijk gemaakt of bij het bepalen van de prijs per m² (voldoende) rekening is gehouden met de omgeving nu eiser heeft gesteld, en door verweerder niet is weersproken, dat je feitelijk in een glazen stad woont. Tot slot heeft verweerder niet aannemelijk gemaakt dat voor de dure - aan de woning toe te rekenen - meters uitgegaan moet worden van 700 m² en niet van de 500 m² waarvan eiser uitgaat. Dit gelet op de situering van de kassen en silo’s op de peildatum, zoals ter zitting door eiser met tekeningen en foto’s is toegelicht.

Ook eiser heeft de door hem voorgestane WEV niet aannemelijk gemaakt. De rechtbank gaat voorbij aan de taxatie van [B] omdat in zijn taxatie geen rekening is gehouden met de reële kans dat voor de onroerende zaak desgevraagd burgerbestemming zou zijn verkregen. Ook overigens heeft eiser de door hem voorgestane WEV niet aannemelijk gemaakt.

De rechtbank stelt de WEV op de peildatum in goede justitie vast op € 250.000, waarbij de rechtbank voor de verdeling tussen de dure meters en de restgrond, de verdeling van eiser tot uitgangspunt heeft genomen.

Met betrekking tot de WEVAB overweegt de rechtbank dat verweerder de waarde per m² aannemelijk heeft gemaakt. De rechtbank heeft daarbij naast het taxatierapport en de collegiale toetsing hiervan, met name belang gehecht aan de toelichting van de taxateur in de mails van 30 juni 2008 (zie 2.19). Dat voor de dure - aan de woning toe te rekenen meters - uitgegaan moet worden van 700 m² en niet van de 500 m² waarvan eiser uitgaat, heeft verweerder, zoals hiervoor reeds overwogen, echter niet aannemelijk gemaakt.

Hetgeen door eiser naar voren is gebracht kan niet tot een hogere WEVAB leiden. [B] heeft de door hem gehanteerde prijs van € 200 per m² voor de bij de woning horende grond niet nader onderbouwd. Hiertoe was hij wel gehouden nu hij in zijn brief van 22 mei 2006 opmerkt dat de bedragen die zijn opgenomen in de akte van verdeling (zie hiervoor onder 2.8), uitgaande van agrarische bestemming, zeker niet te laag zijn (zie bijlage 9 bij het beroepschrift) en hij vervolgens in zijn taxatie voor de WEVAB uitgaat van de veel hogere prijs van € 200 per m². Ook overigens heeft eiser de door hem voorgestane WEVAB niet aannemelijk gemaakt.

De aanslag IB/PVV 2001 moet dan ook worden berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 78.281 (€ 102.350 minus € 24.069).

Gelet op het vorenstaande dient het beroep gegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten

De rechtbank vindt aan¬lei¬ding verweerder te veroordelen in de kos¬ten die eiser in verband met de behande¬ling van het beroep redelij¬kerwijs heeft moeten maken.

De kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit) voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 966 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1,5 en voor het aantal samenhangende zaken (minder dan 4) factor 1). De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat de zaak van eiser en de zaken van [A] (registratienummer AWB 08/2509) en [C] (registratienummer AWB 08/2510) met elkaar samenhangen in de zin van het Besluit. De rechtbank zal van voormeld bedrag van € 966 eenderde ofwel € 322 toerekenen aan eiser.

6. Beslissing

De griffier, De voorzitter,

Uitgesproken in het openbaar op: 16 februari 2010

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.