Rechtbank Arnhem, 27-07-2010, ECLI:NL:RBARN:2010:1315 BN2449, AWB 09/2656

registratienummers: AWB 09/2656, 09/3553 en 09/3556

inzake

[X] B.V., gevestigd te [Z], eiseres,

tegen

de inspecteur van de Belastingdienst/Randmeren, kantoor [R], verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Bij uitspraak op bezwaar van 8 augustus 2009 heeft verweerder voor wat betreft het jaar 2003 de belastbare winst verminderd tot € 4.595.800, het belastbare bedrag verminderd tot € 4.102.435 en de in verband daarmee vastgestelde heffingsrente verminderd tot € 14.492.

Bij uitspraak op bezwaar van 31 augustus 2009 heeft verweerder voor wat betreft het jaar 2004 de belastbare winst en het belastbare bedrag verminderd tot € 4.037.458 en de in verband daarmee vastgestelde heffingsrente verminderd tot € 4.417.

Eiseres heeft tegen de uitspraak op het bezwaar tegen de aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2002 beroep ingesteld bij brief van 2 juli 2009, ontvangen door de rechtbank op 3 juli 2009.

Tegen de uitspraken op bezwaar tegen de aanslagen vennootschapsbelasting voor het jaar 2003 en 2004 heeft eiseres beroep ingesteld bij brieven van 28 augustus 2009, ontvangen door de rechtbank op 31 augustus 2009.

Verweerder heeft de op de zaken betrekking hebbende stukken overgelegd en verweerschriften ingediend. Verweerder heeft nog een nader stuk ingediend. Een afschrift daarvan is toegezonden aan eiseres.

Eiseres heeft voorafgaand aan de zitting een pleitnota toegezonden aan de rechtbank en (door tussenkomst van de griffier) aan de wederpartij. Deze pleitnota wordt met instemming van partijen geacht ter zitting te zijn voorgedragen. Verweerder heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en afschriften daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan eisereses.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 15 juni 2010 te Arnhem.

2. Feiten

2.1 Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:

2.2 Eiseres, moedermaatschappij van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, is opgericht in 1979 onder de naam [C] B.V. Bij de oprichting is de eenmanszaak van de toenmalige aandeelhouder ingebracht. In 1986 zijn de aandelen overgenomen door het Duitse bedrijf [D]. Dat bedrijf heeft diverse vestigingen in Europa waaronder vestigingen in Nederland en Duitsland. Een vestiging in [Q] is in 2001 gesloten.

2.3 Eiseres was ten tijde van haar oprichting gevestigd in [R]. In 1989 is de onderneming verhuisd naar [Z].

2.5 Eiseres schrijft jaarlijks 4 % af op de aanschafwaarde van de bedrijfsgebouwen. Op de grond wordt niet afgeschreven. Eiseres heeft daarbij geen rekening gehouden met een restwaarde van de opstallen. Het bedrag van de afschrijving bedroeg in de betrokken jaren € 218.145.

2.7 De taxateur van de Belastingdienst heeft bij brief van 8 september 2004 aan verweerder onder meer het volgende geschreven:

2.8 Bij brief van 17 juli 2006 heeft [E] RT aan eiseres het volgende meegedeeld:

“Bij een beoordeling van de waarde in het economisch verkeer van de objecten zullen de gebouwen uitsluitend nut hebben voor bedrijven welke in een branche actief zijn waar koel- en vriesruimte van deze omvang noodzakelijk is en bruikbaar is. Aangezien dit een beperkte categorie is in de markt zal een extra afschrijving van de specifieke onderdelen van het gebouw aannemelijk zijn. (..) Voorts zal het verouderingsproces van de machines voor afzuig- en koelsystemen groter zijn dan de gebruikelijk installaties voor kantoren en werkruimten, zodat de technische levensduur van deze specifieke investeringen groter is dan gebruikelijk.”.

2.9 Eiseres heeft voor het jaar 2002 jaren aangifte gedaan voor de vennootschapsbelasting van een belastbare winst en een belastbaar bedrag van € 51.678. Voor het jaar 2003 heeft eiseres aangifte gedaan van een belastbare winst van € 4.491.184 en een belastbaar bedrag van € 3.838.136. Voor het jaar 2004 heeft eiseres aangifte gedaan van een belastbare winst en een belastbaar bedrag van € 3.938.284.

2.10 Verweerder heeft in 2004 een boekenonderzoek ingesteld bij eiseres. Daarvan is met dagtekening 26 maart 2007 een rapport opgemaakt. Daarin is onder meer het volgende opgenomen:

3 Controlebevindingen vennootschapsbelasting

3.1 Materiële vaste activa

b. Kanttekeningen bij de door [C] B.V. gehanteerde afschrijvingssystematiek.

De gehanteerde kostprijs

De gehanteerde grondslag voor de kostprijs van de onroerende zaak, in casu de aankoopwaarde, geeft ons geen aanleiding tot opmerkingen.

In hoeverre maakt de ondergrond deel uit van de restwaarde.

Aangezien de panden als één zaak binnen de onderneming in gebruik zijn, dienen per pand de ondergrond en de opstallen als één bedrijfsmiddel te worden aangemerkt (vergelijk BNB 1958/56).

Op basis van de aan ons verstrekte informatie moet het niet waarschijnlijk worden geacht dat sloop en nieuwbouw van panden zal plaatsvinden. De uitzondering volgens BNB 1963/6 is in de onderhavige situatie dan ook niet van toepassing.

De bepaling van de restwaarde.

Zoals hiervoor reeds aangegeven, omvat de restwaarde van een bedrijfsmiddel de verwachte waarde, indien het bedrijfsmiddel niet langer in de onderneming bruikbaar zal zijn (ofwel de waarde aan het einde van de gebruiksduur).

Bij [C] B.V. stelden wij vast dat bij de bepaling van de restwaarde alleen de historische kostprijs van de ondergrond in aanmerking is genomen. Dit is niet juist, de ondernemer moet de verwachte waarde van het bedrijfsmiddel aan het einde van de gebruiksduur vaststellen; derhalve de verwachte waarde van de ondergrond en de opstallen.

Zoals hiervoor reeds aangegeven, is een aanpassing van de restwaarde vereist, indien er sprake is van een aanmerkelijke verandering van de waarde en die verandering redelijkerwijs als blijvend kan worden beschouwd.

Consequenties van de gevolgde afschrijvingssystematiek.

Zoals hiervoor aangegeven, neemt belastingplichtige bij de bepaling van de restwaarde alleen de historische kostprijs van de ondergrond in aanmerking. Dit is niet juist, de ondernemer moet de verwachte waarde van het bedrijfsmiddel aan het einde van de gebruiksduur vaststellen; derhalve de verwachte waarde van de ondergrond en de opstallen.

Deze is per 31 december 2002 bepaald op € 5.700.000. Deze waarde is opgebouwd uit een tweetal waarde componenten te weten de opstal- en grondwaarde. De opstalwaarde bedraagt € 3.800.000 en de grondwaarde € 1.900.000.

Voor de jaren 2003 en 2004 leidt dit eveneens tot een lagere afschrijving van € 88.283. Ook voor de jaren na 2004 dient met de aanpassing van de afschrijvingslast rekening te worden gehouden.

Correctie meer winst 2002 € 88.283. Correctie meer winst 2003 € 88.283. Correctie meer winst 2004 € 88.283.”.

2.11 Verweerder heeft vervolgens de aanslagen vennootschapsbelasting voor de betrokken jaren opgelegd overeenkomstig de bevindingen in het onder 2.10 genoemde controlerapport.

2.12 Eiseres heeft tegen de aanslag vennootschapsbelasting 2002 bezwaar gemaakt bij brief van 14 september 2006, door verweerder ontvangen op 18 september 2006. In het bezwaarschrift is niet verzocht om een kostenvergoeding. Tegen de aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2003 heeft eiseres bezwaar gemaakt bij brief van 16 oktober 2007, door verweerder ontvangen op 17 oktober 2007. In het bezwaarschrift is verzocht om een kostenvergoeding voor de bezwaarfase. Tegen de aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2004 heeft eiseres bezwaar gemaakt bij brief van 5 november 2007, door verweerder ontvangen op 6 november 2007. In dat bezwaarschrift is verzocht om een kostenvergoeding voor de bezwaarfase.

2.13 De onroerende zaak is in het kader van de Wet waardering onroerende zaken voor het jaar 2009 per 1 januari 2008 gewaardeerd op € 5.814.000.

3. Geschil

In geschil is de de hoogte van de afschrijving op het pand [A-straat 1 ] te [Z] over de jaren 2002, 2003 en 2004.

Eiseres concludeert tot gegrondverklaring van de beroepen, vernietiging van de uitspraken op bezwaar en vermindering van de aanslagen met de afschrijvingscorrecties betreffende de onroerende zaak. Eiseres stelt zich op het standpunt dat de afschrijvingslast € 218.145 per jaar bedraagt en niet, zoals verweerder bepleit, € 129.862. Eiseres stelt dat zij het voornemen heeft om op termijn, na verslijten van de opstallen, de ondergrond aan te wenden voor het oprichten van nieuwe opstallen voor eigen bedrijfsdoeleinden. Volgens eiseres is de restwaarde van opstallen bij vervanging nihil en moet voor wat betreft de restwaarde van de ondergrond, overeenkomstig de door haar ingediende aangifte, uitgegaan worden van de historische kostprijs. Volgens eiseres dient de restwaarde van de grond afzonderlijk te worden bezien van die van de opstallen omdat zij in de toekomst op de betreffende locatie zal blijven. Eiseres heeft in dat verband onder meer gewezen op de gunstige centrale ligging, dicht bij de uitvalswegen A1 en A28.

Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van de beroepen. Volgens verweerder is de restwaarde van de onroerende zaak sinds de aanschaf aanmerkelijk gestegen en kan die waardevermeerdering redelijkerwijs als blijvend worden beschouwd. Volgens verweerder is eiseres niet honkvast. Verweerder wijst er in dat verband op dat eiseres al een is keer verhuisd, dat eiseres deel uitmaakt van een internationaal concern en dat de vestiging in [Q] van dat concern in 2001 is gesloten.

Primair heeft verweerder zich op het standpunt gesteld dat de correctie dient te worden gehandhaafd.

Partijen doen hun standpunten overigens steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken en hetgeen door hen ter zitting is aangevoerd.

4. Beoordeling van het geschil

4.1 De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 10 augustus 2007, nr. 41.283, BNB 2007/302, LJN AU3996, onder meer het volgende overwogen:

4.2 De bedrijfsgebouwen staan op het perceel [A-straat 1 ]. De grond is dus dienstbaar aan de opstallen. Zoals ook uit het hiervoor onder 4.1 genoemde arrest blijkt, is dan sprake van één bedrijfsmiddel. In beginsel dient dan voor de bepaling van de restwaarde van dat bedrijfsmiddel de waarde van de grond bij het einde van de gebruiksduur van de opstallen te worden betrokken. Dat geldt niet als de grond bij het einde van de gebruiksduur van de opstallen niet wordt verkocht maar weer dienstbaar zal zijn aan de bedrijfsuitoefening door belastingplichtige ter plaatse. Eiseres heeft gesteld dat die uitzondering zich hier voordoet. De bewijslast daarvan rust op eiseres. De rechtbank merkt daarbij op dat dit niet zover gaat dat van eiseres het bewijs kan worden verlangd dat zij nooit zal verhuizen. Een zodanige bewijslast komt in strijd met de regel ‘negativa non sunt probanda’.

4.3 Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres voldoende aannemelijk gemaakt dat de grond bij het einde van de gebruiksduur van de opstallen weer dienstbaar zal zijn aan de bedrijfsuitoefening door belastingplichtige ter plaatse. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat eiseres inmiddels al 21 jaar is gevestigd op de huidige locatie. Ook acht de rechtbank van belang dat het hier niet gaat om een beleggingspand, maar om een bedrijfspand dat door eiseres zelf wordt gebruikt voor distributie-, verpakkings-, verladings- en productieactiviteiten, dat de bedrijfspanden specifiek hierop zijn ingericht en dat de huidige locatie centraal is gelegen, nabij belangrijke uitvalswegen. Daarbij komt dat eiseres op deze locatie in de voorgaande jaren meer dan 6.000 m² heeft bijgebouwd. Op grond van het voorgaande acht de rechtbank het aannemelijk dat eiseres ook in de toekomst op die locatie zal blijven. Dat brengt mee dat de waarde van de grond niet in aanmerking hoeft te worden genomen bij de vaststelling van de restwaarde.

4.4 Dat in 2001 een andere vestiging van het [D]-concern is gesloten, doet aan het voorgaande niet af. Dat betreft een andere vennootschap. Dat de concernleiding plannen heeft om de bedrijfsuitoefening van eiseres te verplaatsen, heeft verweerder niet aannemelijk gemaakt. De enkele omstandigheid dat eiseres 21 jaar geleden van [R] naar [Z] is verhuisd, is geen reden om aan te nemen dat eiseres opnieuw ervoor zal kiezen zich op een andere locatie te vestigen.

4.5 De aanschafprijs van de grond is € 511.472, de aanschafprijs van de opstallen is € 5.453.044. Uit het onder 2.6 genoemde taxatierapport blijkt dat de waarde van de grond op 31 december 2002 € 1.900.000 bedroeg en die van de opstallen € 3.800.000. De waardestijging betreft dus alleen de grond. Daarop wordt niet afgeschreven. De vraag of sprake is van een aanmerkelijke stijging van de restwaarde die redelijkerwijs als blijvend kan worden beschouwd, behoeft dus geen beantwoording meer. Gelet op het hiervoor overwogene dienen de beroepen gegrond te worden verklaard.

4.6 Voor wat betreft het jaar 2002 was het belastbare bedrag en dus ook de te betalen belasting als gevolg van verliesverrekening al nihil. De rechtbank merkt het beroep tegen die aanslag daarom tevens aan als een beroep tegen de verliesverrekeningsbeschikking. De belastingbare winst en het verrekende verlies ad € 211.359 dienen te worden verminderd met € 88.283 tot € 123.076.

4.7 De aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2003 dient met inachtneming van het onder 4.7 overwogene te worden verminderd tot één berekend naar een belastbare winst van € 4.507.517 (€ 4.595.800 -/ € 88.283) en een belastbaar bedrag van € 4.014.152 (€ 4.102.435 -/- € 88.283).

4.8 De aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2004 dient te worden verminderd tot één berekend naar een belastbaar bedrag van € 3.949.175 (€ 4.037.458 -/- € 88.283).

4.9 De beroepen worden mede geacht betrekking te hebben op de heffingsrente (vergelijk Hoge Raad 27 november 2009, nr. 07/13621; LJN BJ7907). Dat brengt mee dat verweerder de beschikkingen heffingsrente die verband houden met de aanslagen voor de jaren 2003 en 2004 rekening houdend met het voorgaande dient te verminderen.

5. Proceskosten

5.1 De rechtbank vindt aan¬lei¬ding verweerder te veroordelen in de kos¬ten die eiseres in verband met de behande¬ling van de bezwaren en de beroepen redelij¬kerwijs heeft moeten maken. De rechtbank merkt de zaak met kenmerk 09/3553 betreffende het jaar 2003 en de zaak met kenmerk 09/3556 betreffende het jaar 2004 gelet op de omstandigheid dat de betreffende bezwaar- en beroepschriften (vrijwel) gelijktijdig zijn ingediend en dezelfde gronden bevatten, aan als samenhangende zaken.

5.2 Voor wat betreft het verzoek van eiseres om vergoeding van de kosten van de behandeling van de bezwaren is nog het volgende van belang. Voor de vergoeding daarvan is ingevolge artikel 7:15, derde lid, van de Awb nodig dat eiseres daarom heeft verzocht voordat het bestuursorgaan op het bezwaar heeft beslist. Tegenover de betwisting van verweerder heeft eiseres niet aannemelijk gemaakt dat zij voor het jaar 2002 tijdig een zodanig verzoek heeft ingediend. Zoals uit de onder 2.12 genoemde feiten blijkt, heeft eiseres voor de bezwaren betreffende de belastingjaren 2003 en 2004 wel tijdig een zodanig verzoek gedaan. De rechtbank ziet daarom alleen reden voor een kostenvergoeding voor de bezwaarfase voor wat betreft de jaren 2003 en 2004.

5.3 De kosten voor de behandeling van de bezwaren en de beroepen zijn met inachtneming van het voorgaande door de rechtbank op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand begroot op € 1.610 (1 punt voor het indienen van de bezwaarschriften 2003 en 2004, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 161; 1 punt voor het indienen van het beroepschrift met betrekking tot de aanslag voor het jaar 2002, 1 punt voor het indienen van de beroepschriften betreffende de aanslagen voor de jaren 2003 en 2004 en 2 punten voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1). Anders dan eiseres voorstaat, ziet de rechtbank geen reden voor het toepassen van een hogere wegingsfactor.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door mr. E.C.G. Okhuizen, rechter, in tegenwoordigheid vandrs. R.P.M. Lemmen, griffier.

De griffier, De rechter,

Uitgesproken in het openbaar op: 27 juli 2010

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.