Rechtbank Arnhem, 19-05-2011, BQ5216, AWB 10/1741, 10/1742 en 10/1743

registratienummers: AWB 10/1741, 10/1742 en 10/1743

inzake

[X], wonende te [Z], eiser,

tegen

de inspecteur van de Belastingdienst/Oost, kantoor Winterswijk, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 3 april 2010 het bezwaar voor het jaar 2005 niet-ontvankelijk verklaard. Ambtshalve heeft verweerder de aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van nihil en de verzuimboete verminderd tot € 158.

Bij uitspraak op bezwaar van 7 april 2010 heeft verweerder het bezwaar voor het jaar 2006 gegrond verklaard en het belastbaar inkomen uit werk en woning verminderd tot € 237.220, de beschikking heffingsrente verminderd met € 17.378 en de verzuimboete gehandhaafd.

Bij uitspraak op bezwaar van 7 april 2010 heeft verweerder het bezwaar voor het jaar 2007 niet-ontvankelijk verklaard. Ambtshalve heeft verweerder de aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 19.180, de beschikking heffingsrente verminderd tot € 279 en de verzuimboete gehandhaafd.

Eiser heeft tegen de uitspraken op bezwaar bij onderscheiden brieven van 10 mei 2010, ontvangen door de rechtbank op 12 mei 2010, beroep ingesteld.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 7 april 2011 te Arnhem. Namens verweerder zijn daar verschenen [gemachtigde] en [A]. Eiser is niet verschenen. Eiser is door de griffier bij aangetekende brieven, verzonden op 16 februari 2011 aan [X], [A-straat 1] te [Z], onder vermelding van plaats en tijdstip, uitgenodigd om op de zitting te verschijnen. Uit informatie van TNT Post is gebleken dat de brieven in ontvangst zijn genomen. De rechtbank is derhalve van oordeel dat de uitnodigingen om op de zitting te verschijnen op juiste wijze, tijdig op het juiste adres zijn aangeboden.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast.

2.1 Eiser is gehuwd en heeft met zijn gezin tot 7 september 2006 ingeschreven gestaan op een adres in [Q] (Friesland). Vanaf die datum zijn zij ingeschreven in [Z].

2.2 Verweerder heeft eiser bij brieven van respectievelijk 31 mei 2007, 14 januari 2008 en 20 januari 2009 aangemaand de aangiften voor 2005, 2006 respectievelijk 2007 in te dienen. Verweerder heeft binnen de aanmaningstermijnen geen aangiftes ontvangen. Vervolgens zijn ambtshalve de aanslagen IB/PVV 2005, 2006 en 2007 met dagtekening 27 maart 2008, 3 november 2009 respectievelijk 25 november 2009 opgelegd.

2.3 Eiser heeft – door alsnog elektronisch aangiftes in te dienen – op 28 juni 2009 bezwaar gemaakt tegen de aanslag IB/PVV 2005, op 16 november 2009 tegen de aanslag IB/PVV 2006 en op 26 november 2009 tegen de aanslag IB/PVV 2007.

2.4 Op verzoek van de medewerker van verweerder die was belast met de aanslagregeling IB/PVV 2006 is een boekenonderzoek ingesteld. Nadat voor de jaren 2005 tot en met 2007 de aanslagen ambtshalve zijn vastgesteld, is het onderzoek uitgebreid naar de juistheid van de gegevens die zijn aangeleverd ten behoeve van onder meer de IB/PVV 2005 tot en met 2007. In het rapport van 16 maart 2010 waarin de bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd staat onder meer het volgende vermeld:

Op 7 mei 2009 heb ik wederom een bezoek gebracht (…). De heer [X] was niet aanwezig. (…) Ik heb ook gevraagd naar het bedrijf in Friesland. Mevrouw [Y] was daar mede-ondernemer. Ze wist nergens wat van. (…) De huidige adviseur zou de heer [B] (…) zijn.

Op 8 mei 2009 heb ik gebeld met de heer [B]. (…) Hij stelde heel duidelijk dat hij niet de adviseur was.

Op 11 mei nogmaals een bezoek gebracht aan de familie [X]. (…) Gesproken met mevrouw [Y]. (…)

Op 12 mei 2009 gebeld met mevrouw [Y]. Ze zegt dat haar man de volgende week vrij neemt om aan de administratie te gaan werken. (…)

Omdat er op dit moment van de familie [X] geen initiatieven lijken te komen om aan de fiscale verplichtingen te voldoen is besloten om voor 2006 toch maar ambtshalve aanslagen op te leggen. Besloten is het ambtshalve inkomen vast te stellen op € 515.000, zijnde de verkoopprijs van een (gedeelte) van de onderneming te [Q] (Friesland).

Op 11 en 16 november 2009 worden er aangiften ontvangen (…) welke als bezwaarschrift (…) zijn aangemerkt.

(…) In december heb ik daarom nogmaals contact opgenomen met de familie [X]. Inmiddels zou er een administratie zijn. De broer van de heer [X] heeft deze samengesteld. (…) Ik heb de heer [C] gebeld en met hem afgesproken dat ik de administratie (…) bij hem op zou halen zodat hij de administratieve verwerking van de gegevens mondeling toe zou kunnen lichten. (…)

Op 2 februari ben ik naar de heer [C] in [R] geweest om de administratie op te halen. (…) Aangekomen te [R] was daar geen administratie aanwezig. Volgens mededeling van de heer [C] had zijn broer de spullen de donderdag ervoor meegenomen naar [Z]. (…)

Op 3 februari heb ik gebeld met mevrouw [Y]. (…) 's Middags heb ik de administratie (…) opgehaald. De heer [X] overhandigde mij een doos met mappen en papier. (…) De heer [X] zei niet te weten wat er precies in de doos zat. Het enige wat hij wist te melden was: "Alles wat er is zit in de doos". (…)

Op 8 februari 2010 heb ik de doos weer terug gebracht naar de heer [X]. Ik heb hem medegedeeld dat ik hier niets mee kon.

2.2 De administratie

(…)

2.4 Rechtsvorm onderneming

2. Maatschap [X] en [Y] (…). De maten in deze maatschap zijn de heer [X] en zijn echtgenote mevrouw [Y]. De bedrijfsactiviteiten bestonden uit het houden van plm. 200 schapen en de exploitatie van de landbouw/weidegrond. De activa van de onderneming bestonden onder andere uit inventaris, auto's en de veestapel. (…)

3. Eénmanszaak [X] (…). In feite betreft het hier het buitenvennootschappelijk ondernemingsvermogen. De bedrijfsactiviteiten bestonden uit het ter beschikking stellen van dit vermogen aan de CV en de maatschap. De activa bestonden uit gebouwen en landerijen. (…)

4. Maatschap [X]-[Y] h/o [D] (…). De bedrijfsactiviteit bestond uit de exploitatie van een outletstore (…).

2.5 Bedrijfsbeëindiging

De agrarische ondernemingen te [Q] zijn begin 2006 beëindigd. (…) Medio 2006 is men verhuisd naar [Z] en is daar een outletstore begonnen (…).

3. Beëindiging agrarische activiteiten

3.1 Verkoop [A-straat 2] [Q] 2006

3.2 Overige stakingsopbrengsten 2006

De overige activa op de meegeleverde balans zijn ook "weg". Of die zijn verkocht of achtergebleven is voor mij niet te achterhalen. Het gaat om onder andere de inventaris van de maatschap, auto's en de veestapel van de maatschap. De veestapel van de maatschap zou bestaan uit schapen. De waardering per 1-1-2006 is € 30.335. Er wordt in de stukken geen opbrengst opgegeven. Dit is vreemd. De auto's worden alleen maar afgeschreven naar nul. Er is geen opbrengst verantwoord.

(…)

5. Inkomstenbelasting

(…) "

2.5 Verweerder heeft vervolgens de bezwaren inzake de jaren 2005 en 2007 niet-ontvankelijk verklaard wegens termijnoverschrijding. Ambtshalve zijn de aanslagen IB/PVV 2005 en 2007 overeenkomstig het rapport van 16 maart 2010 verlaagd. Het bezwaar inzake 2006 is deels gegrond verklaard en de aanslag IB/PVV 2006 is overeenkomstig het rapport verlaagd.

3. Geschil

3.1 Ten aanzien van het jaar 2005 is in geschil is of het bezwaar terecht wegens termijnoverschrijding niet-ontvankelijk is verklaard. Indien wordt geoordeeld dat het bezwaar ontvankelijk had moeten verklaard, is de hoogte van de aanslag IB/PVV 2005 in geschil.

3.2 Ten aanzien van het jaar 2006 is in geschil of de aanslag IB/PVV 2006 tot een juist bedrag is opgelegd.

3.3 Ten aanzien van het jaar 2007 heeft verweerder ter zitting verklaard dat het bezwaar ten onrechte niet-ontvankelijk is verklaard. In geschil is verder of – indien de rechtbank de zaak zelf kan afdoen – de aanslag IB/PVV 2007 terecht en tot een juist bedrag is opgelegd.

3.4 Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken.

4. Beoordeling van het geschil

Ambtshalve aanslag IB/PVV 2005 (AWB 10/1741)

4.1.1 In dit geval is de bezwaartermijn geëindigd op 7 mei 2008. Eiser heeft niet betwist dat het bezwaar na afloop van de termijn is ingediend, namelijk doordat hij alsnog elektronisch aangifte heeft gedaan in 2009. Eiser heeft geen concrete feiten of omstandigheden gesteld op grond waarvan de termijnoverschrijding verschoonbaar kan worden geoordeeld. Voor zover hij in dit verband heeft gesteld dat de administratie alle jaren door zijn echtgenote is gevoerd en dat pas in de zomer van 2009 aan het licht is gekomen dat zij die wegens haar beweerdelijke gezondheidstoestand niet heeft bijgehouden, levert dat geen verschoonbaarheid op. Eiser is zelf verantwoordelijk voor (de controle op) het tijdig indienen van een bezwaarschrift en daar kan het beweerdelijk falen van zijn echtgenote niet aan afdoen. Gelet hierop, is het bezwaar van eiser terecht niet-ontvankelijk verklaard wegens termijnoverschrijding. Het beroep dient ongegrond te worden verklaard.

Ambtshalve aanslagen IB/PVV 2006 en 2007 (AWB 10/1742 en 10/1743)

4.2 Niet meer in geschil is dat verweerder het bezwaar voor het jaar 2007 ten onrechte niet-ontvankelijk heeft verklaard, zodat reeds hierom het beroep inzake 2007 gegrond is. In beginsel dient de rechtbank met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Awb verweerder op te dragen opnieuw op het bezwaar te beslissen (de terugwijsregel). Van die regel kan worden afgeweken indien daartoe goede grond bestaat, bijvoorbeeld indien partijen aandringen op een inhoudelijke beoordeling van het geschil door de rechter, of indien duidelijk is dat eiser niet wordt benadeeld doordat de rechter zelf in de zaak voorziet (vgl. Hoge Raad 9 juni 2006, nr. 41 130, LJN AX7330). De rechtbank stelt vast dat verweerder ambtshalve het bezwaar heeft beoordeeld. Daarnaast heeft eiser, net als bij de beroepen inzake 2005 en 2006, inhoudelijke en gemotiveerde gronden tegen de hoogte van de aanslag IB/PVV 2007 aangevoerd. Gelet hierop, en gelet op de samenhang van de verschillende jaren, is de rechtbank van oordeel dat eiser niet in zijn belangen wordt geschaad indien ook zijn beroep inzake 2007 inhoudelijk wordt beoordeeld. De rechtbank zal de zaak daarom niet terugwijzen maar zelf in de zaak voorzien.

4.3 Artikel 27e van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) bepaalt, voor zover hier van belang, dat de rechtbank het beroep van de belastingplichtige ongegrond verklaart, indien de vereiste aangifte niet is gedaan of indien niet volledig is voldaan aan de verplichtingen van de artikelen 52 en 47 van de AWR, tenzij gebleken is dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is.

4.3.1 Artikel 47, eerste lid, van de AWR bepaalt, voor zover hier van belang, dat een ieder is gehouden desgevraagd aan de inspecteur de gegevens en inlichtingen te verstrekken welke voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn en de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers of de inhoud daarvan waarvan de raadpleging van belang kan zijn voor de vaststelling van de feiten welke invloed kunnen uitoefenen op de belastingheffing te zijnen aanzien voor dit doel beschikbaar te stellen.

4.3.2 Artikel 52, eerste lid, van de AWR bepaalt, voor zover hier van belang, dat administratieplichtigen gehouden zijn van hun vermogenstoestand en van alles betreffende hun bedrijf, naar de eisen van dat bedrijf, op zodanige wijze een administratie te voeren en de daartoe behorende boeken, bescheiden en andere gegevensdragers op zodanige wijze te bewaren, dat te allen tijde hun rechten en verplichtingen alsmede de voor de heffing van belasting overigens van belang zijnde gegevens hieruit duidelijk blijken. Ingevolge artikel 52, vierde lid, AWR, voor zover hier van belang, zijn administratieplichtigen verplicht gegevensdragers gedurende zeven jaar te bewaren.

4.3.3 Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat in dit geval drie gronden zijn aan te wijzen op basis waarvan artikel 27e van de AWR van toepassing is. Hoewel daartoe aangemaand, heeft eiser geen aangiften ingediend. Daarnaast kan volgens verweerder op basis van de bevindingen van de controleambtenaar zoals neergelegd in het rapport van 16 maart 2010 (weergegeven in 2.4 van deze uitspraak), worden geconcludeerd dat eiser niet heeft voldaan aan de op hem ingevolge artikel 52 van de AWR rustende administratieplicht en tot slot heeft eiser – doordat hij slechts een doos met ongeordende stukken heeft overgelegd – evenmin voldaan aan zijn verplichtingen ingevolge artikel 47, eerste lid, van de AWR.

4.3.4 Eiser heeft de bevindingen en de conclusie van de controleambtenaar, dat geen sprake is van een administratie waaruit de rechten en verplichtingen van de ondernemingen blijken, niet weersproken. In zijn beroepschrift heeft eiser in dit verband gesteld dat zijn echtgenote de administratie voerde en dat pas in de zomer van 2009 duidelijk is geworden dat zij die administratie niet heeft bijgehouden. Zoals hiervoor al overwogen, kan de beweerdelijke ziekte of geestesgesteldheid van de echtgenote van eiser, voor zover al – gelet op de verklaringen van de echtgenote tegenover de controleambtenaar – zou kunnen worden aangenomen dat zij daadwerkelijk de administratie heeft gevoerd, niet afdoen aan de verantwoordelijkheid van eiser voor (de controle op) het voeren van de administratie van zijn bedrijven. Evenmin kunnen die stellingen van eiser ertoe leiden dat de sanctie van omkering en verzwaring van de bewijslast in dit geval disproportioneel zou moeten worden geoordeeld. Uit het nader beroepschrift blijkt dat kennelijk al einde 2005 een aanvraag tot faillietverklaring van (de bedrijven van) eiser en diens echtgenote is ingediend, hetgeen het moment was dat eiser niet langer vertrouwde op de door zijn echtgenote gevoerde boekhouding. Dat in 2010 nog steeds, in strijd met artikel 52 van de AWR, geen administratie over de jaren 2005 tot en met 2007 aanwezig was, dient dan ook aan eiser te worden toegerekend. Gelet hierop, en nu eiser evenmin heeft betwist dat hij niet tijdig, ondanks daartoe te zijn aangemaand, de aangiften IB/PVV 2006 en 2007 heeft ingediend, ziet de rechtbank aanleiding toepassing te geven aan artikel 27e van de AWR. Of eiser heeft voldaan aan artikel 47 van de AWR behoeft daarom geen bespreking meer.

4.3.5 Uit het voorgaande vloeit voort dat eiser overtuigend moet aantonen dat en in hoeverre de aanslagen IB/PVV 2006 en 2007 onjuist zijn.

4.4 Eiser heeft in beroep jaarrekeningen over 2005, 2006 en 2007 overgelegd. Daarin is, voor zover van belang, de winst voor 2006 berekend op € 11.211 en voor 2007 op negatief € 39.760. Volgens eiser dienen de aanslagen overeenkomstig deze jaarrekeningen te worden vastgesteld.

4.4.2 De rechtbank stelt voorop dat eiser de in het rapport van 16 maart 2010 neergelegde bevindingen, waaronder de bevindingen over de administratie, niet heeft betwist. Reeds hierom dienen - zonder nadere verklaring van eiser die ontbreekt - vraagtekens te worden geplaatst bij de betrouwbaarheid, controleerbaarheid en juistheid van de thans in beroep overgelegde jaarstukken. Dit wordt versterkt door de onduidelijkheden en ongerijmdheden die verweerder naar voren heeft gebracht. Op zichzelf beschouwd hoeven die wellicht niet tot verwerping van de jaarrekeningen te leiden, maar in onderlinge samenhang bezien en in samenhang met de omstandigheid dat in februari 2010 de administratie en een groot deel van de bescheiden ontbraken, bestaat voldoende aanleiding voor het oordeel dat eiser met de door hem overgelegde jaarrekeningen niet overtuigend heeft aangetoond dat en in hoeverre de ambtshalve opgelegde aanslagen onjuist zijn. De rechtbank wijst dan nog met name op de door verweerder genoemde grote verschillen in kosten (onder b en c), het niet aansluiten van het banksaldo van rekeningnummer [002] (onder e), de verantwoorde verkoopopbrengsten van de maatschap van de "overige inventaris", de "auto" en "opbrengst schapen" (onder f en h), het ontbreken van liquide middelen en schulden aan crediteurs bij de winkel (onder i en j) en de vordering per 31 december 2007 van de CV op de balans van [D] (onder m). Tot slot wijst de rechtbank erop dat de samensteller van de jaarrekeningen in de begeleidende brief bij de jaarrekeningen heeft vermeld dat die zijn samengesteld op basis van de door eiser verstrekte gegevens en dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van die gegevens en van de daarop gebaseerde jaarrekeningen volledig bij eiser berusten.

4.4.3 De conclusie uit het voorgaande moet zijn dat eiser niet in zijn bewijslast is geslaagd. De zogenoemde omkering van de bewijslast ontslaat verweerder evenwel niet van zijn verplichting de door hem aangebrachte correcties niet naar willekeur vast te stellen. De aanslagen dienen te berusten op een redelijke schatting.

4.5 Verweerder is bij de uitspraken op bezwaar uitgegaan van het rapport van 16 maart 2010. Daarin is de belastbare boekwinst wegens staking van de CV en de éénmanszaak, rekening houdend met de landbouwvrijstelling en aftrek van de stakingsaftrek van € 3.630, gesteld op € 237.220. De normale winst is gelijk gesteld aan het bedrag van de zelfstandigenaftrek, zodat die per saldo nihil is. Voor 2007 is in het rapport de winst eveneens op nihil gesteld en is verder rekening gehouden met loon (en daarop ingehouden loonheffing) en een uitkering uit een kapitaalverzekering.

4.5.1 Eiser heeft in zijn beroepschrift aangegeven dat ten onrechte geen rekening is gehouden met alle overige opbrengsten en kosten. Eiser heeft deze kosten evenwel niet, althans onvoldoende onderbouwd. Daarnaast heeft verweerder er naar het oordeel van de rechtbank terecht op gewezen dat ook al zou sprake zijn van ten onrechte niet meegenomen kosten dan nog niet vaststaat dat de aanslag te hoog is, omdat door verweerder geen rekening is gehouden met de waarschijnlijke opbrengst van de schapen, mestrechten en wellicht nog andere activa waarvan geen opbrengsten zijn verantwoord en waarvan niet duidelijk is geworden wat daarmee is gebeurd. Ook ten aanzien van 2007 heeft eiser niet concreet onderbouwd waarom verliezen tot een bedrag van € 39.760 in aanmerking zouden moeten worden genomen. Gelet hierop, is de schatting van verweerder voor zowel 2006 – behoudens het hierna volgende – als 2007 redelijk.

4.5.2 Verweerder heeft ter zitting erkend dat de landbouwvrijstelling, gelet op de arresten van de Hoge Raad van 7 mei 2004 (nrs. 38.650, 39.115, 39.116, 39.751, 39.752 en 39.963, met LJN AO9022, LJN AO9023, LJN AO9024, LJN AO9025, LJN AO9026 en LJN AO9028) en het besluit van de staatssecretaris van Financiën van 8 maart 2006 (nr. CPP2005/3338M), nog van toepassing is op het verschil tussen de WEVAB en de boekwaarde van de ondergrond van de woning ten tijde van de verkoop. Eiser lijkt zich blijkens de jaarrekeningen op het standpunt te stellen dat het gaat om het volledige bedrag van € 20.000, verweerder heeft dit ter zitting evenwel betwist. Nu geen van beide partijen de WEVAB heeft onderbouwd, zal de rechtbank deze in goede justitie vaststellen op € 10.000. Dit bedrag dient nog in mindering te worden gebracht op het belastbaar inkomen uit werk en woning in 2006. Het beroep is in zoverre gegrond.

Heffingsrente (AWB 10/1742 en 10/1743)

4.6 Nu eiser geen afzonderlijke gronden tegen de beschikking heffingsrente heeft aangevoerd, zal de in rekening gebrachte heffingsrente voor 2006 dienen te worden verminderd overeenkomstig de vermindering van de aanslag IB/PVV 2006. Voor 2007 bestaat geen aanleiding om de ambtshalve in de uitspraak op bezwaar vastgestelde aanslag IB/PVV 2007 te verlagen, zodat de rechtbank de heffingsrente overeenkomstig de uitspraak op bezwaar kan vaststellen.

Verzuimboetes (AWB 10/1742 en 10/1743)

4.7 Eiser heeft geen afzonderlijke gronden tegen de verzuimboetes aangevoerd. Uit de door verweerder overgelegde schermprintjes blijkt dat in 2006 sprake is van een vierde verzuim. Gelet hierop, acht de rechtbank de opgelegde verzuimboete passend en geboden. Hetzelfde geldt voor de in 2007 vanwege een eerste verzuim opgelegde boete.

Conclusie

4.8 De conclusie uit het voorgaande moet zijn dat het beroep inzake 2005 ongegrond is. Het beroep inzake 2006 is gegrond en de rechtbank zal zelf in de zaak voorzien door de aanslag vast te stellen berekend naar een belastbaar inkomen werk en woning van (€ 237.220 -/- € 10.000 =) € 227.220 en zal verweerder opdragen de beschikking heffingsrente dienovereenkomstig te verminderen. Het beroep inzake 2007 is eveneens gegrond. De rechtbank zal zelf in de zaak voorzien door het bezwaar gegrond te verklaren en de aanslag en beschikking heffingsrente te handhaven zoals deze na ambtshalve vermindering zijn vastgesteld.

5. Proceskosten

Van proceskosten die voor vergoeding in aanmerking komen, is niet gebleken.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door mr. J.M.W. van de Sande, voorzitter, mr. M.C.G.J. van Well en mr. N. Djebali, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M.H. Gudden griffier.

De griffier, De voorzitter,

Uitgesproken in het openbaar op: 19 mei 2011

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.