Rechtbank Arnhem, 29-11-2011, ECLI:NL:RBARN:2011:BW9775 ECLI:NL:RBARN:2011:2474 BU6173, AWB 11/1891

registratienummer: AWB 11/1891

inzake

[X], wonende te [Z], eiser,

tegen

de inspecteur van de Belastingdienst/Randmeren, kantoor Zwolle, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 13 april 2011 de navorderingsaanslag, de beschikking heffingsrente en de boetebeschikking gehandhaafd.

Eiser heeft daartegen bij brief van 17 mei 2011, ontvangen door de rechtbank op 18 mei 2011, beroep ingesteld.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 3 oktober 2011 te Arnhem.

Eiser is daar in persoon verschenen, bijgestaan door zijn gemachtigde mr. [gemachtigde]. Namens verweerder is verschenen mr. [gemachtigde]. Gemachtigde van eiser heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen. Afschriften daarvan zijn overgelegd aan de rechtbank en de wederpartij.

2. Feiten

Eiser is enig aandeelhouder van [A] B.V. Door die vennootschap wordt een visbedrijf uitgeoefend. Eiser woont in het buitengebied van de gemeente Urk in een verbouwde boerderij met paardenstallen. Eiser is buiten gemeenschap van goederen gehuwd met [Y].

In 1998 heeft de echtgenote van eiser een perceel grond grenzend aan zijn woning gekocht.

Eiser heeft op 7 december 2000 het pand [B] te [Z] gekocht van [C] B.V. voor fl. 100.000 (€ 45.378), een voormalige werkplaats. Op dezelfde dag heeft de echtgenote van eiser het naastgelegen [D] te [Z] gekocht van het bedrijf van haar vader, [E], voor fl. 505.000 (€ 229.159). Dat pand bestond uit een pakhuis, woning en schuur. De panden zijn gebouwd rond 1930 en zijn gelegen aan de haven van [Z] naast de vuurtoren. De panden waren bij aankoop kadastraal geregistreerd als [F], [G] en [H], groot resp. 37 ca ([F]) , 85 ca ([G]) en 58 ca ([H]). De panden verkeerden bij aankoop in slechte staat van onderhoud. De ondergrond van de panden was bij de aankoop ervan verontreinigd. Eiser was met die verontreiniging bekend.

In opdracht van eiser zijn de panden op 10 februari 2003 opnieuw getaxeerd door makelaar-taxateur [J] van [K]. Daarvan is met dagtekening 10 februari 2003 een rapport opgemaakt. In de kop daarvan staat vermeld dat de taxatie financiering van woonruimte betreft. Volgens het taxatierapport is het woonoppervlak 110 m2 en de inhoud 335 m3. Het taxatierapport vermeldt ook dat de woning wordt bewoond door de eigenaar. De onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik bedroeg volgens het rapport € 750.000. Daarbij is er onder meer van uitgegaan dat de onderhoudstoestand matig was, dat de bodem gesaneerd was, dat een bouwvergunning zou worden verkregen voor de bouw van een appartementencomplex en dat er geen aanwijzing was dat een ander dan de geldnemer in het object zou gaan wonen.

Op 30 december 2004 is door [L] een bouwvergunning aangevraagd voor de verbouw en uitbreiding van een woning op de percelen [F] en [H]. De gevraagde vergunning is verleend bij beschikkingen van 11 april 2005 (fase 1) en 19/20 september 2005 (fase 2). Daarbij is vrijstelling van het bestemmingsplan verleend voor wat betreft de bestemming (volwaardige woning), het bouwvlak en de nokrichting.

In zijn aangifte IB/PVV voor het jaar 2004 heeft eiser de panden [B] en [D] per 31 december 2004 opgenomen voor een gezamenlijke waarde van € 117.618.

Op 17 juni 2005 is een vergunning verleend voor het gedeeltelijk slopen op het perceel [F]. Op 19 september 2005 heeft de gemeente Urk een zogenoemde bouwvergunning fase 2 verleend.

De WOZ-waarde van het gezamenlijke object bedroeg voor het belastingjaar 2005 en 2006 € 100.987.

In zijn aangifte IB/PVV voor het jaar 2005 heeft eiser de panden [B] en [D] per 31 december 2005 opgenomen voor een gezamenlijke waarde van € 293.059.

Op 6 april 2006 is in opdracht van eiser het pand opnieuw getaxeerd. De taxatie is uitgevoerd door taxateur [M] namens [N] BV. Daarvan is met dagtekening 13 april 2006 een rapport opgemaakt. In de koop daarvan staat vermeld dat de taxatie de financiering van woonruimte betreft. Volgens dit rapport bedroeg de onderhandse verkoopwaarde van het object € 775.000. Bij onderdeel K.1. van het rapport staat vermeld dat het object op dat moment volledig werd bewoond door de eigenaar. Bij onderdeel K.2 staat vermeld dat het getaxeerde thans leeg staat. Bij de taxatie is er onder meer van uitgegaan dat er enige aanpassingen moeten worden verricht voordat het object geschikt zou zijn voor bewoning en dat er geen sprake was van verbouwings-, verbeterings- en/of onderhoudswerkzaamheden dan wel concrete plannen daartoe.

Eiser heeft de panden op 8 mei 2006 verkocht aan [A] B.V. voor € 775.000. In de akte van levering is onder meer het volgende opgenomen:

Op 3 augustus 2006 heeft de echtgenote van eiser een perceel bosgrond grenzend aan de in 1998 gekochte grond, gekocht voor € 46.315.

De WOZ-waarde van de panden geldend voor het belastingjaar 2007 bedroeg € 114.000. De WOZ-waarde van de panden geldend voor het belastingjaar 2008 en per waardepeildatum 1 januari 2007 bedroeg € 676.000. De panden zijn daarbij als één object ([B]) getaxeerd.

Volgens een bericht in de regionale krant [O] van 5 februari 2007 is de waarde van woningen in [Z] tussen 2001 en 2006 met 49% gestegen.

De panden zijn in 2008 gerenoveerd en verbouwd tot één pand. De renovatie en verbouwing zijn uitgevoerd door [P] te [Z]. De kosten daarvan bedroegen € 767.879.

In 2009 heeft verweerder bij eiser een boekenonderzoek ingesteld naar de aanvaardbaarheid van de fiscale verwerking in de aangiften vennootschapsbelasting en inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen van de panden aan de [B] en [D] te [Z] over het jaar 2006. De bevindingen zijn vastgelegd in een rapport van 24 juni 2010, opgesteld door [a]. Daarin is onder meer het volgende opgenomen:

Met betrekking tot de vaststelling van de hoogte van het resultaat uit overige werkzaamheden zal ik naast de bestedingen inzake de bodemsanering ook een bedrag meenemen voor de normale waardestijging. Deze bereken ik op € 41.948. Samen maakt dit een waarde van € 372.789. het verschil met de getaxeerde waarde van € 500.000 vormt resultaat uit overige werkzaamheden in Box 1, dit is € 127.211.

De panden zijn in het kader van het boekenonderzoek op 20 juli 2009 door [c] van Waardeonderzoek Belastingdienst naar de peildatum van 8 mei 2006 getaxeerd. Daarvan is met dagtekening 4 december 2009 een rapport opgemaakt. Volgens het rapport bedroeg de geschatte waarde op 18 mei 2006 € 500.000. In het rapport staat onder meer het volgende vermeld:

Op 17 september 2011 is het pand verkocht voor € 1.250.000. Tot die datum heeft het pand leeggestaan.

3. Geschil

In geschil is het antwoord op de vraag of de navorderingsaanslag 2006 terecht en tot het juiste bedrag aan eiser is opgelegd. Ook de vergrijpboete is in geschil.

Eiser heeft betoogd dat de werkzaamheden met betrekking tot de sanering van de grond het normale vermogensbeheer niet te boven gaan en dat verweerder dus ten onrechte een bedrag van € 127.211 als resultaat uit overige werkzaamheden in aanmerking heeft genomen. Volgens eiser is het niet juist dat hij toezicht heeft uitgeoefend op de sanering. Eiser wijst er voorts op dat hij het pand heeft gekocht om er zelf te gaan wonen en daarvan uiteindelijk in 2006 heeft afgezien. Volgens eiser zijn de plannen om de woning te verbouwen eerst in 2006 ontstaan. Eiser wijst er in dat verband op dat de verbouwingswerkzaamheden pas zijn uitgevoerd nadat hij het pand had verkocht aan zijn vennootschap. Eiser stelt voorts dat, wanneer de rechtbank tot het oordeel komt dat wel sprake is van resultaat uit overige werkzaamheden, gelet op de eigendomsverhoudingen de helft van de opbrengst bij zijn echtgenote in aanmerking had moeten worden genomen.

Verder voert eiser aan dat de verkoop van de panden aan [A] B.V. onder zakelijke voorwaarden en tegen een zakelijke prijs heeft plaatsgevonden en dat dus geen sprake is van een uitdeling van € 275.000. Eiser verwijst hierbij naar het taxatierapport, opgemaakt op 13 april 2006 door taxateur [M] en de WOZ-waarde van de panden per 1 januari 2007.

Verweerder is van mening dat ten aanzien van de werkzaamheden van eiser met betrekking tot de sanering niet kan worden gesproken van normaal vermogensbeheer, maar sprake is van resultaat uit overige werkzaamheden. Volgens verweerder heeft eiser voor het in 1998 gekochte perceel grond naast zijn woning een procedure tot wijziging van de bestemming daarvan gevoerd en heeft hij aldus een bouwvergunning voor de bouw van twee woningen en een manege verkregen. Verweerder wijst erop dat dit perceel tezamen met het in 2006 gekochte perceel in 2009 voor € 800.000 is verkocht.

Verweerder stelt zich voorts op het standpunt dat de verkoopprijs van de panden op 8 mei 2006 aan [A] B.V. van € 775.000 te hoog is, dat de werkelijke waarde € 500.000 was en dat in verband daarmee moet worden aangenomen dat er sprake is van een uitdeling van € 225.000. Verweerder wijst er in dat verband op dat eiser driemaal een taxatierapport heeft laten opmaken en dat de taxateur daarbij, in afwijking van de werkelijke toestand, er van is uitgegaan dat de grond gesaneerd was en dat een bouwvergunning kon worden verkregen voor het perceel. Voor de door hem gestelde waarde verwijst verweerder naar het door hem overgelegde taxatierapport van 4 december 2009.

4. Beoordeling van het geschil

Winst uit aanmerkelijk belang?

Gelet op het belang van de waarde van de panden voor de behandeling van de beide geschilpunten, zal de rechtbank eerst nagaan of bij de verkoop van het pand een onzakelijke prijs is betaald door de vennootschap van eiser [A] B.V. en of in verband daarmee een uitdeling heeft plaatsgevonden.

Vooropgesteld dient te worden dat van een uitdeling pas sprake is als in verband met de verkoop van het pand door eiser een voordeel is behaald in zijn hoedanigheid van aandeelhouder waarvan hij en zijn vennootschap zich ten tijde van de verkoop bewust waren, althans hadden moeten zijn. De bewijslast daarvan rust op verweerder.

Resultaat uit overige werkzaamheden?

De rechtbank zal vervolgens de vraag beantwoorden of door eiser met het pand enig voordeel is behaald dat moet worden belast als resultaat uit overige werkzaamheden op de voet van artikel 3.90 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001).

In artikel 3.90 van de Wet IB 2001 is bepaald dat belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden het gezamenlijke bedrag van het resultaat uit een of meer werkzaamheden is die geen belastbare winst of belastbaar loon genereren.

Ingevolge artikel 3.91, eerste lid, aanhef en onder c, van de Wet IB 2001 wordt onder werkzaamheid mede verstaan - voor zover relevant - het rendabel maken van vermogen op een wijze die normaal, actief vermogensbeheer te buiten gaat, zoals bij het uitponden van onroerende zaken, of het aanwenden door de belastingplichtige van voorkennis of daarmee vergelijkbare bijzondere vormen van kennis.

De rechtbank stelt voorop dat op verweerder de last rust aannemelijk te maken dat sprake is van een werkzaamheid als bedoeld in artikel 3.90 juncto artikel 3.91, eerste lid, aanhef en onder c, van de Wet IB 2001.

De panden zijn door eiser en zijn echtgenote gekocht voor totaal € 274.537. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, moet ervan worden uitgegaan dat de panden bij de verkoop € 775.000 waard waren. Dat betekent dat de panden sinds de aankoop ervan met € 500.000 in waarde zijn gestegen. Verweerder heeft gesteld dat die waardestijging, althans € 127.211 daarvan, zijn oorzaak vindt in de arbeid van eiser.

Om de waardestijging van de panden als resultaat uit overige werkzaamheden te kunnen belasten, is nodig dat in verband daarmee verrichte werkzaamheden zijn verricht die naar hun aard en omvang onmiskenbaar zijn gericht op het behalen van redelijkerwijs te verwachten rendement voordelen die het bij normaal vermogensbeheer te verwachten rendement te boven gaan (vergelijk HR 9 oktober 2009, nr. 43.035, BNB 2010/117; LJN BI0481).

Verweerder heeft aangevoerd dat eiser zeer nauw betrokken is geweest bij de sanering van de grond en dat hij daar dagelijks actief mee bezig was. Verweerder heeft in dat verband gewezen op de bevindingen van de controleambtenaar als verwoord in het controlerapport. Eiser heeft dit betwist. Volgens eiser waren zijn werkzaamheden met betrekking tot de sanering van de grond beperkt tot het af en toe langs rijden om te kijken of de pompen nog goed werkten en of er geen sprake was van vandalisme. Eiser stelt dat hij geen verstand heeft van het saneren van grond. Verweerder heeft daartegenover geen bewijs van eisers betrokkenheid of deskundigheid ter zake daarvan overgelegd. De enkele verklaring in een controlerapport dat eiser betrokken was bij de sanering vormt onvoldoende bewijs daarvan. Derhalve moet ervan worden uitgegaan dat eiser in verband met de sanering zelf geen werkzaamheden heeft verricht anders dan de door hem genoemde controlewerkzaamheden. Van die werkzaamheden kan niet gezegd worden dat die naar aard en omvang onmiskenbaar zijn gericht op het behalen van een rendement dat uitgaat boven hetgeen bij normaal vermogensbeheer te verwachten is.

Verweerder heeft ter onderbouwing van zijn stelling dat sprake is van resultaat uit overige werkzaamheden ook gewezen op de verkoop in 2009 van de nabij het woonhuis van eiser gelegen percelen. De betreffende percelen waren niet van eiser maar van zijn echtgenote. Voorts vond de verkoop eerst in 2009 plaats, dat wil zeggen jaren na de aankoop ervan en ook lang na het in geding zijnde belastingjaar. De rechtbank acht gelet op die omstandigheden de enkele stelling dat eiser voor één van die percelen een bestemmingswijzigingsprocedure heeft gevoerd ten behoeve van zijn echtgenote en dat perceel vele jaren later, kennelijk voor haar, met veel winst heeft verkocht, niet voldoende om te veronderstellen dat eiser in 2006 beschikte over de kennis en ervaring die nodig is om de betrokken werkzaamheden als meer dan normaal vermogensbeheer te kwalificeren.

Verweerder heeft in dit verband ook aangevoerd dat eiser nooit de bedoeling heeft gehad om zelf in de panden te gaan wonen. Verweerder wijst daarvoor naar het taxatierapport van 10 februari 2003 waarin staat vermeld dat een bouwvergunning kan worden verkregen voor een appartementencomplex. Eiser heeft dat betwist. Volgens eiser is daarvan nooit sprake geweest. Ter zitting heeft gemachtigde van eiser verklaard dat het huis waar eiser toen en ook thans nog woont, afgelegen ligt en dat zich een aantal incidenten had voorgedaan in verband waarmee eiser naar een minder afgelegen woning wilde verhuizen, dat eiser en zijn echtgenote de panden daarom hebben aangekocht, maar dat het gezin uiteindelijk liever bleef wonen in de huidige woning en daarom van een verhuizing heeft afgezien. De rechtbank hecht geloof aan deze verklaring van gemachtigde. Die verklaring wordt ondersteund door de taxatierapporten van 28 november 2001 en 6 april 2006 waarin niet van een dergelijke bouwvergunning wordt gerept. De afgegeven bouwvergunning ziet op een woonhuis. Niet gesteld of gebleken is dat ook een bouwvergunning voor een appartementencomplex is aangevraagd. Ook wijkt de in taxatierapport van 10 februari 2003 genoemde waarde niet in belangrijke mate af van de waarden van de panden genoemd in de taxatierapporten van 28 november 2001 en 6 april 2006. De rechtbank gaat er daarom vanuit dat de vermelding van het appartementencomplex in het taxatierapport van 10 februari 2003 niet juist is. Uit het voorgaande volgt dat ervan moet worden uitgegaan dat eiser tot 2006 de bedoeling heeft gehad de panden om te bouwen tot één woonhuis waarin hij met zijn gezin zou gaan wonen en dat hij daar kennelijk om voor hem moverende redenen in 2006 van heeft afgezien. Gelet hierop kunnen ook de eerdere aanvraag van de bouwvergunning(en) en de sloopvergunning niet worden aangemerkt als door eiser verrichte werkzaamheden waarop artikel 3.90 en 3.91 van de Wet IB 2001 zien.

Dat eiser tot driemaal toe een taxatierapport heeft laten opmaken, acht de rechtbank op zich niet voldoende om aan te nemen dat eiser streefde naar een rendement dat uitgaat boven het rendement dat met normaal vermogensbeheer zou kunnen worden behaald.

Uit het voorgaande volgt dat verweerder ook niet aannemelijk heeft gemaakt dat in 2006 sprake was van resultaat uit overige werkzaamheden.

Het beroep is dus gegrond. De navorderingsaanslag moet worden vernietigd. Dat brengt mee dat ook de vergrijpboete moet worden vernietigd.

Heffingsrente

Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de heffingsrente (Hoge Raad 27 november 2009, nr. 07/13621, BNB 2010/52, LJN BJ7907). Nu het beroep gegrond is en de navorderingsaanslag moet worden vernietigd, moet ook de daarmee verband houdende beschikking heffingsrente worden vernietigd.

5. Proceskosten

De rechtbank ziet aanleiding voor een proceskostenveroordeling. Er is sprake van beroepsmatig verleende bijstand. De rechtbank heeft de kosten daarvan met inachtneming van het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht begroot op € 1.092 (1 punt voor het indienen van een bezwaarschrift met een waarde per punt van € 218, 1 punt voor het indienen van een beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 437).

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door, mr. E.C.G. Okhuizen, voorzitter, mr. G.H.W. Bodt en mr. A.M.F. Geerling, rechters, in tegenwoordigheid van mr. G. Schokker, griffier.

De griffier, De voorzitter,

Uitgesproken in het openbaar op: 29 november 2011

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.