Rechtbank Arnhem, 23-02-2012, BV6495, AWB 10/3460

RECHTBANK ARNHEM

Sector bestuursrecht, meervoudige belastingkamer

registratienummer: AWB 10/3460

uitspraak ingevolge artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) 23 februari 2012

inzake

[X], wonende te [Z], eiseres,

tegen

de inspecteur van de Belastingdienst/Oost, kantoor Enschede, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Eiseres heeft vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn in afschrift verstrekt aan verweerder.

Eiseres heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en afschriften daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan de wederpartij.

Het onderzoek is vervolgens geschorst en de zaak is ter verdere behandeling verwezen naar een meervoudige kamer.

Eiseres heeft een nader stuk ingediend, gedagtekend 8 november 2011. Een afschrift hiervan is verzonden naar verweerder. Verweerder heeft daarop gereageerd bij brief van 15 november 2011, door de rechtbank ontvangen op 16 november 2011. Een afschrift daarvan is verstrekt aan eiseres.

Op 21 november 2011 is de zaak behandeld door de meervoudige kamer. Namens eiseres zijn daar verschenen mr. [gemachtigde] en [C]. Namens verweerder zijn verschenen mr. drs. [gemachtigde] en [B].

2. Feiten

Eiseres is gehuwd met [Y], tandarts van beroep. Eiseres en haar echtgenoot wonen in Nederland. De echtgenoot van eiseres is sinds 11 augustus 2007 als zelfstandig ondernemer werkzaam in zowel Nederland als Duitsland.

Aan de echtgenoot van eiseres is voor het betrokken jaar een aanslag IB/PVV opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 98.894. Daarbij is aftrek ter voorkoming van dubbele belasting verleend, rekening houdend met een buitenlands inkomen van € 93.240. De echtgenoot van eiseres was vanaf 11 augustus 2007 tot en met 31 december 2007 premieplichtig voor de volksverzekering. Het premie-inkomen is vastgesteld op € 12.102. Hierover was de echtgenoot van eiseres € 2.180 aan inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen verschuldigd. Op dit bedrag is € 15 aan dividendbelasting in mindering gebracht.

Eiseres werkte in het onderhavige jaar voor haar echtgenoot in Duitsland in een zogenoemde mini-job, als gevolg waarvan zij in Nederland niet premieplichtig is voor de volksverzekeringen.

Eiseres heeft voor het jaar 2007 aangifte IB/PVV gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 2.308. Daarin is terzake van buitenlands inkomen een bedrag van € 4.620 begrepen. Op het inkomen is terzake van de eigen woning € 2.312 in mindering gebracht.

Van de heffingskortingen is een bedrag van € 167 aan eiseres uitbetaald, te weten € 224 onder toepassing van artikel 8.9, eerste lid, van de Wet IB 2001 minus € 57 aftrek ter voorkoming van dubbele belasting (zie het derde lid van voornoemd artikel).

Het premiedeel van de heffingskortingen is niet uitbetaald aan eiseres.

3. Geschil

In geschil is of eiseres recht heeft op het premiedeel van de verhoging van de gecombineerde heffingskorting.

4. Beoordeling van het geschil

Eiseres valt als ingezetene van de Europese Unie onder de werking van de Verordening (EEG) nr. 1408/71 van de EG (hierna: de Verordening). In artikel 13, eerste lid, van de Verordening is bepaald dat degenen op wie deze verordening van toepassing is, slechts aan de wetgeving van één enkele lidstaat onderworpen is. In artikel 13, tweede lid, onder a, van de Verordening is bepaald dat onder voorbehoud van de artikelen 14 tot en met 17 van de Verordening op degene die op het grondgebied van een Lid-Staat werkzaamheden in loondienst uitoefent, de wetgeving van die staat van toepassing is zelfs indien hij op het grondgebied van de andere Lid-Staat woont of het domicilie van de werkgever waarbij hij werkzaam is, zich bevindt op het grondgebied van een andere Lid-Staat. Partijen zijn ervan uitgegaan dat dat artikellid van toepassing is. Kennelijk is tussen partijen niet in geschil dat tussen eiseres en haar echtgenoot sprake is van een gezagsverhouding. Daarvan uitgaande is geen sprake van een onjuiste rechtsopvatting. De rechtbank zal zich dan ook daarbij aansluiten. In dat geval is voor eiseres, gelet op het bepaalde in artikel 14 van de Verordening, geen sprake van premieplicht in Nederland.

Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat zij ook recht heeft op het premiedeel van de verhoogde gecombineerde heffingskorting, primair op grond van artikel 8.9a van de Wet IB 2001 en subsidiair op grond van artikel 8.9 van de Wet IB 2001.Volgens eiseres is sprake van discriminatie op grond van inwonerschap omdat als eiseres en haar echtgenoot in Duitsland zouden wonen, zij wel in aanmerking zou komen voor het premiedeel van de verhoogde gecombineerde heffingskorting. Er is volgens eiseres sprake van strijd met het vrije verkeer van werknemers van artikel 45 VWEU (voorheen artikel 39 van het EG-Verdrag). Volgens eiseres is de regeling van artikel 8.9a van de Wet IB 2001 ook in strijd met het discriminatieverbod van artikel 26 IVBPR.

Verweerder is van mening dat eiseres geen aanspraak kan maken op de verhoging van de gecombineerde heffingskorting, omdat zij inwoner van Nederland is en niet premieplichtig is voor de volksverzekeringen. Van strijd met het VWEU of artikel 26 IVBPR is volgens verweerder geen sprake.

Met betrekking tot de stelling van eiseres dat artikel 8.9a van de Wet IB 2001 in strijd is met het discriminatieverbod van artikel 26 IVBPR, overweegt de rechtbank als volgt.

In artikel 8.9a, eerste lid, van de Wet IB 2001 is bepaald dat voor de belastingplichtige die recht heeft op de verhoging van de gecombineerde heffingskorting, bedoeld in artikel 8.9 van de Wet IB 2001, maar die verhoging als niet-premieplichtige niet-inwoner niet kan effectueren, de bijzondere verhoging van de heffingskorting voor de inkomstenbelasting geldt. Die bijzondere verhoging geldt ingevolge de tweede volzin van artikel 8.9a, eerste lid, van de Wet IB 2001 juncto artikel 44a van de Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001 voor inwoners van een andere lidstaat van de Europese Unie, voor inwoners van de BES-eilanden en voor inwoners van mogendheden waarmee Nederland een verdrag ter voorkoming van dubbele belasting heeft met uitzondering van Zwitserland. Ingevolge artikel 8.9a, tweede lid, van de Wet IB 2001 is deze bijzondere verhoging van de heffingskorting van de inkomstenbelasting gelijk aan de verhoging van de gecombineerde heffingskorting, voor zover de belastingplichtige daarop als niet-premieplichtige niet-inwoner geen recht heeft, maar daarop wel recht zou hebben als hij premieplichtig inwoner zou zijn.

Op grond van artikel 120 van de Grondwet en artikel 11 van de Wet algemene bepalingen staat het de rechter niet vrij om de innerlijke waarde of billijkheid van de wet, in dit geval artikel 8.9a van de Wet IB 2001, te beoordelen. De rechter kan een wet in formele zin slechts (gedeeltelijk) buiten toepassing verklaren indien en voor zover deze onmiskenbaar onverbindend is wegens, in dit geval, strijd met de discriminatieverboden van de artikelen 26 IVBPR en 14 EVRM.

Hierbij moet worden vooropgesteld dat artikel 26 IVBPR en artikel 14 EVRM in verbinding met artikel 1 van het Eerste Protocol bij dat verdrag niet iedere ongelijke behandeling van gelijke gevallen verbieden, doch alleen die welke als discriminatie moeten worden beschouwd omdat een objectieve en redelijke rechtvaardiging voor de ongelijke behandeling ontbreekt. Daarbij verdient opmerking dat op fiscaal gebied aan de wetgever een ruime beoordelingsvrijheid toekomt bij het beantwoorden van de vraag of gevallen voor de toepassing van de bedoelde verdragsbepalingen als gelijk moeten worden beschouwd, en in het bevestigende geval, of een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat om die gevallen niettemin in verschillende zin te regelen. Daarbij dient het oordeel van de wetgever te worden geëerbiedigd tenzij dat van redelijke grond ontbloot is.

Artikel 8.9a van de Wet IB 2001 is ingevoerd in reactie op het arrest van het Hof van Justitie van 16 mei 2000 in de zaak Zurstrassen (zaak C-87/99). In dit verband is in de Memorie van Toelichting bij de Veegwet Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Veegwet) onder meer het volgende opgemerkt:

In de Memorie van Toelichting bij de Veegwet is ook nog het volgende opgemerkt:

In de Nota naar aanleiding van het verslag bij de Veegwet is over artikel 8.9a van de Wet IB 2001 onder meer het volgende opgemerkt:

Uit deze parlementaire geschiedenis volgt dat artikel 8.9a van de Wet IB 2001 in de wet is opgenomen omdat de wetgever van mening was dat het Hof van Justitie de beperking in artikel 8.9 van de Wet IB 2001 tot de niet-verdienende - maar wel voor de Nederlandse volksverzekeringen verzekerde - partner strijdig zou kunnen achten met Europees recht. Dit omdat deze niet-verdienende partner, ook indien hij niet daadwerkelijk belasting en specifieke premie volksverzekeringen betaalt, toch in aanmerking kan komen voor heffingskorting. Als gevolg daarvan kan gesteld worden dat de heffingskorting hiermee een instrument is om de subjectieve draagkracht op gezinsniveau te beïnvloeden, aldus de wetgever.

Gelet op het feit dat de wetgever de heffingskorting ziet als een instrument om de subjectieve draagkracht op gezinsniveau te beïnvloeden, waarbij niet van belang is of iemand wel of niet verzekerd is voor de Nederlandse volksverzekeringen, is het geval van eiseres naar het oordeel van de rechtbank gelijk aan dat van de niet-verdienende partner van grensarbeiders. Immers, net als de niet-verdienende partner van grensarbeiders is eiseres niet verzekerd voor de premies volksverzekeringen en niet premieplichtig en kan zij daardoor, zonder een regeling als opgenomen in artikel 8.9a van de Wet IB 2001, het belastingvoordeel in de vorm van een korting op de inkomstenbelastingen niet volledig benutten. Het onthouden van het belastingvoordeel aan eiseres, terwijl dit wel wordt toegekend aan niet-verdienende partners van buitenlandse werknemers wier inkomen toereikend is voor het geldend maken van de verhoging van de heffingskorting, levert mitsdien een in beginsel met de artikelen 26 IVBPR en 14 EVRM strijdige ongelijke behandeling op.

Deze ongelijke behandeling wordt niet gerechtvaardigd door het arrest Zurstrassen. Het EG-recht verplicht de lidstaten immers niet om aan niet-inwoners belastingvoordelen toe te kennen die het aan belastingplichtige inwoners onthoudt. Dat het arrest Zurstrassen geen rechtvaardiging vormt voor deze ongelijke behandeling, geldt temeer nu de werking van artikel 8.9a van de Wet IB 2001 niet is beperkt tot inwoners van de Europese lidstaten, maar, afgezien van Zwitserland, ook ziet op inwoners van andere staten waarmee Nederland een verdrag ter voorkoming van dubbele belasting heeft gesloten. Voorts blijkt uit de hiervoor geciteerde wetsgeschiedenis (TK 2000/01, 27 466, nr. 3, blz. 75 en TK 2000/01, 27 466, nr. 6, blz. 104) dat de wetgever ervan is uitgegaan dat inwoners van Nederland steeds premieplichtig zijn voor de volkverzekeringen en daarom altijd aanspraak kunnen maken op het premiedeel van de heffingskorting. Dat uitgangspunt was echter niet juist. Ook inwoners kunnen onder bepaalde omstandigheden niet premieplichtig zijn voor de volksverzekeringen. Gevolg hiervan is dat de wetgever deze gevallen ook niet bij haar beoordeling heeft betrokken en hierin ook geen rechtvaardigingsgrond kan worden gevonden.

Uit het voorgaande volgt dat er sprake is van een niet te rechtvaardigen ongelijke behandeling van gelijke gevallen. De vraag is dan of de rechter rechtsherstel moet verlenen. In dit verband acht de rechtbank van belang dat verweerder ter zitting heeft verklaard dat het geval van eiseres op zichzelf staat en dat de Belastingdienst geen soortgelijke gevallen bekend zijn. Gelet daarop ziet de rechtbank geen belemmering om zelf rechtsherstel te verlenen en artikel 8.9a van de Wet IB 2001 ook op het geval van eiseres toe te passen.

Uit het voorgaande volgt dat beroep gegrond moet worden verklaard. Eiseres heeft recht op de bijzondere verhoging van de gecombineerde heffingskorting van artikel 8.9a van de Wet IB 2001. De heffingskorting van eiseres op grond van de artikelen 8.9 en 8.9a van de Wet IB 2001 bedraagt dan € 2.123 (de door de echtgenoot verschuldigde belasting ad € 2.180 -/- de vermindering wegens voorkoming van dubbele belasting).

Het beroep moet worden geacht mede te zijn gericht tegen de beschikking heffingsrente. De heffingsrente houdt louter verband met de correctie van de geclaimde heffingskorting. Nu het beroep betreffende de heffingskorting gegrond is, moet de beschikking heffingsrente worden vernietigd.

5. Proceskosten

De rechtbank ziet aanleiding voor een proceskostenveroordeling. De rechtbank heeft deze kosten op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht begroot op voor beroepsmatig verleende bijstand € 1.310,50 (1 punt voor het indienen van een bezwaarschrift met een waarde per punt van € 218, 1 punt voor het indienen van een beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting en 0,5 punt voor het verschijnen ter nadere zitting, met een waarde per punt van € 437 en een wegingsfactor 1). Eiseres heeft niet gesteld andere kosten te hebben gemaakt die voor vergoeding in aanmerking komen.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door mr. E.C.G. Okhuizen, voorzitter, mr. M.C.G.J. van Well en mr. G.H.W. Bodt als rechters, in tegenwoordigheid van mr. P.J.G. Tiemessen, griffier.

De griffier, De voorzitter,

De voorzitter is verhinderd deze uitspraak te ondertekenen.

Uitgesproken in het openbaar op: 23 februari 2012

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.