Rechtbank Arnhem, 08-03-2012, BV9895, AWB 10/3603

RECHTBANK ARNHEM

inzake

N.V. [X], gevestigd te [Z], eiseres,

tegen

de inspecteur van de Belastingdienst/Oost-Brabant, kantoor ’s-Hertogenbosch, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Met dagtekening 27 oktober 2009 heeft de voorzitter van het managementteam van het Belastingkantoor negatief beschikt op het verzoek van eiseres (fiscaal nummer [000]) om als Algemeen Nut Beogende Instelling (hierna: ANBI) te worden aangemerkt.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 1 september 2010 het bezwaar afgewezen en de beschikking gehandhaafd.

Eiseres heeft daartegen bij brief van 6 oktober 2010, ontvangen door de rechtbank op 7 oktober 2010, beroep ingesteld.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Eiseres heeft vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn in afschrift verstrekt aan verweerder.

Partijen hebben ter zitting pleitnota's voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan de wederpartij.

2. Feiten

2.1 Het Bergkwartier is een stadsdeel van de gemeente Deventer met veel middeleeuwse karakteristieke panden. In de jaren '60 was dit stadsdeel in verval geraakt en had de gemeente Deventer plannen om dit stadsdeel af te breken ten behoeve van nieuwbouw. Een aantal particulieren heeft zich tegen dit plan gekeerd en zich verenigd in de Stichting [E] (hierna: de Stichting). Vanuit de Stichting is eiseres ontstaan.

2.2 Aandeelhouders van eiseres zijn de gemeente Deventer, enkele grote verzekeringsmaatschappijen en particulieren afkomstig uit [Z] en omgeving. Ook het Oranje Fonds en de Stichting zijn aandeelhouders van eiseres.

2.4 Nadien zijn de statuten een aantal keren gewijzigd.

2.7 Ook artikel 19, winstbestemming, is gewijzigd. Deze wijziging betreft onder meer het invoeren van een statutaire (gebonden) reserve die niet ter beschikking staat van de algemene vergadering van aandeelhouders. Deze reserve kan slechts worden aangewend door de vennootschap voor het behoud van het historisch erfgoed in de gemeente Deventer en aangrenzende gemeenten. De tot dan toe aanwezige vrije reserves zijn toegevoegd aan deze statutaire reserve. Verder is artikel 26 gewijzigd in die zin dat daarin nu is vermeld dat het resterende batig saldo uitsluitend wordt aangewend voor een bestemming overeenkomstig het doel van de vennootschap, te weten het behartigen van het algemeen maatschappelijk belang, inhoudende het behoud van het historisch erfgoed in de gemeente Deventer en aangrenzende gemeenten.

• De NV heeft vanaf haar oprichting primair een ideëel doel dat is gebaseerd op haar zorg omtrent de bewaking van de historische waarde van de stad [Z] en mede gericht is op de volkshuisvesting. Vanuit die zorg heeft de NV oog voor de toekomstwaarde van de stad [Z] op de lange termijn, maar in een eigentijdse en bredere scope.

• (...)

• De NV [X] wil haar doelstellingen enerzijds bereiken door zich in te spannen voor het behoud van panden die qua historie of voor de revitalisering van wijken en stadsgebieden van belang zijn, anderzijds door haar invloed aan te wenden bij bestuurders en beslissers om de kwaliteit van de stad [Z], als woon-, winkel- èn werkomgeving, te verbeteren

• (...)

• De NV is in staat en bereid om de meerwaarde op panden die in het verleden door de NV zijn gerestaureerd en in exploitatie zijn genomen, in te zetten om de onrendabele top te financieren van nieuwe projecten die voor restauratie in aanmerking komen, mits e.e.a. past binnen de financiële kaders en de missie van de NV. De NV onderzoekt de hedendaagse mogelijkheden tot optimalisatie van haar financiële armslag.

Beleidsvoornemens 2007-2012

• De NV blijft zich inzetten voor de restauratie van bedreigde monumenten (...).

• (...)

• De NV richt zich op bevordering van gebiedsgerichte aanpak met een focus op de kerngebieden met een historisch karakter, (...).

• (...)

• De NV blijft investeren in de constructieve en strategische samenwerking met de gemeente Deventer om waar mogelijk gezamenlijk op te treden en voorts om de visie van de NV, met betrekking tot de toekomst van [Z], bij de gemeente voor het voetlicht te brengen. (...)

De NV wil in de politieke besluitvorming tijdig anticiperen op ontwikkelingen op de lange termijn. Zo zal in de ogen van de NV nu al rekening moeten worden gehouden met de toekomst van de Wilhelminabrug om het IJsselfront zijn oorspronkelijke glorie terug te geven. Daarbij passen ook het herstel van de Oude Haven, evenals het autovrij of luw maken van de Welle.

(...)

Financiële paragraaf

(...)

De materiële vaste activa zijn voor het grootste deel opgebouwd uit de bestaande panden in portefeuille. (...)

(...)

(...)'

2.11 In 2008 heeft eiseres een positief resultaat behaald van (afgerond) € 410.000. Deze winst is bestemd voor het doen van voornoemde dividenduitkeringen van 5% en 3%.

3. Geschil

In geschil is of eiseres een ANBI is als bedoeld in artikel 6.33, eerste lid, onderdeel b, van de Wet IB 2001 (tekst tot 2010).

4. Beoordeling van het geschil

4.1 Ingevolge artikel 6.33, eerste lid, onderdeel b, van de Wet IB 2001 (hierna: de Wet) wordt - voor zover hier van belang - onder instellingen verstaan: door de inspecteur als zodanig aangemerkte het algemeen nut beogende instellingen. Ingevolge artikel 41a, aanhef en onderdeel b, van de Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Uitvoeringsregeling) wordt - voor zover hier van belang – een algemeen nut beogende instelling door de inspecteur aangemerkt als een instelling als bedoeld in artikel 6.33, eerste lid, onderdeel b, van de Wet, indien en zolang uit de regelgeving en de feitelijke werkzaamheden blijkt dat de instelling het algemeen belang dient.

4.2 Naar het oordeel van de rechtbank volgt zowel uit de regelgeving van eiseres als uit haar feitelijke werkzaamheden dat eiseres het algemeen belang dient. Met het verkrijgen, vervreemden, bezwaren, beheren, exploiteren, huren en verhuren, restaureren, rehabiliteren en reconstrueren van rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden binnen het gebied van het beschermd stadsgezicht van de gemeente Deventer, wil eiseres het historisch erfgoed in de gemeente Deventer en aangrenzende gemeenten behouden. Hiermee dient zij het algemeen belang. Deze doelstelling (missie) van eiseres wordt verder uitgewerkt in haar beleidsplan, waarin ook is vermeld welke strategie eiseres hanteert om deze missie te realiseren en wat haar beleidsvoornemens zijn voor de periode 2007-2012. Ook hieruit volgt dat eiseres met haar werkzaamheden het algemeen belang dient, te weten het behouden van het historisch erfgoed in de gemeente Deventer.

4.3 Anders dan verweerder heeft betoogd, is de toevoeging 'volkshuisvesting' in de statuten van 15 juni 2007 daarbij naar het oordeel van de rechtbank niet van doorslaggevend belang, omdat vaststaat dat de werkzaamheden van eiseres zich in de periode in geding niet richten op volkshuisvesting.

4.4 Dat met de werkzaamheden die eiseres in het algemeen belang verricht tevens het particulier belang van de individuele huurders wordt gediend, doet daaraan niet af omdat de verhuur een middel is om het algemeen nuttige doel te bereiken (zie ook Hoge Raad 13 januari 2012, nr. 10/03464, LJN BQ0525). Met het verhuren van de door eiseres gerestaureerde panden genereert zij opbrengsten die weer kunnen worden aangewend voor nieuwe projecten. Ook voorkomt zij daarmee dat de door haar gerestaureerde panden leeg komen te staan en de investering in feite voor niets is geweest. Ook het uitkeren van dividenden van 5% en 3% staat naar het oordeel van de rechtbank aan de ANBI-status van eiseres niet in de weg omdat dit geen bovenmatige vergoeding is voor het beschikbaar stellen van eigen vermogen door de aandeelhouders.

4.5 Met betrekking tot de vraag of de positieve resultaten van eiseres in (in ieder geval) de jaren 2006 tot en met 2008 aan de ANBI-status van eiseres in de weg staan, overweegt de rechtbank als volgt. Deze resultaten zijn, nadat daarop de dividenduitkeringen van respectievelijk 5% en 3% in mindering zijn gebracht, toegevoegd aan de reserve. Deze reserve is met de statutenwijziging van 4 december 2009 toegevoegd aan de statutaire reserve en kan uitsluitend worden aangewend voor het algemeen nuttige doel van eiseres, het behouden van het historisch erfgoed in de gemeente Deventer. Het gaat eiseres dan ook niet om een op zichzelf staand winststreven of een winststreven ten behoeve van haar aandeelhouders, zodat van strijd met het bepaalde in artikel 41a, eerste lid en onderdeel a, van de Uitvoeringsregeling (het niet mogen hebben van winstoogmerk) geen sprake is. Voorts is door de juridische structuur, zoals die is vastgelegd in de statuten, gewaarborgd dat de algemene vergadering van aandeelhouders hierin geen verandering kan brengen.

4.6 De stelling van verweerder, dat de aandeelhouders over het vermogen van eiseres kunnen beschikken als hun eigen vermogen, kan de rechtbank niet volgen. De rechtsvorm van eiseres, een Naamloze Vennootschap, staat hieraan in de weg. Gelet hierop is geen sprake van strijd met het bepaalde in artikel 41a, eerste lid, onderdeel c, van de Uitvoeringsregeling.

4.7 Verder voldoet eiseres naar het oordeel van de rechtbank aan het bepaalde in artikel 41a, eerste lid, onderdeel h, van de Uitvoeringsregeling. Bij opheffing van eiseres wordt een batig liquidatiesaldo besteed overeenkomstig het doel van de vennootschap. Dat van dit batige liquidatiesaldo eerst aan de houders van de aandelen A, B, C, X, Y en Z het nominaal gestorte bedrag van hun aandelen wordt voldaan, eventueel vermeerderd met hetgeen zij in enig vorig jaar of in vorige jaren uit de winst minder mochten genieten dan waarop zij volgens de statuten recht hebben (te weten de dividenduitkering van 5%), heeft niet tot gevolg dat in strijd met voornoemde bepaling van de Uitvoeringsregeling wordt gehandeld. Deze bepaling in de statuten hangt samen met de rechtsvorm van eiseres en haar streven om zoveel mogelijk eigen vermogen aan te trekken, welk vermogen wordt aangewend voor werkzaamheden in het algemeen belang, te weten het behouden van het historisch erfgoed door de verwerving en restauratie/herontwikkeling van panden.

4.8 Nu niet in geschil is dat aan de overige in artikel 41a van de Uitvoeringsregeling genoemde voorwaarden is voldaan, kan eiseres worden aangemerkt als een ANBI.

4.9 Het beroep van eiseres dient gegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten

De rechtbank vindt aan¬lei¬ding verweerder te veroordelen in de kos¬ten die eiseres in verband met de behande¬ling van het beroep redelij¬kerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 874 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 437 en een wegingsfactor 1). Van overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten is de rechtbank niet gebleken.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door mr. M.C.G.J. van Well, voorzitter, mr. A.I. van Amsterdam en mr. J.M.W. van de Sande, rechters, in tegenwoordigheid van mr. L.A. Aalbersberg, griffier.

De griffier, De voorzitter,

Uitgesproken in het openbaar op: 8 maart 2012

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.