Rechtbank Breda, 30-11-2011, BU8318, 10/2852

Procedurenummer: AWB 10/2852

Uitspraakdatum: 30 november 2011

Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

en

1.Ontstaan en loop van het geding

1.1.Met dagtekening 19 maart 2010 heeft de inspecteur aan belanghebbende voor het jaar 2007 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 58.762 (aanslagnummer [nummer]H.76). De inspecteur heeft daarbij een aftrek ter voorkoming van dubbele belasting verleend van € 4.279.

1.2.Belanghebbende heeft daartegen bezwaar gemaakt bij brief van 26 april 2010, ontvangen door de inspecteur op 3 mei 2010.

1.3.De inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar van 25 juni 2010 het bezwaar niet-ontvankelijk verklaard.

1.4.Belanghebbende heeft bij brief van 8 juli 2010, ontvangen bij de rechtbank op 9 juli 2010, beroep ingesteld tegen de niet-ontvankelijkverklaring. Ter zake van dit beroep heeft de griffier van belanghebbende een griffierecht geheven van € 41.

1.5.De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.6.Partijen hebben vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn telkens in afschrift verstrekt aan de wederpartij.

2.Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:

2.1.Belanghebbende, gehuwd, is op [datum] 2001 geëmigreerd vanuit Nederland naar België. Hij bewoont aldaar een woning die aan hem en aan zijn echtgenote als hoofdverblijf ter beschikking staat (hierna: de woning).

2.2.In de jaren 2002 tot en met 2005 verdienden belanghebbende en zijn echtgenote hun inkomen nagenoeg geheel in Nederland. Het Belgische inkomen bestond in die jaren enkel uit de negatieve inkomsten uit de in België gelegen woning. Over deze jaren tezamen bedroeg het negatieve Belgische inkomen in totaal € 66.079. Belanghebbende heeft in de aangifte over het onderhavige jaar, net als in de daaraan voorgaande jaren vanaf zijn emigratie, gekozen voor behandeling als binnenlands belastingplichtige als bedoeld in artikel 2.5 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Wet).

2.3.Tussen partijen is niet in geschil dat het belastbare inkomen uit werk en woning in het onderhavige jaar € 56.545 bedraagt. Dit inkomen is als volgt opgebouwd:

3.Geschil

Belanghebbende beantwoordt de vragen 1, 2 en 4 bevestigend en vraag 3 ontkennend. De inspecteur beantwoordt de vragen in tegenovergestelde zin.

3.2.Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken en op hetgeen zij daaraan ter zitting hebben toegevoegd.

3.3.Belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de aanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 56.545 met aftrek ter voorkoming van dubbele belasting van € 8.271.

4.Beoordeling van het geschil

Vooraf: ontvankelijkheid bezwaar

4.1.De inspecteur heeft in zijn verweerschrift geconcludeerd dat het bezwaar ten onrechte niet-ontvankelijk is verklaard. De rechtbank acht dit juist. Derhalve is het beroep in zoverre gegrond en dient de uitspraak op bezwaar te worden vernietigd.

4.2.In beginsel dient de rechtbank in dit geval met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Awb de inspecteur op te dragen opnieuw op het bezwaar te beslissen. Van die regel kan worden afgeweken indien daartoe goede grond bestaat, bijvoorbeeld indien partijen aandringen op een inhoudelijke beoordeling van het geschil door de rechter, of indien duidelijk is dat de belanghebbende niet wordt benadeeld indien de rechter zelf in de zaak voorziet (zie Hoge Raad 9 juni 2006, nr. 41.130, onder meer gepubliceerd in BNB 2006/290). De rechtbank is van oordeel dat het geschil in de stukken van de bezwaar- en beroepsfase alsmede ter zitting dermate uitvoerig is behandeld dat partijen hun standpunten voldoende hebben kunnen motiveren en zij niet worden benadeeld indien de rechtbank zelf in de zaak voorziet.

Vertrouwensbeginsel

4.3.Naar de rechtbank begrijpt stelt belanghebbende dat de toelichting en de rekenhulp bij het aangiftebiljet bij hem de indruk hebben gewekt dat de aftrek ter voorkoming van dubbele belasting op een bepaalde manier zou worden berekend. De rechtbank merkt deze grief aan als een beroep op het vertrouwensbeginsel. De tekst van de toelichting bij het aangiftebiljet en de rekenhulp moeten worden aangemerkt als aan belanghebbende verstrekte inlichtingen. Zo belanghebbende de toelichting al heeft kunnen begrijpen in de door hem verdedigde zin, kan dit nog niet leiden tot in rechte te honoreren opgewekt vertrouwen. Daarvan kan eerst sprake zijn indien belanghebbende geconfronteerd is met het feit dat hij niet alleen de wettelijk verschuldigde belasting moet betalen, maar hij daarenboven schade lijdt doordat hij afgaande op de onjuiste informatie, enige handeling heeft verricht of nagelaten (HR 14 juni 2000, nr.35 275, BNB 2000/330). De toelichting en de rekenhulp worden verstrekt bij het aangiftebiljet, dus na afloop van het belastingjaar. Dan kan niet worden gezegd dat belanghebbende naar aanleiding daarvan in het onderhavige jaar enige handeling heeft verricht of nagelaten. Belanghebbende kan aan deze toelichting en rekenhulp geen in rechte te beschermen vertrouwen ontlenen.

Heffingsbevoegdheid arbeidsongeschiktheidsuitkering

4.4.Belanghebbende stelt dat de arbeidsongeschiktheidsverzekering verband houdt met de onderneming van belanghebbende. De uitkeringen behoren volgens belanghebbende dan ook tot de ondernemingswinst als bedoeld in artikel 7 van het Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Koninkrijk België tot het vermijden van dubbele belasting van 5 juni 2001 (hierna: het Verdrag), zodat Nederland heffingsbevoegd is. De inspecteur is primair van mening dat de uitkeringen uit de arbeidsongeschiktheidsverzekering moeten worden begrepen onder artikel 18 van het Verdrag, zodat België heffingsbevoegd is. Subsidiar stelt de inspecteur dat de uitkeringen op grond van artikel 21 van het Verdrag slechts belastbaar zijn in België.

4.5.Met betrekking tot het standpunt van belanghebbende, overweegt de rechtbank het volgende.

4.5.1.Zoals blijkt uit het arrest van de Hoge Raad van 20 januari 1954, nummer 11 589, gepubliceerd in BNB 1954/75, zijn enerzijds de kosten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering welke niet uitsluitend dekking geeft tegen bedrijfs- of beroepsongevallen, geen ondernemingslasten en behoren anderzijds de uitkeringen uit hoofde van een dergelijke verzekering niet tot de opbrengsten van een onderneming. De Hoge Raad baseert dit oordeel op de overweging dat de gezondheid voor een ieder van belang is, ongeacht of hij al dan niet ondernemer is. Om die reden kan in het algemeen geen verband worden gelegd tussen de uitkering die een ondernemer uit hoofde van de arbeidsongeschiktheidsverzekering ontvangt en de door hem uitgeoefende onderneming.

4.5.2.Gelet op de inhoud van de onder 2.3 vermelde polis en van de onder 2.4 aangehaalde Algemene Voorwaarden, gaat het in casu om een verzekering tegen de geldelijke gevolgen van ongeval of ziekte, ingeval een ongeval of een ziekte ertoe leidt dat belanghebbende voor ten minste 25% beperkt zou zijn om werkzaamheden als vloerenlegger te verrichten. De verzekering heeft overigens geen bijzondere band met belanghebbendes beroepsuitoefening, omdat zij geen specifieke beroepsrisico's betreft en er bovendien ook arbeidsongeschiktheid onder valt, die niet door de beroepsuitoefening is veroorzaakt of die niet tijdens de beroepsuitoefening is ontstaan. De arbeidsongeschiktheidsverzekering houdt dan ook onvoldoende verband met de door belanghebbende uitgeoefende onderneming, zodat de ontvangen uitkeringen niet behoren tot de opbrengsten van die onderneming.

4.6.Ter zake van het standpunt van de inspecteur dat de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen moeten worden begrepen onder artikel 18 van het Verdrag, overweegt de rechtbank het volgende.

4.6.2.Naar het oordeel van de rechtbank kan de door belanghebbende ontvangen uitkering uit hoofde van de door hem afgesloten arbeidsongeschiktheidsverzekering niet worden aangemerkt als een lijfrente als bedoeld in paragraaf 7 van artikel 18 van het Verdrag. De verzekering van belanghebbende betreft immers een risicoverzekering, waarvan de uitbetalingen niet staan tegenover een (voldoende en) volledige tegenprestatie. De uitkeringen zelf zijn immers niet afhankelijk van de hoogte van de betaalde premies, maar van het intreden van (een voldoende mate van) arbeidsongeschiktheid bij de persoon van belanghebbende. Nu de arbeidsongeschiktheidsuitkering niet kwalificeert als een lijfrente, is artikel 18 van het Verdrag niet van toepassing.

4.7.Ter zake van de subsidiaire stelling van de inspecteur dat de uitkeringen vallen onder artikel 21 van het Verdrag, het zogeheten restartikel, overweegt de rechtbank het volgende. De bepaling houdt, globaal gesproken, in dat wanneer een inkomensbestanddeel niet onder een eerdere verdragsbepaling valt de heffingsbevoegdheid over dat bestanddeel aan het woonland is toegewezen. Nu de arbeidsongeschiktheidsuitkering niet onder enig ander artikel van het Verdrag kan worden gerangschikt, is het restartikel van toepassing en komt het heffingsrecht toe aan het woonland, België. Voor toepassing van de in paragraaf 2 van artikel 21 van het Verdrag genoemde uitzondering is geen plaats, nu de rechtbank onder 4.5.2 hiervoor heeft geoordeeld dat onvoldoende verband bestaat tussen de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en de onderneming van belanghebbende.

4.8.Het gelijk met betrekking tot de tweede in geschil zijnde vraag is derhalve aan de inspecteur.

Saldering AOV-uitkering en negatieve inkomsten uit eigen woning.

4.10. Voor zover belanghebbende zich voor zijn standpunt beroept op strijdigheid met het Europese recht geldt het volgende. Uit de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ) volgt dat van een mogelijke strijdigheid slechts sprake kan zijn, indien een niet-ingezetene nagenoeg zijn gehele (gezins)inkomen verwerft in (in dit geval) Nederland (vergelijk HvJ EG 14-02-1995, nr. C-279/93, BNB 1995/187, “Schumacker”). Nu de AOV-uitkering een inkomensbestanddeel vormt dat aan België dient te worden toegerekend, voldoet belanghebbende in het onderhavige jaar niet aan die voorwaarde. Alleen daarom al kan belanghebbende zich niet met succes beroepen op het gemeenschapschapsrecht en kan zijn grief niet slagen.

Inhaalregeling

4.11.Belanghebbende heeft in de jaren 2002 tot en met heden steeds gekozen voor behandeling als binnenlands belastingplichtige. Gevolg daarvan is dat de negatieve inkomsten van de eigen woning in België steeds in Nederland in aanmerking zijn genomen.

4.12.Volgens de inspecteur dient, op grond van artikel 6 van het Uitvoeringsbesluit inkomstenbelasting 2001, het gestalde verlies (uit de eigen woning) uit het verleden in mindering te komen op de Belgische inkomsten (de zogenaamde inhaalregeling). Dit is bij het vaststellen van de aanslag van belanghebbende niet gebeurd. Nu de inspecteur concludeert tot verlaging van het belastbare inkomen uit werk en woning beroept hij zich in dit verband op interne compensatie.

4.13.Naar de rechtbank begrijpt stelt belanghebbende zich op het standpunt dat de keuzeregeling van artikel 2.5 van de Wet inclusief de inhaalregeling een ongeoorloofde belemmering van het vrije verkeer van werknemers binnen de Europese Unie met zich meebrengt. Volgens belanghebbende komt hij door toepassing van de inhaalregeling in een slechtere positie te verkeren dan inwoners van Nederland die overigens in gelijke omstandigheden verkeren. Bovendien behoeft er aldus belanghebbende op grond van de arresten van het Europese Hof van Justitie in de zaken Renneberg en Gielen geen keuze meer te worden gemaakt om de hypotheekrenteaftrek te kunnen benutten, zodat hij, net als inwoners van Nederland, een onvoorwaardelijk recht op hypotheekrenteaftrek had moeten krijgen.

4.14. De rechtbank stelt voorop dat belanghebbende in de jaren 2002 tot en met 2005 als niet-ingezetene nagenoeg zijn gehele (gezins)inkomen heeft verdiend in Nederland. Dit brengt met zich mee dat hij voor wat betreft de negatieve inkomsten uit eigen woning niet slechter mag worden behandeld dan een ingezetene die overigens in dezelfde situatie verkeert (“Schumacker”).

4.16.Vast staat dat belanghebbende in de jaren 2002 tot en met 2005 heeft gekozen voor toepassing van de regels van binnenlandse belastingplicht. Als gevolg van die keuze wordt volgens de wettelijke regeling op hem de inhaalregeling van toepassing. Evenals in het arrest Renneberg, dient belanghebbende te worden vergeleken met een ingezetene van Nederland die overigens in vergelijkbare omstandigheden verkeert. Van vergelijkbare omstandigheden is naar het oordeel van de rechtbank sprake bij een in Nederland wonende persoon met Nederlands inkomen en een in Nederland gelegen eigen woning. Dat moet worden uitgegaan van een in Nederland gelegen eigen woning volgt uit het arrest Renneberg. Anders dan de inspecteur stelt, zou een dergelijke persoon – ingezetene van Nederland – voor wat betreft zijn negatieve inkomsten uit eigen woning, niet worden getroffen door enige vorm van inhaal van de in het verleden ter zake van zijn in Nederland gelegen eigen woning terecht in aftrek gebrachte hypotheekrente als die persoon in een later jaar inkomsten zou gaan genieten die zijn toegewezen aan het buitenland. Op basis van het arrest Renneberg had de aftrek dan ook onvoorwaardelijk verleend moeten worden in de oude jaren. Derhalve is de rechtbank van oordeel dat door toepassing van de inhaalregeling als gevolg van belanghebbendes keuze voor toepassing van artikel 2.5 van de Wet in de jaren 2002 tot en met 2005 het discriminatieverbod wordt geschonden. Gesteld noch gebleken is dat hiervoor een objectieve rechtvaardigingsgrond bestaat. Naar het oordeel van de rechtbank dienen de gevolgen van de keuze voor toepassing van artikel 2.5 van de Wet in de jaren 2002 tot en met 2005 dan ook te worden weggenomen. Derhalve heeft belanghebbende recht op aftrek ter voorkoming van dubbele belasting tot het bedrag van de arbeidsongeschiktheidsuitkering verminderd met de negatieve inkomsten uit de eigen woning in het onderhavige jaar, zonder toepassing van de inhaalregeling. Dit houdt in dat het beroep van de inspecteur op interne compensatie faalt en dat het inkomen uit werk en woning derhalve moet worden verminderd tot € 56.545. De aftrek ter voorkoming van dubbele belasting, zonder toepassing van de inhaalregeling, kan dan worden becijferd op een bedrag van € 4.075 (18.259/56.545 maal 12.617).

4.17.Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep gegrond te worden verklaard.

5.Proceskosten

Nu het beroep gegrond is, vindt de rechtbank aanleiding de inspecteur te veroordelen in de verletkosten die belanghebbende in verband met de mondelinge behandeling heeft moeten maken. Belanghebbende verzoekt om vergoeding van verletkosten voor 8 uren tegen een uurtarief van € 40. Gelet op de duur van het onderzoek ter zitting en de redelijkerwijs te verwachten reistijd acht de rechtbank een verlet van 4 uren redelijk. Het totaal van de te vergoeden verletkosten bedraagt derhalve € 160.

6.Beslissing

De griffier, De voorzitter,

Uitgesproken in het openbaar op 30 november 2011.

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op: 30 november 2011.

Aan deze uitspraak hoeft eerst uitvoering te worden gegeven als de uitspraak onherroepelijk is geworden. De uitspraak is onherroepelijk als niet binnen zes weken na verzending van de uitspraak een rechtsmiddel is aangewend of onherroepelijk op het aangewende rechtsmiddel is beslist (artikel 27h, vijfde lid en artikel 28, zevende lid AWR).

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te ‘s-Hertogenbosch (belastingkamer), Postbus 70583, 5201 CZ ’s-Hertogenbosch.