Rechtbank Breda, 23-11-2011, ECLI:NL:RBBRE:2011:5068 BV1086, 10/4113

Procedurenummer: AWB 10/4113

Uitspraakdatum: 23 november 2011

Proces-verbaal van de mondelinge uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en artikel 27d van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) in het geding tussen

en

1. Beslissing

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.

2. Gronden

2.2. Erflater dreef samen met zijn echtgenote een onderneming in de vorm van een vennootschap onder firma (hierna: VOF). Erflater was gerechtigd tot 60% in de stille reserves en zijn echtgenote tot de overige 40%. Erflater is op [datum] 2006 overleden. Hij was in algehele gemeenschap van goederen gehuwd.

2.3. In het testament van erflater, opgesteld op 19 september 1984, zijn de echtgenote en de twee kinderen, waaronder belanghebbende, ieder voor 1/3e deel tot erfgenaam benoemd. Tevens is aan de echtgenote het vruchtgebruik gelegateerd van de erfdelen van de kinderen en is ten behoeve van de echtgenote een zogenaamde ouderlijke boedelverdeling opgenomen. In het testament is tevens een bepaling opgenomen dat de echtgenote het recht heeft om binnen een periode van 8 maanden na overlijden de verdeling geheel of gedeeltelijk niet te aanvaarden. De echtgenote heeft van deze clausule gebruik gemaakt, onder meer voor wat betreft het ondernemingsvermogen van erflater.

2.4. Op 27 juli 2009 is bij notariële akte (hierna: de akte) de nalatenschap van erflater verdeeld. Daarin is het ondernemingsvermogen van erflater aan de twee kinderen toegedeeld, ieder voor de helft. De kinderen hebben de onderneming van erflater voortgezet. Beide kinderen hebben een beroep gedaan op de bedrijfsopvolgingsregeling van artikel 35c SW voor het aan ieder van hen toegedeelde gedeelte. De inspecteur heeft toepassing van de regeling beperkt tot het 1/3e gedeelte waartoe ieder van de kinderen op grond van het testament gerechtigd was.

Het materiële geschil

2.6. Op grond van het bepaalde in artikel 35b en 35c SW kan op verzoek van de verkrijger de waarde van in de verkrijging begrepen bestanddelen van het vermogen van een onderneming worden aangemerkt als te conserveren waarde.

2.7. Als gevolg van het niet-aanvaarden van de ouderlijke boedelverdeling voor wat betreft het ondernemingsvermogen gold voor dat ondernemingsvermogen een onverdeeldheid. Tot deze onverdeeldheid was krachtens testament ieder der erfgenamen, dus ook belanghebbende, voor 1/3e deel gerechtigd. Belanghebbende heeft dan ook op het moment van overlijden 1/3e deel van de onderneming van erflater verkregen. De faciliteit van artikel 35b en 35c is derhalve in beginsel slechts van toepassing op dit 1/3e deel van de onderneming. Daar doet niet aan af dat de echtgenote de verdeling later heeft gewijzigd waardoor aan belanghebbende 50% van de onderneming van erflater aan belanghebbende is toebedeeld.

2.9. Gezien de plaats van artikel 53a in Hoofdstuk VII van de SW, welk hoofdstuk is getiteld “vermindering”, heeft artikel 53a het karakter van een tegemoetkoming. Het artikel voorziet in een vermindering van de op grond van de overige bepalingen van de SW verschuldigde belasting.

2.10. Naar de rechtbank begrijpt stelt belanghebbende zich op het standpunt dat in haar geval de uiteindelijke verdeling moet worden gevolgd conform het bepaalde in artikel 53a, eerste lid, SW en dat daarbij de tweejaarseis van artikel 53a, derde lid, SW niet geldt omdat de aanslag pas is opgelegd nadat de verdeling van de nalatenschap op 27 juli 2009 heeft plaatsgevonden.

2.11. Aan belanghebbende kan worden toegegeven dat de tekst van artikel 53a, derde lid, SW op dit punt niet duidelijk is. Er staat immers niet met zoveel woorden dat de voorwaarde van verdeling binnen twee jaren na overlijden van de erflater ook geldt in gevallen dat nog niet een aanslag is opgelegd. De rechtbank leidt uit de plaats van de bepaling in de SW echter af dat dat wel de bedoeling van de wetgever is geweest. Een andere uitleg zou bovendien tot het ongerijmde resultaat leiden dat degene aan wie traag een aanslag wordt opgelegd beter af zou zijn dan degene aan wie snel een aanslag is opgelegd. De rechtbank acht de tekst van de bepaling niet zodanig is strijd met de bedoeling van de wetgever dat dat een afwijking van die bedoeling rechtvaardigt.

Opgewekt vertrouwen

2.13. De inspecteur stelt dat zij wel telefonisch contact heeft opgenomen met de notaris van belanghebbende, maar dat alleen over de redactie van de akte van verdeling met de notaris is gesproken. De inspecteur ontkent dat zij een toezegging aan de notaris heeft gedaan dat voor de toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling, de akte van verdeling zou worden gevolgd.

2.14. Belanghebbende heeft naar het oordeel van de rechtbank tegenover de gemotiveerde betwisting door de inspecteur, niet aannemelijk gemaakt dat de inspecteur een als een toezegging of bewuste standpuntbepaling op te vatten uitlating heeft gedaan, waaraan de inspecteur op grond van het tot de algemene beginselen van behoorlijk bestuur behorende vertrouwenbeginsel zou zijn gebonden. Naar het oordeel van de rechtbank blijkt uit de tekst van de brief van 13 augustus 2008 dat de notaris met de inspecteur heeft gesproken over (verder) uitstel van het opleggen van de aanslagen successierecht. Er valt niet uit af te leiden dat de notaris expliciet met de inspecteur heeft gesproken over de verdeling van het ondernemingsvermogen in de afwijking van de testamentaire verdeling of over de gevolgen van het overschrijden van de tweejaarstermijn.

2.15. Gelet op hetgeen is overwogen is het beroep ongegrond verklaard.

2.16. De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.

Deze uitspraak is gedaan op 23 november 2011 door door mr.drs. M.M. de Werd, voorzitter, mr. A.F.M.Q. Beukers-van Dooren en prof.mr. I.J.F.A. van Vijfeijken, rechters, en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van mr. B.W. van Eeken-Liu, griffier.

De griffier, De voorzitter,

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op: 28 november 2011

Rechtsmiddel