Rechtbank Gelderland, 03-07-2014, ECLI:NL:RBGEL:2014:3993, AWB-13_6751

Op 23 maart 2013 heeft eiser zijn aangifte IB/PVV voor het jaar 2012 ingediend. Daarbij heeft hij onder meer een bedrag van € 8.400 als aftrekpost opgegeven wegens onderhoudsverplichtingen, bestaande uit periodieke betalingen aan zijn ex-echtgenote [Y] (hierna: [Y]).

Op 4 juni 2013 heeft eiser een herziene aangifte ingediend, waarbij opnieuw de aftrekpost wegens onderhoudsverplichtingen van € 8.400 is opgenomen.

Bij brief van 22 juli 2013 heeft verweerder eiser - onder meer, voor zover thans van belang - meegedeeld dat de aftrek alimentatie van € 8.400 bij de voorlopige aanslag zal komen te vervallen. In de voorlopige aanslag, die gedagtekend is 16 augustus 2013, is deze aftrekpost niet meegenomen.

In geschil is of verweerder een dwangsom verschuldigd is wegens het niet tijdig beslissen op het bezwaar van eiser.

Artikel 4:17, eerste en derde lid, van de Awb luidt, voor zover van belang, als volgt:

Indien een beschikking op aanvraag niet tijdig wordt gegeven, verbeurt het bestuursorgaan aan de aanvrager een dwangsom voor elke dag dat het in gebreke is, doch voor ten hoogste 42 dagen. (…)

De eerste dag waarover de dwangsom verschuldigd is, is de dag waarop twee weken zijn verstreken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking is verstreken en het bestuursorgaan van de aanvrager een schriftelijke ingebrekestelling heeft ontvangen.

Voor zover het gaat om een uitspraak op bezwaar, zijn deze bepalingen - die deel uitmaken van paragraaf 4.1.3.2. - op grond van artikel 7:14 van de Awb eveneens van toepassing.

De rechtbank laat in het midden of verweerder te laat heeft beslist op het bezwaar. Een dwangsom wordt immers pas verschuldigd als voldaan is aan alle voorwaarden van artikel 4:17, eerste en derde lid, van de Awb. Zoals in het procesverloop is overwogen, heeft eiser op 6 november 2013 een brief aan verweerder verstuurd waarin een beroep op de Wet dwangsom is gedaan. Verweerder heeft die brief op 8 november 2013 ontvangen. Deze brief kan als ingebrekestelling worden beschouwd. Dit betekent dat verweerder niet eerder dan vanaf 23 november 2013 een dwangsom werd verschuldigd. Nu verweerder op 15 november 2013 heeft beslist, is hij reeds om die reden geen dwangsom verschuldigd geworden.

Gelet daarop het voorgaande wordt het verzoek om toekenning van een dwangsom afgewezen.

De brief van 29 oktober 2013 van eiser is door de rechtbank oorspronkelijk (mede) beschouwd als een beroep tegen het niet tijdig beslissen op bezwaar. Eiser heeft uitdrukkelijk gewezen op het feit dat verweerder op dat moment al vijf weken te laat was. Alleen in dat licht is ook de brief van 24 november 2013 te begrijpen, waarin eiser schrijft dat de zaak omtrent de Wet dwangsom is voortgezet in een beroepszaak. Klaarblijkelijk doelt eiser hierbij op artikel 6:20, derde lid, van de Awb, dat bepaalt dat het beroep tegen het niet tijdig nemen van een besluit mede betrekking heeft op het alsnog genomen besluit, tenzij dit geheel aan het beroep tegemoetkomt. Die laatste situatie doet zich hier niet voor. Het beroep is derhalve tevens gericht tegen de uitspraak op bezwaar van 15 november 2013. Met het oog op hetgeen hierna wordt overwogen, voegt de rechtbank hieraan toe dat artikel 6:20 van de Awb ook van toepassing is op het niet tijdig nemen van een primair besluit. Dit vloeit voort uit artikel 7:1, eerste lid, aanhef en onder f, van de Awb.

Het voorgaande brengt mee dat thans de vraag voorligt of verweerder terecht de aftrek in verband met periodieke betalingen aan [Y] niet heeft toegelaten bij het vaststellen van de voorlopige aanslag.

Verweerder heeft de brief van eiser van 13 augustus 2013 als bezwaarschrift tegen de voorlopige aanslag beschouwd. Artikel 26, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: Awr) bepaalt, voor zover hier van belang, dat tegen een ingevolge de belastingwet genomen besluit slechts beroep bij de bestuursrechter kan worden ingesteld indien het betreft een belastingaanslag of een voor bezwaar vatbare beschikking. Gelet op artikel 2, derde lid, aanhef en onder e, van de Awr, wordt onder belastingaanslag mede een voorlopige aanslag verstaan.

Artikel 9.5, derde lid, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001) bepaalt voor de inkomstenbelasting echter dat in afwijking van de Awb en artikel 26 van de Awr een voorlopige aanslag niet voor bezwaar vatbaar is. Gelet hierop had verweerder het bezwaar van eiser niet-ontvankelijk dienen te verklaren. Nu verweerder dat niet heeft gedaan, is het beroep in zoverre gegrond.

Naar het oordeel van de rechtbank had verweerder het bezwaarschrift - gelet op de inhoud daarvan en de onmogelijkheid bezwaar te maken - tevens dienen op te vatten als een verzoek om herziening van de voorlopige aanslag. Ingevolge het bepaalde in artikel 9.5, tweede lid van de Wet IB 2001 wordt op een dergelijk verzoek beslist bij een voor bezwaar vatbare beschikking. Verweerder heeft ten onrechte niet op dit verzoek beslist. Ook in zoverre is het beroep derhalve gegrond. De rechtbank zal verweerder opdragen alsnog op het verzoek om herziening (het alsnog toekennen van de aftrek van € 8.400 in verband met de periodieke betalingen aan [Y]) te beslissen.

De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling, nu niet is gebleken van kosten aan de zijde van eiser die voor vergoeding in aanmerking komen.