Rechtbank Gelderland, 15-11-2016, ECLI:NL:RBGEL:2016:6041, AWB - 16 _ 3300

1. Eiser heeft samen met zijn partner mevrouw [E] op [2006 2] een overeenkomst gesloten met de voormalige gemeente Loenen aan de Vecht (hierna: de gemeente) ter zake van de ontwikkeling van de buitenplaats [F] met een oppervlakte van 69.107 m².

2. Op 28 juli 2006 hebben eiser en zijn partner gekocht het perceel grond met opstallen, weg en water, gelegen te [Z] aan de [A-straat 1] en bekend als landgoed “ [G] ”, kadastraal bekend gemeente Loenen, [H] , nummer [001] , groot zes hectare (ha) negenenzeventig are dertig centiare, nummer [002] , groot acht are tachtig centiare, en nummer [003] , groot twee are zevennegentig centiare.

3. In maart 2007 hebben eiser en zijn partner (in één koop) de volgende percelen gekocht (totaal 95.009 m²):

4. Bij beschikking van [2007 1] is het onder 2. genoemde perceel met ingang van [2007 2] aangemerkt als landgoed in de zin van de Natuurschoonwet 1928 (NSW 1928). Het landgoed draagt de naam [I] (hierna: [I] ).

5. Bij beschikking van [2008] zijn de onder 3. genoemde percelen met ingang van [2007 3] aangemerkt als landgoed in de zin van de NSW 1928.

Het landgoed draagt de naam [J] .

6. Bij de koop van [J] is een dijk inbegrepen die eiser heeft omgevormd tot toegangsweg naar zijn woning op het landgoed [I] . Zowel eiser als verweerder beschouwen deze toegangsweg als aanhorigheid van de eigen woning van eiser.

7. In 2011 is de bouw van de woning op [I] begonnen. Oplevering vond plaats in december 2012. In 2011 woonde eiser aan het [A-straat 2] te [Q] .

8. In zijn aangifte IB/PVV voor 2011 heeft eiser de landgoederen [I] en [J] (hierna tezamen: het landgoed) aangemerkt als eigen woning in de zin van artikel 3.111, eerste lid, van de Wet IB 2001.

9. Eiser heeft in zijn aangifte een bedrag van € 205.064 berekend aan saldo van de inkomsten en aftrekposten eigen woning. Een bedrag van € 69.146 moet worden toegerekend aan betaalde rente voor zijn woning aan het [A-straat 2] te [Q] en een bedrag van

10. Naar aanleiding van deze aangifte heeft correspondentie en een bespreking tussen partijen plaatsgevonden. Bij brief van 24 juni 2015 heeft eiser het voorstel gedaan om 90% van de rente eigenwoningschuld toe te rekenen aan de eigen woning van eiser. In de conclusie van deze brief heeft eiser het volgende geschreven:

11. Verweerder heeft bij het opleggen van de aanslag IB/PVV 2011 (van 13 november 2015) rekening gehouden met de rente eigenwoningschuld tot een bedrag van € 105.064 (€ 69.146 voor de woning [A-straat 2] en € 35.918 voor het landgoed [I] ). De correctie op eisers aangifte bedraagt € 100.000. Het belastbaar inkomen uit werk en woning bedraagt € 98.990. Tegen deze aanslag heeft eiser bezwaar gemaakt.

12. In de uitspraak op bezwaar heeft verweerder rekening gehouden met de rente eigenwoningschuld tot een bedrag van (€ 205.064 min € 27.182 min € 21.517 =) € 156.365. Daarbij is 80% van de rente toegerekend aan de eigen woning van eiser op [I] . Daartoe heeft verweerder in de uitspraak op bezwaar van 26 april 2016 het volgende overwogen:

13. Bij brief van 7 juli 2016 heeft verweerder het verslag van de afdeling waardeonderzoek van de Belastingdienst te Utrecht gedateerd 1 juni 2016 naar eisers gemachtigde gestuurd. In dit verslag is, voor zover thans van belang, het volgende vermeld:

14. Eiser heeft in zijn aanvulling op het beroepschrift van 21 juli 2016 toegelicht dat hij primair een aftrek van 100% verdedigt en subsidiair een aftrek van 95%. Dit laatste percentage heeft hij als volgt onderbouwd:

1. De totale koopsom van [J] wordt voor € 580.000 toegerekend aan de hoofdingang van het landgoed en daarmee aan de woning van eiser;

2. De aanlegkosten worden pro rata toegerekend aan de woning van eiser en aan het grasland. Voor eisers woning is dit 580/850 x € 385.761 = € 263.225;

3. De aanschafprijs voor het (half) natuurlijk grasland wordt berekend op € 850.000 min € 580.000 = € 270.000;

4. De aanlegkosten worden pro rata toegerekend aan de woning en aan het grasland. Voor het grasland is dit 270/850 x € 385.761 = € 122.535.

15. In geschil is het antwoord op de vraag of de aanslag IB/PVV 2011 tot het juiste bedrag is opgelegd. Meer in het bijzonder is in geschil of het landgoed [I] geheel of slechts gedeeltelijk kwalificeert als eigen woning en of [J] (geheel of gedeeltelijk) kwalificeert als (aanhorigheid bij de) eigen woning.

16. Eiser heeft primair aangevoerd dat het gehele landgoed tot de aanhorigheid van de eigen woning behoort en de aftrek rente eigenwoningschuld daarom 100% van de betaalde rente bedraagt. Hij heeft subsidiair aangevoerd dat de aftrek 95% bedraagt zoals door hem berekend in de brief van 21 juli 2016 (zie punt 14. van deze uitspraak).

17. Verweerder heeft in beroep het standpunt ingenomen dat tot de aanhorigheid van eisers woning behoren de gronden rond zijn woning tot een oppervlakte van 2,7 ha inclusief tuin, vijver, grasvelden, tennisbaan, oprijlaan en schuren (zoals met een witte lijn aangegeven op de foto op bijlage 8a bij het verweerschrift). Alles buiten die 2,7 ha, bestaande uit houtopstanden en het grasland van [I] en de waterpartijen en het grasland van [J] , is volgens verweerder niet aanhorig aan de woning van eiser.

18. Eiser is van mening dat het hiervoor weergegeven standpunt van verweerder berust op willekeur en niet deugdelijk is onderbouwd.

19. Voor de uitleg van de vraag of een perceel als aanhorigheid van de eigen woning heeft te gelden als bedoeld in artikel 3.111, eerste lid, van de Wet IB 2001 is het arrest van de Hoge Raad van 16 juli 1993 (BNB 1993/281) van belang. Uit dit arrest volgt dat er sprake is van een aanhorigheid indien een perceel behoort bij de eigen woning, daarbij in gebruik is en daaraan dienstbaar is. Het hiervoor genoemde arrest van de Hoge Raad biedt dus wel het relevante toetsingskader, maar geen duidelijkheid over de vraag of het landgoed feitelijk in zijn geheel of slechts gedeeltelijk (en voor welk gedeelte) aanhorig is aan de woning van eiser. Daarover dient de rechtbank een beslissing te nemen.

20. Eiser en verweerder hebben ter zitting aanvullende foto’s overgelegd en op een iPad foto’s getoond van het landgoed. Deze foto’s hebben verduidelijkt hoe het landgoed er precies uitziet. Op basis van deze foto’s en de toelichting hierop van partijen is de rechtbank van oordeel dat alleen de waterpartij en het (half)natuurlijk grasland niet aanhorig zijn aan de woning van eiser. De rechtbank acht de toerekening van de hypotheekrente voor 5% aan dit niet aanhorige deel redelijk. Dit betekent dat de rechtbank het subsidiaire standpunt van eiser volgt dat 95% van de hypothecaire geldlening moet worden toegerekend aan de rente eigenwoningschuld. Het belastbaar inkomen uit werk en woning moet daarom worden verminderd tot € 5.785 (5% x € 135.918 = € 6.795 niet aftrekbaar -/- € 1.010). De rechtbank zal hieronder motiveren waarom zij niet het standpunt van verweerder en het primaire standpunt van eiser heeft gevolgd.

21. Verweerder heeft gesteld dat behoudens de 2,7 ha rond de woning het overige grasland op het landgoed van eiser weiland betreft dat niet aanhorig is aan zijn woning omdat weiland volgens de jurisprudentie niet aanhorig kan zijn. Uit de door eiser ter zitting getoonde foto’s blijkt echter dat het door verweerder als weiland aangeduide grasland door de daarop aanwezige bomen en door de ligging een parkachtige uitstraling heeft en niet lijkt op een weiland. Daarom oordeelt de rechtbank dat het parkachtige grasland tot de tuin van eisers woning behoort en derhalve aanhorig is aan de woning van eiser. De andersluidende opvatting van verweerder op basis van zijn standpunt dat sprake is van een weiland gaat daarom niet op.

24. Eiser is met de (voormalige) gemeente Loenen aan de Vecht overeengekomen dat hij het landgoed [I] zal openstellen voor het publiek. Volgens verweerder heeft een deel van [I] daarom geen exclusiviteit voor eiser meer en is het daarom niet aanhorig aan zijn woning. De rechtbank volgt dit standpunt van verweerder niet.

[I] was in het jaar 2011 namelijk feitelijk nog niet opengesteld voor publiek en ook nu nog niet. De enkele verplichting tot openstelling van [I] acht de rechtbank onvoldoende voor een andersluidend oordeel. Daarnaast is de vorm van openstelling nog onderwerp van discussie tussen eiser en de gemeente. Gelet hierop valt op dit moment niet te beoordelen of de uiteindelijke openstelling van [I] (of van [J] ) consequenties heeft voor de vraag of (een deel van) het landgoed tot de eigen woning van eiser behoort.

25. De rechtbank komt tot de slotsom dat verweerders argumenten om de aftrek te beperken tot 80% van de hypotheekrente omdat de hypothecaire lening slechts voor dit gedeelte is toe te rekenen aan eisers woning (inclusief aanhorigheid) niet kunnen slagen.

De redenen om rekening te houden met een aanhorigheid van 2,7 ha en de lijn die verweerder daarbij heeft getrokken zoals weergegeven op de foto op bijlage 8a bij het verweerschrift is naar het oordeel van de rechtbank willekeurig. Ter zitting heeft eiser in dit verband toegelicht dat hij de oude toegangsweg tot [I] (die bij de aankoop van dit landgoed was inbegrepen) in gebruik heeft als dienstingang, omdat zware voertuigen geen gebruik kunnen maken van de nieuwe toegangsweg over de dijk. De omvang van het landgoed vergt voorts dat zware voertuigen regelmatig van de dienstingang gebruikmaken om onderhoudswerkzaamheden op het landgoed uit te voeren. Niettemin heeft verweerder deze dienstingang niet tot de aanhorigheid van eisers woning gerekend, terwijl deze dienstingang wel in gebruik is bij eiser. De rechtbank acht dit inconsistent. Ook de andere argumenten van verweerder om de aanhorigheid bij eisers woning te verkleinen hebben de rechtbank (zoals hiervoor weergegeven) niet kunnen overtuigen.

26. De rechtbank volgt tot slot evenmin het standpunt van eiser dat hij 100% van de hypotheekrente in aftrek mag brengen omdat het landgoed volledig aanhorig is aan de woning van eiser. Daarvoor is van belang dat eiser heeft erkend dat de waterpartij en het (half)natuurlijk grasland in feite niet tot de tuin van zijn woning behoren. Deze onderdelen van het landgoed zijn door hun aard (water en weiland) en door hun ligging (achter de parkachtige tuin rond het huis) naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende dienstbaar aan eisers woning en vormen dus geen aanhorigheid.

27. Nu eiser geen afzonderlijke gronden tegen de beschikking heffingsrente heeft aangevoerd, zal de in rekening gebrachte heffingsrente dienen te worden verminderd overeenkomstig de vermindering van de aanslag.

28. Gelet op het voorgaande dient het beroep gegrond te worden verklaard.

29. De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiser in verband met de behandeling van het bezwaar en het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 1.238 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift met een waarde per punt van € 246, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 496 en een wegingsfactor 1). Van overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten is de rechtbank niet gebleken.