Rechtbank Gelderland, 03-05-2019, ECLI:NL:RBGEL:2019:1920, AWB - 17_5193

1. Enig aandeelhouder en bestuurder van eiseres was de heer [E] .

2. [E] was de vader van de heer [B] (hierna ook te noemen: vader). [B] is sinds 2005 werkzaam binnen de door vader opgezette onderneming (zie hierna onder 5).

3. [B] is 100% aandeelhouder alsmede bestuurder van [F] BV.

4. Eiseres was tot [2013 1] enig aandeelhouder van [G] BV.

5. [G] BV houdt 100% van de aandelen in [H] BV. Laatgenoemde BV drijft een onderneming op het gebied van import/export en groothandel in diagnostica.

6. Eiseres vormde als moedermaatschappij een fiscale eenheid voor de Vpb, samen met [G] BV en [H] BV.

7. Bij akte van [2013 1] heeft eiseres 899 van haar 1800 aandelen [G] BV overgedragen aan [F] BV voor € 429.022 (hierna: de aandelenoverdracht). Per dezelfde datum zijn eiseres en [F] BV als bestuurder van [G] BV in functie getreden. Op grond van een glijclausule in de koopovereenkomst heeft [F] BV nadien nog een bijbetaling van € 125.809 verricht.

8. Als gevolg van de aandelenoverdracht is de onder 6. genoemde fiscale eenheid geëindigd.

9. Op [2013 2] is vader overleden.

10. Sinds 11 juni 2015 is [B] enig aandeelhouder en bestuurder van eiseres.

11. Op 12 mei 2016 hebben eiseres (vertegenwoordigd door [B] ) en [F] BV (eveneens vertegenwoordigd door [B] ) een vernietigingsverklaring ondertekend (hierna: de vernietigingsverklaring). Uit de vernietigingsverklaring blijkt onder meer het volgende:

12. Bij notariële akte van 5 juli 2016 zijn de door [F] BV gehouden aandelen in [G] BV, teruggeleverd aan eiseres.

13. Tussen partijen is in geschil of in 2014 en 2015 sprake is van een fiscale eenheid tussen eiseres en [G] BV en [H] BV.

14. Eiseres stelt dat sprake is van dwaling in de zin van artikel 6:228, eerste lid onderdeel b, van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Als gevolg van de vernietigingsverklaring is er nooit een geldige titel geweest voor de eigendomsoverdracht van de aandelen. Door de absolute nietigheid van de aandelenoverdracht is de fiscale eenheid nooit verbroken. Voor het jaar 2014 zou dit, aldus eiseres, dienen te resulteren in een belastbare winst van negatief € 37.465. Voor het jaar 2015 heeft eiseres de mogelijke Vpb gevolgen van het niet-verbreken van de fiscale eenheid niet nader onderbouwd.

15. Verweerder betwist dat in de jaren 2014 en 2015 sprake is van een fiscale eenheid. Primair stelt verweerder dat er geen sprake is van een rechtsgeldig beroep op dwaling, zodat aan de vernietigingsverklaring geen betekenis toekomt. Voor zover wel sprake is van een vernietiging van de aandelenoverdracht als gevolg van dwaling komt hieraan -kort gezegd- voor Vpb doeleinden geen terugwerkende kracht toe.

16. Ingevolge artikel 6:228, eerste lid, van het BW, is een overeenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, vernietigbaar (a) indien de dwaling te wijten is aan een inlichting van de wederpartij, tenzij deze mocht aannemen dat de overeenkomst ook zonder deze inlichting zou worden gesloten, (b) indien de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende had behoren in te lichten en (c) indien de wederpartij bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling als de dwalende is uitgegaan, tenzij zij ook bij een juiste voorstelling van zaken niet had behoeven te begrijpen dat de dwalende daardoor van het sluiten van de overeenkomst zou worden afgehouden. Ingevolge artikel 6:228, tweede lid, van het BW, kan de vernietiging niet worden gegrond op een dwaling die in verband met de aard van de overeenkomst, de in het verkeer geldende opvattingen of de omstandigheden van het geval voor rekening van de dwalende behoort te blijven.

17. Weliswaar kan alleen een contractspartij een beroep doen op artikel 6:228, tweede lid, van het BW en niet een derde zoals verweerder, dit laat echter onverlet dat wanneer verweerder zich verzet tegen het bestaan van een vernietigingsgrond de rechtbank zal moeten toetsen of sprake is geweest van een reële vernietigingsgrond in de zin van artikel 6:228, eerste lid, onderdeel b, van het BW, of dat de bij de vernietigingsverklaring betrokken partijen het bestaan van een vernietigingsgrond slechts hebben voorgewend (vgl. Hoge Raad 12 juli 2002, ECLI:NL:HR:2002:ZC8145, rechtsoverweging 3.5). In dat laatste geval kan aan de vernietigingsverklaring geen waarde worden toegekend.

18. Verweerder betwist dat sprake is geweest van dwaling. Ter onderbouwing van dit standpunt heeft verweerder (onder meer) gesteld dat niet gebleken is dat er in het jaar 2013 een omzetdaling van 65% heeft plaatsgevonden ten opzichte van het jaar 2012, en 60% ten opzichte van het jaar 2011. Verder is niet gebleken dat eiseres als verkoper hiervan op de hoogte zou zijn geweest vóór het moment van levering en daarover niets heeft gezegd. Verweerder acht dit te minder aannemelijk aangezien het een "vader-zoon" transactie betreft. Verweerder stelt zich verder op het standpunt dat uit de aangifte omzetbelasting 2012 van eiseres over de maand(-en) november en december kan worden opgemaakt dat de omzet met respectievelijk 49,8% en 27,3% is afgenomen, ten opzichte van de gemiddelde omzet in het jaar 2012. Verweerder heeft in dit verband tevens gesteld dat de koopsom voor de aandelen nagenoeg gelijk is geweest aan (de helft van) het eigen vermogen [G] BV per 31 december 2012, waaruit verweerder opmaakt dat ter zake van de aandelenoverdracht geen rekening is gehouden met goodwill. Ten slotte acht verweerder het opmerkelijk dat het meer dan drie jaar heeft geduurd alvorens over is gegaan tot vernietiging van de overeenkomst.

19. Tegenover de gemotiveerde betwisting door verweerder rust op eiseres de bewijslast om aannemelijk te maken dat sprake is van een reële vernietigingsgrond. Dit betekent dat zij voor een geslaagd beroep op dwaling aannemelijk moet maken dat er sprake was van een onjuiste voorstelling van zaken ten tijde van het sluiten van de overeenkomst. Eiseres is hier naar het oordeel van de rechtbank niet in geslaagd. Zij heeft niet aannemelijk gemaakt dat vader, als bestuurder van eiseres, ten tijde van de aandelenoverdracht wist dat belangrijke klanten weg zouden vallen. Dat zoon [B] als de huidige bestuurder van eiseres dit heeft verklaard in de vernietigingsverklaring acht de rechtbank niet voldoende bewijs dat er daadwerkelijk sprake was van een onjuiste voorstelling van zaken. Desgevraagd heeft [B] ter zitting over het wegvallen van de klanten immers slechts verklaard dat in 2013 is gebleken dat twee klanten niet meer bestelden. Op de vraag van de rechtbank of vader al zou hebben geweten dat klanten weggingen, antwoordde [B] dit niet te weten. Nu er geen bron van wetenschap aan de verklaring ten grondslag kan worden gelegd, kan aan de verklaring van eiseres geen betekenis worden toegekend. De rechtbank betrekt in dit oordeel bovendien het lange tijdsverloop tussen de aandelenoverdracht en de vernietigingsverklaring, waarvoor eiseres geen eenduidige verklaring heeft gegeven.

20. Reeds omdat naar het oordeel van de rechtbank geen sprake is van een reële vernietigingsgrond met betrekking tot de aandelenoverdracht, luidt de conclusie dat in de jaren 2014 en 2015 geen sprake is van een fiscale eenheid. Gelet op het voorgaande dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

21. Nu eiseres geen afzonderlijke gronden tegen de beschikking belastingrente heeft aangevoerd, dient ook het beroep tegen de beschikking belastingrente ongegrond te worden verklaard.

22. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.