Rechtbank Gelderland, 12-08-2019, ECLI:NL:RBGEL:2019:3623, AWB - 18 _ 5935

1. In 1989 heeft [A] (hierna: [A] ) [B] B.V. (hierna: [B] ) opgericht. [A] was ten tijde van de oprichting enig aandeelhouder van [B] . Bij de oprichting van [B] heeft [A] € 18.151 (destijds fl. 40.000) als aandelenkapitaal gestort.

2. [A] heeft drie kinderen: eiser, [C] (broer van eiser) en [D] (zus van eiser). Op [1990] heeft [A] elk kind in privé 6% van de aandelen in [B] geschonken. De verkrijgingsprijs van de resterende 82% van de aandelen in [B] bedroeg € 14.884 (82% van € 18.151).

3. Op 1 januari 1997 is de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: Wet IB 1964) gewijzigd, als gevolg waarvan de grens voor de aanwezigheid van een aanmerkelijk belang kwam te liggen bij 5% (artikel 20a, van de Wet IB 1964, wettekst 1997). Op grond van artikel 70c, eerste lid, letter c, van de Wet IB 1964 (wettekst 1997) is de verkrijgingsprijs van de aanmerkelijk belangaandelen gesteld op € 586.350, zijnde de waarde in het economische verkeer per 1 januari 1997 (step-up regeling).

4. Op [2012] hebben [A] en zijn drie kinderen [E] B.V. (hierna: [E] ) opgericht. Ter volstorting van de aandelen in [E] heeft een aandelenruil plaatsgevonden tussen [E] en [B] . Voor deze aandelenfusie is een beroep gedaan op artikel 3.55 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Wet IB 2001). Verweerder heeft een beschikking afgegeven. Op grond van artikel 4.41 van de Wet IB 2001 is de verkrijgingsprijs doorgeschoven.

5. Op [2012] is door een statutenwijziging bij [B] 82% van de gewone aandelen omgezet in cumulatief preferente aandelen.

6. Op [2013] heeft een zuivere splitsing van [E] plaatsgevonden. Hierbij is [E] gesplitst in vier persoonlijke holdings: [F] B.V. [G] B.V., [H] B.V. en [I] B.V. De aandelen [F] B.V. werden gehouden door [A] . [F] B.V., heeft als gevolg van deze splitsing de cumulatief preferente aandelen in [B] verkregen. Als gevolg van de splitsing heeft eiser de aandelen in [H] B.V. verkregen.

7. Voor de verkrijging van de aandelen is een beroep gedaan op artikel 3.56 van de Wet IB 2001. Verweerder heeft een beschikking afgegeven. Op grond van artikel 4.41 van de Wet IB 2001 is de verkrijgingsprijs (nogmaals) doorgeschoven.

8. Op [2014] is [F] B.V. juridisch gesplitst in de volgende vier vennootschappen: [M] N.V., [J] B.V., [K] B.V. en [L] B.V. Het totale vermogen ten tijde van de splitsing bedroeg € 40.731.059. Aan [J] B.V., [K] B.V. en [L] B.V. is elk een ondernemingsvermogen van € 12.040.000 toegedeeld. Voor de splitsing is een beroep gedaan op artikel 3.56 van de Wet IB 2001 (respectievelijk artikel 14a van de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969). Verweerder heeft de gevraagde beschikkingen afgegeven.

9. De verkrijgingsprijs van de aandelen in [J] B.V., [K] B.V. en [L] B.V. is € 4.400.

10. De aandelen in [J] B.V., [K] B.V. en [L] B.V. zijn door [A] geschonken aan zijn drie kinderen. Eiser heeft de aandelen in [K] B.V. geschonken gekregen. Ter zake van deze schenking heeft eiser € 361.907 schenkbelasting voldaan.

11. Per [2015] heeft een juridische splitsing plaatsgevonden. Hierbij fungeerde [K] B.V. als verkrijgende en [H] B.V. als verdwijnende vennootschap.

12. Op 15 september 2017 is namens eiser verzocht om de verkrijgingsprijs van het aanmerkelijk belang in [K] B.V. vast te stellen op € 952.657 (de oorspronkelijke verkrijgingsprijs voor de aandelen [H] B.V. van € 586.350, vermeerderd met de doorgeschoven verkrijgingsprijs voor de aandelen [K] B.V. van € 4.400 én vermeerderd met de betaalde schenkbelasting van € 361.907).

13. Op 30 mei 2018 heeft verweerder de beschikking aan eiser afgegeven. Voor de toepassing van de bepalingen van het aanmerkelijk belang is in de beschikking de verkrijgingsprijs van de aandelen in [K] B.V. per [2015] (de datum van de juridische fusie) vastgesteld op € 590.750. Dit bedrag bestaat uit de oorspronkelijke verkrijgingsprijs voor de aandelen [H] B.V. van € 586.350 vermeerderd met de doorgeschoven verkrijgingsprijs van de aandelen [K] B.V. van € 4.400.

14. In geschil is het antwoord op de vraag of de betaalde schenkbelasting ter zake van de verkrijging van de aandelen tot de verkrijgingsprijs van het aanmerkelijk belang behoort.

15. Eiser is van mening dat door de ontwikkeling die de aanmerkelijk belangregeling in de loop der tijd (sinds 1964) heeft doorgemaakt, de oude jurisprudentie, die schenk- en erfbelasting als onderdeel van de verkrijgingsprijs afwijst, achterhaald is. Hij betoogt dat na met name de ingrijpende wijziging van de aanmerkelijk belangregeling in 1997 schenk- en erfbelasting, die worden geheven ter zake van de verkrijging van aanmerkelijk belangaandelen, wel tot de verkrijgingsprijs behoren. Ter onderbouwing verwijst eiser naar de overdrachtsbelasting. Bij verkrijging van een aanmerkelijk belang in een vastgoedlichaam als bedoeld in artikel 4 van de Wet op de belastingen van rechtsverkeer (hierna: BRV) behoort de ter zake verschuldigde overdrachtsbelasting immers tot de verkrijgingsprijs, aldus eiser.

16. Verweerder erkent dat de aanmerkelijk belangregeling weliswaar diverse malen is gewijzigd, maar uit de wetsgeschiedenis volgt niet dat de wetgever een wijziging heeft beoogd ten aanzien van het bepalen van de verkrijgingsprijs. De oude jurisprudentie van de Hoge Raad uit 1957 en 1959 (Hoge Raad 9 oktober 1957, nr. 13.235, BNB 1957/302 en Hoge Raad 29 april 1959, nr. 13.891, BNB 1959/222) is daarom nog steeds van toepassing. De kosten bedoeld in artikel 4.21 van de Wet IB 2001 dienen een direct, causaal verband te hebben met de verkrijging van het aanmerkelijke belang en dit directe, causale verband met de verschuldigde schenkbelasting ontbreekt in dit geval, aldus verweerder. De vergelijking die eiser maakt met de verschuldigde overdrachtsbelasting bij de verkrijging van aandelen in een lichaam als bedoeld in artikel 4 BRV treft volgens verweerder geen doel, enerzijds omdat het directe, causale verband tussen de verkrijging van de aandelen en de verschuldigdheid van de overdrachtsbelasting sterker is en anderzijds omdat het in aanmerking nemen van de overdrachtsbelasting bij het bepalen van de verkrijgingsprijs ook vanuit het oogpunt van rechtsvormneutraliteit wenselijk is. Immers, een lichaam dat bedrijfsmatig onroerend goed koopt zal de eventueel verschuldigde overdrachtsbelasting activeren.

19. Voormeld arrest is gewezen onder de werking van het Besluit op de Inkomstenbelasting 1941. Weliswaar is de aanmerkelijk belangregeling nadien, met name met ingang van 1997, ingrijpend gewijzigd, maar naar het oordeel van de rechtbank brengen deze wijzigingen niet mee dat schenk- of erfbelasting voortaan tot de ten laste van de verkrijger komende kosten als bedoeld in artikel 4.21 van de Wet IB 2001 dienen te worden gerekend. In plaats van de kosten van verkrijging wordt thans uitgegaan van de verkrijgingsprijs, bestaande uit de tegenprestatie en de ten laste van de verkrijger komende kosten. Daarmee is niet gezegd dat het begrip “kosten” anders dient te worden uitgelegd dan voorheen. Een aanwijzing dat dit juist niet het geval is, vindt de rechtbank in het feit dat - zoals verweerder heeft aangevoerd en eiser niet heeft bestreden - thans het totaalwinstbegrip het uitgangspunt is. Daarbij is van belang dat ondanks de wijzigingen de wetgever de grondgedachte, dat directe belastingen, zoals inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting, maar ook schenkbelasting niet tot de bedrijfskosten of kosten van verwerving kunnen worden gerekend, niet heeft verlaten. De verwijzing van eiser naar de overdrachtsbelasting leidt niet tot een ander oordeel, omdat overdrachtsbelasting een indirecte dan wel kostprijsverhogende belasting is. Reeds hierom faalt het beroep van eiser en behoeven de overige stellingen geen behandeling.

20. Gelet op het voorgaande heeft verweerder de verkrijgingsprijs van de aandelen in [K] B.V. per [2015] bij beschikking terecht vastgesteld op € 590.750.

21. Het beroep dient ongegrond te worden verklaard.

22. Er bestaat geen aanleiding voor de toekenning van een proceskostenvergoeding in beroep en bezwaar.