Rechtbank Gelderland, 21-12-2021, ECLI:NL:RBGEL:2021:6904, AWB - 21 _ 2339

1. Deze procedure gaat over de vraag of verweerder terecht heeft geoordeeld dat eiser geen aanspraak kan maken op een dwangsom op grond van de dwangsomregeling die is opgenomen in artikel 4:17 van de Algemene wet bestuursrecht (onder paragraaf 4.1.3.2), omdat deze regeling voor het jaar 2010 nog was uitgesloten in artikel 12 van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir). Daarnaast heeft eiser verzocht om een vergoeding voor immateriële schade en om een integrale proceskostenvergoeding. Ook heeft hij tijdens de zitting aangevoerd dat de hoorplicht en daarmee het inzagerecht is geschonden door het bezwaar kennelijk ongegrond te verklaren zonder eiser uit te nodigen voor een hoorgesprek.

2. In hoofdstuk 2 van de Awir, tekst 2010, staat voor zover van belang het volgende:

3. Eiser stelt dat de algemene dwangsomregels in paragraaf 4.1.3.2 van de Awb van toepassing zijn. In artikel 11 van de Awir staat dat de bepalingen in het tweede hoofdstuk van de Awir alleen gelden voor de inkomensafhankelijke regelingen waarvan de uitvoering bij die regeling is opgedragen aan de Belastingdienst/Toeslagen. Volgens eiser heeft deze zaak geen betrekking op een inkomensafhankelijke regeling waarvan de uitvoering aan de Belastingdienst/Toeslagen is opgedragen. In plaats daarvan gaat deze procedure louter over de kosten van het dwangbevel. Dat niet de Awir, maar de Invorderingswet 1990 en de Kostenwet invordering rijksbelastingen (Kostenwet) van toepassing zijn, blijkt uit artikel 32, derde lid, en artikel 34, tweede lid, van de Awir. In die bepalingen staat namelijk dat de betekening van het dwangbevel geschiedt met overeenkomstige toepassing van artikel 13 van de Invorderingswet 1990 en de Kostenwet. Omdat de Kostenwet van toepassing is, volgt uit artikel 7 van die wet dat hoofdstuk V van de Algemene wet inzake rijksbelastingen van overeenkomstige toepassing is. Dat laatste brengt mee dat de bepalingen over bezwaar en beroep bij de belastingrechter, waaronder afdeling 4.1.3.2 van de Awb, van overeenkomstige toepassing zijn.

4. Verweerder stelt dat afdeling 4.1.3.2 van de Awb hier niet van toepassing is. Aangezien het dwangbevel door de Belastingdienst/Toeslagen is betekend en het dwangbevel betrekking heeft op een terugvordering kinderopvangtoeslag, is de dwangsomregeling niet van toepassing. Volgens verweerder brengt de zinsnede “met overeenkomstige toepassing” in artikel 32 en 34 van de Awir niet mee dat artikel 12 van die wet niet langer van toepassing is.

5. Het gerechtshof Amsterdam heeft in een uitspraak van 27 oktober 2020¹ onder uitvoerige verwijzing naar de wetsgeschiedenis geoordeeld dat het begrip terugvorderen van tegemoetkomingen, zoals genoemd in artikel 11, tweede lid, van de Awir, zo moet worden uitgelegd dat hieronder alle handelingen vallen die nodig zijn voor de terugvordering van toeslagen, zoals onder meer het uitvaardigen van dwangbevelen met toepassing van artikel 32 van de Awir.

6. De rechtbank neemt dit oordeel over en maakt dit tot het hare. Dat brengt mee dat een dwangbevel op grond van artikel 32, tweede lid, van de Awir, dat in deze zaak aan de orde is, ook valt onder de reikwijdte van artikel 11, eerste lid van die wet. Niet in geschil is dat het dwangbevel dat in deze zaak was uitgevaardigd zijn oorzaak vond in een terugvorderingsbeschikking die genomen was op grond van een inkomensafhankelijke regeling waarvan de uitvoering bij die regeling is opgedragen aan de Belastingdienst/Toeslagen.

7. In die situatie volgt uit artikel 12, tweede lid, van de Awir dat afdeling 4.1.3.2 van de Awb (en dus artikel 4:17 van de Awb) niet van toepassing is. De uitzonderingen die in artikel 12 zijn genoemd, doen zich hier niet voor.

8. De omstandigheid dat de Kostenwet en de Invorderingswet van overeenkomstige toepassing zijn verklaard op het dwangbevel dat met toepassing van artikel 32 van de Awir is uitgevaardigd, leidt er wel toe dat de belastingrechter bevoegd is om te oordelen over geschillen in verband met de kosten van het dwangbevel, maar dit leidt niet tot het buiten toepassing blijven van de uitsluiting van de dwangsomregeling in artikel 12, tweede lid, van de Awir. Een ander oordeel zou ertoe leiden dat de uitsluiting van de dwangsomregeling feitelijk niet werkzaam zou zijn en dat kan de wetgever niet hebben bedoeld.

9. Concluderend is de rechtbank van oordeel dat verweerder terecht eisers verzoek om een dwangsom op grond van artikel 4.17 van de Awb heeft afgewezen.

10. De rechtbank gaat bij de beoordeling van het verzoek van eiser om een schadevergoeding uit van de regels die de Hoge Raad hiervoor heeft gegeven in het overzichtsarrest van 19 februari 2016.² Op grond van het aan artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) ten grondslag liggende en algemeen aanvaarde rechtszekerheidsbeginsel, moeten belastinggeschillen binnen een redelijke termijn worden berecht.

11. Een redelijke termijn is in beginsel een termijn van twee jaar voor de bezwaar- en beroepsprocedure samen. De rechtbank heeft vastgesteld dat verweerder het bezwaarschrift heeft ontvangen op 25 maart 2020. Gelet op de datum van deze rechtbankuitspraak is de termijn van twee jaren nog niet verstreken. Daarom kan eiser geen aanspraak maken op een vergoeding van immateriële schade.

12. Het beroep op schending van de hoorplicht faalt ook. Verweerder mocht met toepassing van artikel 7:3 onder b van de Awb het bezwaar kennelijk ongegrond verklaren en hoefde eiser daarom niet te horen. Overigens had eiser ook niet verzocht om te worden gehoord. Als eiser inzage had willen krijgen in de stukken, had hij daarom kunnen vragen, maar dat heeft hij niet gedaan. Het inzagerecht is dus ook niet geschonden.

13. Aangezien de beroepsgronden van eiser falen, moet het beroep ongegrond worden verklaard.

14. De rechtbank ziet vanwege de ongegrondheid van het beroep geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling. Aan een integrale proceskostenvergoeding komt de rechtbank alleen daarom al niet toe.