Rechtbank Gelderland, 10-03-2022, ECLI:NL:RBGEL:2022:1259, AWB - 20 _ 5717

1. De rechtbank beoordeelt in deze uitspraak de herziening van het recht op zorg- en huurtoeslag over 2019. Verder beoordeelt de rechtbank of verweerder in redelijkheid heeft kunnen besluiten de uitgekeerde zorg- en huurtoeslag van € 152 en € 1.632 van eiser terug te vorderen.

2. Eiser heeft over 2019 voorschotten zorgtoeslag ontvangen van € 1.093 en voorschotten huurtoeslag van € 1.632. Bij de bepaling van de hoogte van de voorschotten is verweerder uitgegaan van een geschat jaarinkomen van € 21.655.

Op 11 juni 2020 heeft verweerder informatie uit de Basisregistratie Inkomen (BRI) ontvangen, waaruit blijkt dat het inkomen van eiser in het jaar 2019 € 22.779 bedroeg. Op basis van dat inkomen heeft verweerder in het besluit van 7 augustus 2020 de zorgtoeslag over 2019 definitief vastgesteld op € 941 en de huurtoeslag op € 0. Dat betekent dat aan eiser € 152 (voorschot zorgtoeslag) en € 1.632 (voorschot huurtoeslag) teveel is betaald. Daarom vordert verweerder die bedragen van eiser terug.

3. Eiser erkent dat zijn inkomen over 2019 € 22.779 bedroeg. Eiser heeft er echter op vertrouwd dat de op het geschatte inkomen gebaseerde toeslagen ongewijzigd zouden blijven. Eiser kan de teveel uitbetaalde toeslagen niet terugbetalen. Op de zitting heeft eiser de omstandigheden naar voren gebracht op basis waarvan hij vindt dat verweerder de bedragen niet in redelijkheid van hem mag terugvorderen.

4. Niet in geschil is dat verweerder het recht op en de hoogte van zorg- en huurtoeslag op basis van het inkomen van eiser heeft mogen herzien.

Aan de verlening van voorschotten kan geen gerechtvaardigd vertrouwen worden ontleend dat een aanspraak op toeslag bestaat dat met de voorschotten overeenstemt. Dat volgt uit de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir) en de rechtspraak van de hoogste bestuursrechter hierover.¹ Aan de omstandigheid dat het toetsingsinkomen de inkomensgrens voor de huurtoeslag slechts met € 79 overschrijdt, kan op zichzelf evenmin het vertrouwen worden ontleend dat verweerder de huurtoeslag niet zou herzien. Omdat de definitieve vaststelling van de zorg- en huurtoeslag lager is dan de bedragen die aan voorschotten zijn verstrekt, leidt dit tot een terug te vorderen bedrag. Verweerder is dus op zichzelf bevoegd om de teveel ontvangen huur- en zorgtoeslag van eiser terug te vorderen. Naar het oordeel van de rechtbank kan dit aspect van een zeer geringe overschrijding echter wel worden meegewogen bij de beoordeling van de evenredigheid van de terugvordering en – in relatie daarmee – de proportionaliteit van de gevolgen van de terugvordering in het individuele geval van eiser, zoals ter zitting geschetst.

5. Eiser voert aan dat verweerder ten onrechte zijn belangen bij matiging of het afzien van terugvordering niet heeft afgewogen. Door de terugvordering vreest hij opnieuw in ernstige financiële problemen te komen, aangezien hij op dit moment ternauwernood de eindjes aan elkaar kan knopen.

6. Verweerder heeft met de motivering in het verweerschrift alsnog met toepassing van het Verzamelbesluit Toeslagen² (hierna: het Verzamelbesluit) de belangen van eiser afgewogen. Verweerder heeft erop gewezen dat volgens het Verzamelbesluit er geen sprake is van bijzondere omstandigheden als de terugvordering het gevolg is van een afwijking van het daadwerkelijke over het berekeningsjaar vastgestelde toetsingsinkomen voor de toeslagen en het geschatte inkomen op basis waarvan het voorschot is berekend. Verder zullen de financiële situatie of financiële problemen van de belanghebbende die terugbetaling van toeslagen verhinderen, in het algemeen niet leiden tot een matiging van de terugvordering. Voor deze situatie bestaat de mogelijkheid van een persoonlijke betalingsregeling. Verder zijn er volgens verweerder geen specifieke of aanvullende omstandigheden die op zichzelf of in samenhang zijn aan te merken als bijzondere omstandigheden die na een belangenafweging reden zijn voor het matigen van de terugvordering of hiervan af te zien. Omdat deze motivering in het bestreden besluit ontbreekt, verzoekt verweerder de rechtbank dit gebrek met toepassing van artikel 6:22 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) te passeren.

7. De rechtbank overweegt dat verweerder deugdelijk moet motiveren of de door eiser aangevoerde omstandigheden zijn aan te merken als bijzondere omstandigheden die na een belangenafweging kunnen leiden tot matiging of afzien van de terugvordering. Dat volgens het Verzamelbesluit de financiële situatie in het algemeen niet leidt tot een matiging van de terugvordering en dat men in dat geval om een persoonlijke betalingsregeling kan verzoeken laat onverlet dat er bijkomende omstandigheden kunnen zijn die matiging of afzien van de terugvordering rechtvaardigen. De formulering ‘in het algemeen’ laat dit immers toe. In het Verzamelbesluit is hierbij bovendien vermeld dat de daarin opgenomen opsomming van bijzondere omstandigheden niet limitatief is en dat deze op basis van ervaringen uit de praktijk kan worden aangevuld. Verder is daarin vermeld dat er afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het geval bij de aanwezigheid van aanvullende omstandigheden die – op zichzelf of in samenhang – wel zijn aan te merken als bijzondere omstandigheden, er na een belangenafweging toch reden kan zijn de terugvordering te matigen.