Rechtbank Gelderland, 07-06-2022, ECLI:NL:RBGEL:2022:2814, AWB - 21 _ 3019

1. Bij akte van levering van 16 februari 2021 heeft eiser de woning gelegen aan de [adresgegevens] in eigendom verkregen. De koopprijs van de woning bedraagt € 295.000, waarover 2% overdrachtsbelasting (€ 5.900) op aangifte is voldaan.

2. In de akte van levering is vermeld:

3. Op het tijdstip van de verkrijging van de woning, was de leeftijd van eiser 50 jaar.

4. In geschil is of ter zake van de verkrijging van de woning het tarief van 2% is verschuldigd of de vrijstelling van artikel 15, eerste lid, aanhef en onderdeel p van de Wet op belastingen van rechtsverkeer 1970 (Wbr) (de startersvrijstelling) van toepassing is. Niet in geschil is dat eiser een schriftelijke verklaring heeft afgelegd als bedoeld in artikel 15a van de Wbr.

5. Eiser stelt dat hij alsnog in aanmerking moet komen voor de startersvrijstelling. Hij vindt de leeftijdsgrens van 35 jaar onterecht en in strijd met het verbod op leeftijdsdiscriminatie. Ter zitting heeft eiser nog naar een kwartaalbericht van het Kadaster van 5 mei 2021 verwezen, waaruit zou blijken dat de vrijstelling in 39% van de gevallen wordt gebruikt door personen die reeds woningeigenaar zijn. Ook zou uit andere gegevens blijken, dat minder dan de helft van de woningtransacties toegerekend kan worden aan personen tot 35 jaar. Aldus eiser, is de vrijstelling ondoelmatig en heeft deze bovendien een stuwend effect op de koopprijzen. Ook is eiser van mening dat uit het Kadaster eenvoudig de eigendomsinformatie kan worden verkregen voor de periode na 1 januari 1989. Hij vindt het daarom onbegrijpelijk dat, omwille van uitvoerbaarheidsreden, voor de leeftijdsgrens van 35 jaar is gekozen.

6. Verweerder stelt zich op het standpunt dat alleen sprake is van discriminatie als het gemaakte onderscheid geen gerechtvaardigde doelstelling heeft of als er geen redelijke verhouding bestaat tussen de maatregel die het onderscheid maakt en het daarmee beoogde gerechtvaardigde doel. Uit de parlementaire geschiedenis komt echter naar voren dat het onderscheid naar leeftijd bij de startersvrijstelling is getoetst aan de in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR) opgenomen discriminatieverboden. Met de onderhavige vrijstelling heeft de wetgever een oplossing willen bieden voor in de praktijk gesignaleerde problemen voor starters op de woningmarkt en een vrijstelling beoogd om een bepaalde groep starters een betere kans te bieden op de woningmarkt. Hierbij is door de wetgever bewust gekozen voor een groep die bestaat uit natuurlijke personen tussen de 18 en 35 jaar die een woning verkrijgen. Omdat eiser niet jonger is dan 35 jaar is, kan de vrijstelling niet worden toegepast. Daarnaast betwist verweerder bij gebrek aan wetenschap dat eiser een starter is.

7. De startersvrijstelling is opgenomen in artikel 15, eerste lid, aanhef en onderdeel p van de Wbr. Dit artikel luidt – voor zover relevant – als volgt:

8. De rechter is niet bevoegd wetgeving in formele zin, zoals de Wbr, te toetsen aan de Grondwet en aan algemene rechtsbeginselen, zoals het gelijkheidsbeginsel.¹ Ook kan de rechter niet beoordelen of de wet rechtvaardig is.² Wel dient de rechter, op grond van artikel 94 van de Grondwet, wettelijke voorschriften buiten toepassing te verklaren als de toepassing ervan niet verenigbaar is met een ieder verbindende bepaling van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties.

9. In het licht van de stellingen van eiser zijn met name de discriminatieverboden zoals neergelegd in internationale verdragen, in het bijzonder artikel 14 van het EVRM en artikel 26 van het IVBPR, van belang. Deze bepalingen verbieden niet iedere ongelijke behandeling van gelijke gevallen, maar alleen de gevallen die als discriminatie moeten worden beschouwd omdat een redelijke en objectieve rechtvaardiging ervoor ontbreekt. Dit betekent dat alleen sprake is van discriminatie als het gemaakte onderscheid geen gerechtvaardigde doelstelling heeft of als er geen redelijke verhouding bestaat tussen de maatregel die het onderscheid maakt en het daarmee beoogde gerechtvaardigde doel.

10. Op fiscaal gebied heeft de wetgever in het algemeen een ruime beoordelingsvrijheid bij het beantwoorden van de vraag of gevallen als gelijk moeten worden beschouwd en als dit zo is, of een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat om die gevallen toch verschillend te behandelen. Indien het niet gaat om onderscheid op basis van aangeboren kenmerken van een persoon, zoals geslacht, ras en etnische afkomst, dient het oordeel van de wetgever daarbij te worden geëerbiedigd, tenzij het van redelijke grond ontbloot is.³

11. Uit de memorie van toelichting bij de Wijziging van de Wet op belastingen van rechtsverkeer (Wet differentiatie overdrachtsbelasting) (MvT), kan worden opgemaakt dat de wetgever met de introductie van de startersvrijstelling heeft beoogd de positie van koopstarters op de woningmarkt te verbeteren.⁴ Ook kunnen uit deze MvT de overwegingen voor het hanteren van een leeftijdsgrens van 35 jaar worden opgemaakt.⁵ In de MvT is hierover onder meer opgenomen, dat uit onderzoek is gebleken dat het merendeel van de starters behoort tot de categorie tussen de 25 en 35 jaar. Met de gekozen leeftijdsgrenzen van meerderjarig en jonger dan 35 jaar, is aangesloten bij deze leeftijdsgrens voor de meest actieve koopstarters. Bij het hanteren van de definitie gebaseerd op leeftijd, valt 73% van de doelgroep (personen die nooit eerder een woning hebben verkregen) onder de doelgroep. Gezien de grote urgentie om de groep starters op de koopwoningmarkt te helpen, maar ook de uitdagingen ten aanzien van de uitvoerbaarheid, heeft de wetgever dit percentage voldoende geacht en de gekozen definitie als proportioneel en subsidiair beoordeeld. Volgens de wetgever kan het doel op deze wijze het beste worden bereikt.

12. Niet kan worden gezegd dat de in onderdeel 11 opgenomen veronderstellingen zo weinig voor de hand liggen dat zij evident onredelijk zijn. Dit brengt mee dat de leeftijdsgrens berust op een keuze van de fiscale wetgever waarvan niet kan worden gezegd dat zij evident van iedere redelijke grond is ontbloot, althans dat er niet een objectieve en redelijke rechtvaardiging voor bestaat. De wetgever heeft daarom met de gestelde leeftijdsgrens de grenzen van de hem toekomende ruime beoordelingsvrijheid niet overschreden.

13. De rechtbank is dan ook van oordeel dat het hanteren van een leeftijdsgrens tot 35 jaar voor de startersvrijstelling niet leidt tot discriminatie in de zin van het EVRM of het IVBPR. Omdat reeds om die reden de vrijstelling voor eiser niet van toepassing is, komt de rechtbank niet toe aan de behandeling van de vraag of eiser de vrijstelling eerder heeft toegepast.

14. Gelet op het voorgaande dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

15. De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.