Rechtbank Gelderland, 28-06-2022, ECLI:NL:RBGEL:2022:3263, AWB - 21 _ 3925, 21_3928, 21_3931 en 21_3932

1. Eiser heeft in de jaren 2015 tot en met 2018 een eenmanszaak. Volgens de

inschrijving bij de Kamer van Koophandel bestaan de activiteiten uit markt- en straathandel in gebruikte automobielen en het verrichten van koeriersdiensten. Eiser is voor de inkomstenbelasting en voor de omzetbelasting aangemerkt als ondernemer.

2. [naam partner eiser] ( [partner eiser] ), de partner van eiser, heeft de administratie van de onderneming verzorgd. Ook heeft zij voor de onderneming van eiser kwartaalaangiften OB ingediend. De aangiften OB zijn, over het gehele jaar bezien, ingediend naar teruggaven van respectievelijk € 1.026 (2015), € 833 (2016), € 3.964 (2017) en € 1.056 (2018). In deze aangiften is geen omzet en geen verschuldigde omzetbelasting verantwoord, maar is uitsluitend voorbelasting in aftrek gebracht.

3. De gemachtigde heeft voor eiser de aangiften IB/PVV verzorgd. Hij heeft deze aangiften gebaseerd op de administratie die door [partner eiser] is opgesteld. De aangiften IB/PVV 2015 tot en met 2017 zijn ingediend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van respectievelijk - € 12.462, € nihil en € 743.

4. Op 12 september 2017 heeft verweerder aan eiser een brief gestuurd, waarin hij zijn voornemen kenbaar maakt om van de ingediende aangifte IB/PVV 2015 af te wijken. In de brief neemt verweerder het standpunt in dat geen sprake is van een bron van inkomen, omdat objectief bezien geen voordeel te verwachten valt. Dit, omdat de aangiften IB/PVV uit voorgaande jaren telkens een negatief resultaat laten zien, bij een geringe omzet.

5. Verweerder heeft de aanslag IB/PVV 2015 opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103, zijnde de genoten pensioenuitkering. De aanslagen IB/PVV 2016 en 2017 heeft verweerder overeenkomstig de ingediende aangifte opgelegd.

6. Tussen 3 september 2019 en 1 september 2020 heeft een boekenonderzoek bij eiser plaatsgevonden. De omvang van dit onderzoek is tweemaal uitgebreid. Het doel was uiteindelijk het beoordelen van de aanvaarbaarheid van de aangiften IB/PVV voor de belastingjaren 2015 tot en met 2017 en de aangiften OB over het tijdvak 1 januari 2015 tot en met 31 december 2018. Op 1 oktober 2020 heeft verweerder het controlerapport aan eiser verstrekt.

7. In het controlerapport staat onder de kop ‘3.2 Bevindingen tijdens het onderzoek’ het volgende opgenomen:

“Tijdens het onderzoek is gebleken dat de in de aankondiging genoemde factuur niet is aangetroffen in de administratie. Op de factuur staat een rekeningnummer vermeld van een bankrekening bij de [bank] , te weten [bankrekeningnummer 1] . Dit betreft ook een rekening op naam van [persoon F] . Deze bankrekening was de adviseur niet bekend en de afschriften hiervan zijn niet aangeleverd bij hem. De rekeningafschriften van deze bankrekening en de bankafschriften van rekeningnummer [bankrekeningnummer 2] ten name van [naam partner eiser] over de jaren 2015, 2016 en 2017 zijn tijdens het onderzoek opgevraagd en ontvangen. Uit deze bankafschriften is gebleken dat er aanzienlijk meer inkomsten waren dan in de aangiften is aangegeven en dat een groot gedeelte van de aangegeven kosten onjuist waren aangezien het daarbij om privé-uitgaven ging. Hierdoor is de conclusie bij de aanslagregeling van het jaar 2015, dat er geen sprake was van een bron van inkomen, ten onrechte getrokken. De oorzaak hiervan was dat de gegevens onjuist in de aangiften over de voorgaande jaren waren vermeld. (…) Tijdens het onderzoek zijn de juiste inkomsten en kosten alsnog nagegaan aan de hand van de verstrekte bankrekeningen en kasadministraties. Daarbij is gebleken dat er sprake is van drie activiteiten. (…)”

8. De drie activiteiten die verweerder tijdens het boekenonderzoek heeft geconstateerd zijn: het kweken en verkopen van vissen en vijveronderdelen, autohandel en overige handel en koeriersdiensten. De koeriersdiensten werden ook door [partner eiser] verricht. Verweerder heeft deze drie activiteiten aangemerkt als een bron van inkomen. De inkomsten uit het kweken en verkopen van vissen en vijveronderdelen en uit de koeriersdiensten heeft eiser niet in zijn aangiften IB/PVV verantwoord.

9. Verweerder heeft aan de hand van zijn bevindingen de winst uit onderneming voor de jaren 2015 tot en met 2017 als volgt becijferd:

10. Verweerder heeft voor het belastingjaar 2017 de winst uit onderneming verhoogd met een balanscorrectie van € 2.750. De winst uit onderneming heeft hij verminderd met de ondernemersaftrek. Verweerder heeft de volgende bedragen aan belastbare winst berekend:

11. In het controlerapport heeft verweerder ook het standpunt ingenomen dat de bovenstaande activiteiten belaste activiteiten voor de omzetbelasting zijn. Eiser heeft deze activiteiten niet in zijn aangiften OB verantwoord. Verweerder heeft in het controlerapport hierover onder meer geschreven:

12. Aan de hand van de bankafschriften en kasadministratie heeft verweerder de volgende correcties voor de omzetbelasting vastgesteld:

13. Verweerder heeft in het controlerapport vergrijpboeten aangekondigd. Voor de IB/PVV voor de jaren 2015 tot en met 2017 heeft hij de vergrijpboeten opgelegd over de correcties die zien op de kweek en verkoop van vissen en vijverbenodigdheden en de koeriersdiensten. Ter onderbouwing heeft verweerder onder meer geschreven:

14. Verweerder heeft naar aanleiding van het boekenonderzoek de onder het procesverloop vermelde belastingaanslagen en beschikkingen opgelegd. Eiser heeft hiertegen bezwaar gemaakt. In de bezwaarfase heeft eiser nieuwe jaarstukken overgelegd, waarin hij een uitsplitsing heeft gemaakt van zijn winst- en verliesrekening verdeeld over de verschillende activiteiten. De kweek en verkoop van vissen en vijveronderdelen heeft hij onder protest opgenomen. Hij heeft de volgende omzet en kosten aan deze activiteit toegerekend:

15. Verweerder heeft eiser in de bezwaarfase gehoord. In het hoorverslag dat verweerder heeft opgemaakt, staat onder meer:

16. De gemachtigde van eiser heeft op 13 april 2021 schriftelijk gereageerd op het hoorverslag. In zijn reactie schrijft hij onder meer:

17. Verweerder heeft de bezwaren van eiser tegen de belastingaanslagen en beschikkingen gegrond verklaard, omdat hij € 9.000 aan omzet uit de verkoop van koi-karpers zowel in 2016 als in 2017 had meegenomen. Daarnaast heeft verweerder de beschikking vaststelling verzamelinkomen 2015 en de navorderingsaanslagen IB/PVV 2016 en 2017 ook verminderd, omdat eiser aannemelijk heeft gemaakt dat rekening moet worden gehouden met een arbeidsbeloning aan [partner eiser] voor de koeriersdiensten. De meewerkaftrek is daarom komen te vervallen. Het te verrekenen verlies van € 38.850 heeft hij voor € 34.218 in 2015 en voor € 4.632 in 2016 verrekend. De boetebeschikkingen en de beschikkingen belastingrente heeft verweerder dienovereenkomstig verminderd. Eiser is tegen de uitspraken op bezwaar in beroep gekomen.

18. In geschil is of verweerder de navorderingsaanslagen IB/PVV 2016 en 2017 terecht en naar het juiste bedrag heeft opgelegd. Ook is in geschil of verweerder de beschikking vaststelling verzamelinkomen voor het belastingjaar 2015, de naheffingsaanslag OB en de vergrijpboeten naar het juiste bedrag heeft opgelegd.

19. Meer in het bijzonder is in geschil of:

-

verweerder mocht navorderen;

-

eiser de vereiste aangiften heeft gedaan;

-

de verkoop van vissen en vijveronderdelen een bron van inkomen is.

20. Op grond van artikel 16, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) kan, indien enig feit grond oplevert voor het vermoeden dat een aanslag ten onrechte achterwege is gelaten of tot een te laag bedrag is vastgesteld, de inspecteur de te weinig geheven belasting navorderen. Een feit, dat de inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, kan geen grond voor navordering opleveren, behoudens in de gevallen waarin de belastingplichtige ter zake van dit feit te kwader trouw is.

21. Van kwade trouw in de zin van artikel 16 van de AWR is sprake indien een belastingplichtige de inspecteur opzettelijk de juiste inlichtingen heeft onthouden of opzettelijk onjuiste inlichtingen heeft verstrekt.¹ Het is aan verweerder feiten en omstandigheden te stellen, en bij betwisting aannemelijk te maken, die de conclusie rechtvaardigen dat eiser te kwader trouw is.

22. Eiser betoogt dat verweerder niet mocht navorderen, omdat geen sprake is van een nieuw feit. Uit de informatie van de Kamer van Koophandel had verweerder kunnen zien dat eiser ook koeriersdiensten verricht. Daarnaast krijgt verweerder de saldi op bankrekeningen van belastingplichtigen gerenseigneerd. Deze informatie had voor verweerder aanleiding moeten zijn om een nader onderzoek te doen naar de aangiften IB/PVV 2013 en 2015 van eiser. Dit heeft hij niet gedaan en dat vormt een ambtelijk verzuim dat aan navordering in de weg staat.

23. De rechtbank is van oordeel dat verweerder mocht navorderen. De bankrekeningen waarop de opbrengsten voor de koeriersdiensten zijn betaald, zijn niet in de administratie opgenomen of op enige andere wijze aan de gemachtigde verstrekt. Deze opbrengsten zijn daardoor niet verantwoord in de aangiften IB/PVV van eiser. Eiser heeft verklaard dat hij met deze handelswijze de opbrengsten van de koeriersdiensten uit het zicht van de Belastingdienst wilde houden. Door deze handelswijze heeft eiser te kwader trouw gehandeld, omdat hij verweerder bewust informatie heeft onthouden.² Dit betekent dat verweerder mocht navorderen, ongeacht of sprake is van een ambtelijk verzuim. De beroepsgrond slaagt niet.

24. Artikel 27e, eerste lid, van de AWR bepaalt dat indien de vereiste aangifte niet is gedaan het beroep ongegrond wordt verklaard, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is. Naar vaste jurisprudentie geldt dat bij inhoudelijke gebreken in een aangifte slechts dan kan worden aangenomen dat de vereiste aangifte niet is gedaan, indien aan de hand van de normale regels van stelplicht en bewijslast is vastgesteld dat sprake is van één of meer gebreken die ertoe leiden dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting. Tevens is vereist dat het bedrag van de belasting dat als gevolg van deze gebreken niet zou zijn geheven, op zichzelf beschouwd, aanzienlijk is.³ Bij de beoordeling of de door belanghebbende ingediende aangifte één of meer gebreken heeft die ertoe leiden dat de volgens die aangifte verschuldigde belasting verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting, moet worden uitgegaan van het te betalen bedrag aan belasting na verrekening van eventuele voorheffingen en heffingskortingen.⁴Inhoudelijke gebreken in de aangifte worden slechts in aanmerking genomen indien de belastingplichtige ten tijde van het doen van aangifte wist of zich ervan bewust moest zijn dat daardoor een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven.⁵ Ook dit moet worden vastgesteld aan de hand van de normale bewijsregels van stelplicht en bewijslast.

25. Tussen partijen is niet in geschil dat eiser koeriersdiensten heeft verricht. Ook de hoogte van de opbrengsten die hij daarmee heeft behaald is niet in geschil en evenmin dat eiser deze opbrengsten had moeten verantwoorden in zijn aangiften IB/PVV en OB, maar dat hij dat niet heeft gedaan. De hoogte van de opbrengsten is zodanig dat na aftrek van eventuele voorheffingen en aftrekposten een op zichzelf bezien aanzienlijk bedrag aan belasting niet is geheven. Dit geldt niet alleen voor het bedrag aan verschuldigde inkomstenbelasting, maar ook voor het bedrag aan verschuldigde omzetbelasting.

26. Er is ook verhoudingsgewijs aanzienlijk minder belasting aangegeven dan eiser daadwerkelijk verschuldigd is. Eiser heeft immers in zijn aangiften IB/PVV een belastbaar inkomen uit werk en woning aangegeven van € - 12.462 (2015), € nihil (2016) en € 743 (2017), waardoor hij (mede door verliesverrekening in 2017) geen inkomstenbelasting verschuldigd was. Daarnaast heeft hij in geen enkel tijdvak verschuldigde omzetbelasting aangegeven in zijn aangiften OB, ondanks dat hij regelmatig facturen inclusief omzetbelasting voor zijn koeriersdiensten heeft uitgereikt. De rechtbank acht het aannemelijk dat dit voor alle tijdvakken geldt, omdat vaststaat dat eiser in alle onderhavige tijdvakken koeriersdiensten heeft verricht en daarvoor maandelijks door zijn opdrachtgevers is betaald. De rechtbank leidt uit deze betalingen af dat eiser in alle tijdvakken facturen heeft uitgereikt voor de koeriersdiensten. Daarnaast heeft eiser erkend dat hij ten aanzien van de koeriersdiensten nooit omzetbelasting heeft aangegeven of voldaan, omdat hij deze opbrengsten uit het zicht van de Belastingdienst heeft proberen te houden. Om deze reden heeft eiser de opbrengsten niet in zijn aangiften IB/PVV en OB verantwoord. Reeds hierom moet hij zich er bewust van zijn geweest dat hij aangiften deed naar te lage bedragen, waardoor absoluut en relatief aanzienlijke bedragen aan belasting niet zijn geheven. Dat betekent naar het oordeel van de rechtbank dat reeds vanwege de niet aangegeven omzet uit de koeriersdiensten sprake is van het niet doen van de vereiste aangiften. Verweerder mocht daarom met voorbijgaan aan de aangiften de belastingaanslagen vaststellen. Op eiser rust vervolgens de verzwaarde bewijslast dat deze belastingaanslagen onjuist zijn.

27. Deze zogenoemde omkering en verzwaring van de bewijslast ontslaat verweerder evenwel niet van zijn verplichting om door hem aangebrachte correcties niet naar willekeur vast te stellen. De belastingaanslagen dienen te berusten op een redelijke schatting.⁶ In dat kader rust op verweerder de taak zijn schatting van het inkomen zodanig met feitelijke stellingen te onderbouwen dat die schatting de redelijkheidstoets kan doorstaan.⁷ Als verweerder daarin slaagt, ligt het vervolgens op de weg van eiser om, voor zover hij de juistheid van die gegevens of de juistheid anderszins van de schatting van verweerder betwist, daarvoor het verzwaarde (tegen)bewijs te leveren.⁸

28. De rechtbank is van oordeel dat verweerder voor de inkomstenbelasting een redelijke schatting heeft gemaakt van het inkomen van eiser. Verweerder heeft geconstateerd dat eiser vissen (koi-karpers) en vijveronderdelen verkoopt via onder meer Marktplaats. Dit is als zodanig ook niet betwist. Verweerder heeft de hoogte van de omzet die eiser hiermee heeft behaald gebaseerd op de kasadministratie en de bankrekeningen van eiser zelf. Ondanks het ontbreken van kostenfacturen, heeft verweerder ook rekening gehouden met kosten waarvan hij uit de bankrekeningen kon afleiden dat het zakelijke kosten waren. Na aftrek van de toerekenbare kosten heeft verweerder de resultaten uit deze activiteiten vastgesteld op € 13.083 (2015), € 7.992 (2016) en € 19.055 (2017). Bij deze schattingen heeft verweerder bovendien rekening gehouden met de (negatieve) resultaten uit de autohandel en met aftrekposten als zelfstandigenaftrek, de MKB-winstvrijstelling en (in de bezwaarfase) een arbeidsbeloning. Naar het oordeel van de rechtbank is daarmee voor de inkomstenbelasting een alleszins redelijke schatting gemaakt. Voor de omzetbelasting is verweerder uitgegaan van de omzetbedragen uit kasadministratie en bankafschriften, zoals vermeld onder 12. Ook voor de omzetbelasting is verweerder daarom uitgegaan van een redelijke schatting.

29. Het bovenstaande oordeel betekent dat eiser moet doen blijken dat en in hoeverre de omzetcorrecties onjuist zijn. Eiser betoogt dat de verkoop van vissen en vijveronderdelen een hobby is. Hij verkoopt af en toe een vis en elke verkoop doet hem pijn. De opbrengsten die hij als verkoop van vissen in de kasadministratie heeft verantwoord, bestaan uit opbrengsten van de koeriersdiensten die hij contant heeft opgenomen. In wezen is dus sprake van een kruispost. Daarnaast heeft verweerder, zo stelt eiser, een te laag bedrag aan kosten in aftrek toegestaan.

30. Voor zover eiser stelt dat de verkoop van vissen en vijveronderdelen in de

hobbysfeer plaatsvinden en daarom ten onrechte in aanmerking zijn genomen overweegt de rechtbank dat eiser met het oogmerk om voordeel te behalen deelnam aan het economisch verkeer en dat voordeel heeft beoogd en ook redelijkerwijs verwacht kon worden.⁹ Daartegenover heeft eiser niet aangetoond dat de verkoop van vissen en vijveronderdelen geen bron van inkomen is of dat hij voor deze activiteit geen ondernemer voor de omzetbelasting is. Het betoog dat deze de omzet van de vissen en vijveronderdelen (grotendeels) een kruispost is, heeft eiser niet met objectieve stukken onderbouwd. Hier geldt in het bijzonder dat de opgenomen bedragen van de bankrekening waarop de omzet koeriersdiensten is ontvangen niet rechtstreeks zijn doorgestort en in omvang niet met de in het kasboek vermelde omzet koikarpers en vijveronderdelen overeenkomt. Eiser slaagt dus niet in de op hem rustende verzwaarde bewijslast.

31. Daarnaast rust op basis van de reguliere bewijslastverdeling de bewijslast op eiser om kosten aannemelijk te maken. Eiser heeft geen objectieve gegevens overgelegd waarmee hij aannemelijk maakt dat een hoger bedrag aan kosten in aanmerking moet worden genomen, dan verweerder al heeft gedaan. Hetzelfde geldt voor de aftrek van voorbelasting. De beroepsgrond slaagt niet.

32. De rechtbank is van oordeel dat verweerder de navorderingsaanslagen IB/PVV 2016 en 2017 mocht opleggen en dat alle in geschil zijnde belastingaanslagen en beschikkingen ook naar de juiste bedragen zijn vastgesteld. De beroepen van eiser zijn in zoverre ongegrond.

33. Eiser heeft niet het standpunt ingenomen dat verweerder ten onrechte vergrijpboeten aan hem heeft opgelegd. Daarnaast heeft eiser geen beroepsgronden naar voren gebracht tegen de door verweerder gestelde opzet. De rechtbank ziet ook overigens geen aanleiding om niet van dit schuldverwijt uit te gaan. Wel betoogt eiser dat de vergrijpboeten verlaagd moeten worden. Eiser heeft namelijk forse schulden en een beperkt inkomen. Hij kan daardoor de boeten niet betalen.

34. De rechtbank begrijpt het betoog van eiser aldus dat hij een beroep doet op matiging van de boeten vanwege persoonlijke, financiële omstandigheden. De rechtbank overweegt dat eiser weliswaar heeft gesteld dat hij forse schulden heeft, maar dat hij deze schulden en de hoogte van de hieruit voortvloeiende financiële verplichtingen niet met objectieve stukken aannemelijk heeft gemaakt. Het actuele inkomen van eiser bestaat uit een AOW-uitkering en opbrengsten uit koeriersdiensten. Eiser heeft verklaard dat hij met de koeriersdiensten opbrengsten behaald die vergelijkbaar zijn met de opbrengsten die hij in de jaren 2015-2017 heeft behaald. Dit komt neer op een bruto omzet van ongeveer € 60.000. Gelet hierop en op de omstandigheid dat eiser op geen enkele wijze inzicht heeft gegeven in zijn financiële positie, ziet de rechtbank geen aanleiding om de opgelegde boete te matigen.

35. De rechtbank is van oordeel dat de opgelegde vergrijpboeten passend en geboden zijn. Alles overziend, komt de rechtbank tot het oordeel dat de vergrijpboeten naar juiste bedragen zijn opgelegd.

36. De rechtbank zal de beroepen ongegrond verklaren.

37. De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.