Rechtbank Haarlem, 26-06-2008, ECLI:NL:RBHAA:2008:1230 BE9516, 08/65

Uitspraakdatum: 26 juni 2008

Proces-verbaal van de mondelinge uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

X B.V., gevestigd te Z, eiseres,

en

de inspecteur van de Belastingdienst/P/kantoor Q, verweerder.

Beslissing

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.

Gronden

1. D (D), bestuurder van eiseres en tevens groot aandeelhouder, heeft in het jaar 2000 aandelen en opties (de aandelen) gekocht met gelden die eiseres daarvoor aan hem beschikbaar heeft gesteld. De aandelen werden aangehouden via beleggersrekeningen bij de Rabobank en bij Alex beleggersbank. Op enig moment bedroeg de schuld van D aan eiseres NLG 1.360.000 ofwel € 617.141.

2. Eiseres en D hebben een akte (de akte) doen opstellen met onder meer de navolgende inhoud:

5. Gemeld kapitaal of een eventueel resterend gedeelte daarvan zal met de lopende rente terstond opeisbaar zijn indien de met de geldlening aangekochte aandelen, (…) een lagere waarde vertegenwoordigd dan het bedrag van de hiervoor opgenomen geldlening. Partijen komen hierbij overeen dat bij het zich voordoen van het hiervoor genoemde, schuldeiser en schuldenaar overeenkomen dat in dit onderhavige geval besloten wordt om het aandelenbezit te verkopen, teneinde de geldlening geheel af te lossen, hetzij het aandelenbezit aan te houden en voor rekening en risico te laten worden van de schuldeiser. (…)

Aldus overeengekomen en ondertekend te 18 december 2000. (…)”

D heeft de akte ondertekend zowel namens zichzelf, als in zijn hoedanigheid van bestuurder van eiseres.

3. In februari 2001 deed zich de situatie voor als bedoeld in artikel 5 van de akte; de waarde van de door D met geleend geld gekochte aandelen zakte toen beneden het bedrag van de voor die aankoop geleende gelden.

4. Daarop heeft D van zijn toenmalig gemachtigde een akte ter ondertekening aangeboden gekregen, met onder meer de navolgende inhoud:

“(…) Notulen van het verhandelde in de buitengewone vergadering van aandeelhouders van de te R gevestigde besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid:

Vervolgens stelt de voorzitter aan de orde het voorstel om:

Het aandelenbezit (…) op naam van D met ingang van 17 februari 2001 economisch over te dragen aan [eiseres], waardoor vanaf 17 februari 2001 alle voor- en nadelen voortkomende uit het aandelenbezit, voor rekening en risico komen van [eiseres]. Ten gevolge van de gesloten leningovereenkomst d.d. 18 december 2000, artikel 5, is door [eiseres] en de heer D besloten om het gehele aandelenbezit verantwoord op voornoemde rekening economisch over te dragen aan schuldeiser.

Het voorstel wordt met algemene stemmen aangenomen.

Tevens machtigt de voorzitter [van] de vergadering met algemene stemmen de directeur van de vennootschap, de ondergetekende, om ten aanzien van het vorenstaande de rechtshandelingen te verrichten welke noodzakelijk zijn om de genomen besluiten tot uitvoering te brengen. (…)”

D heeft deze notulen zowel namens zichzelf ondertekend, als in zijn hoedanigheid van bestuurder van eiseres.

5. Met ingang van 14 november 2001 is de beleggersrekening van D bij de Rabobank op naam van eiseres gesteld. Bij schrijven van 13 december 2001 verzoekt D alle aandelen en opties die hij aanhield via een rekening bij Alex beleggersbank, over te boeken naar een door eiseres aangehouden beleggersrekening.

6. Eiseres heeft aangifte gedaan voor de vennootschapsbelasting 2001 naar een belastbaar bedrag van € -/- 328.969. Hierin is een verlies begrepen op de van D verkregen aandelen van € 367.606.

7. Bij het regelen van de aanslag vennootschapsbelasting 2001 van eiseres heeft verweerder het door eiseres gepresenteerde verlies op aandelen, niet in aftrek toegelaten. De aanslag is als volgt vastgesteld:

8. Bij uitspraak op bezwaar is het belastbaar bedrag verminderd met € 520 (rente r/c directie) en vastgesteld op € 58.485.

9. Tussen partijen is in geschil is of eiseres een koersverlies op effecten heeft geleden, zoals eiseres verdedigt, dan wel dat evenbedoeld verlies is geleden door D, wat door verweerder wordt betoogd.

10. Eiseres stelt dat zij op 17 februari 2001 de economische eigendom van de aandelen heeft verworven en ten bewijze daarvan wijst zij op de geldverstrekking door eiseres aan D, op de voorwaarden waaronder die geldverstrekking heeft plaatsgevonden en die zijn neergelegd in een ter zake opgemaakte overeenkomst, en op de notulen van de algemene vergadering van aandeelhouders waarin tot die aankoop werd besloten. Zij concludeert tot een verlies van € 328.969.

11. Verweerder daarentegen betwist dat in februari 2001 uitvoering is gegeven aan een overeenkomst waarbij de economische eigendom van de aandelen is overgegaan van D op eiseres en meent voorts dat het gepresenteerde verlies niet in de kostensfeer thuishoort, maar in de kapitaalsfeer. Hij concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

12. Bij de beoordeling van het beroep stelt de rechtbank voorop dat transacties tussen de aandeelhouder en zijn vennootschap, zoals de onderhavige overdracht van aandelen, slechts van invloed zijn op de totaalwinst van de vennootschap voor zover zij plaatsvinden onder at arms length-condities. Voor- en nadelen die voortkomen uit transacties waarbij niet het bedrijfsbelang van de vennootschap voorop heeft gestaan maar de belangen van de aandeelhouders, en die mitsdien niet at arms length zijn overeengekomen, spelen zich af in de kapitaalsfeer en hebben geen invloed op de fiscale winst.

13. Verder neemt de rechtbank tot uitgangspunt dat een economische eigendomsoverdracht geschiedt bij obligatoire overeenkomst en dat het gelet op de stelling van eiseres dat de economische eigendomsoverdracht ver vóór de juridische tenaamstelling op naam van eiseres heeft plaatsgevonden, in de rede ligt te veronderstellen dat evenbedoelde overeenkomst in ieder geval een bepaling zal bevatten die de economisch eigenaar in staat zal stellen de (latere) juridische levering af te dwingen.

14. Ten slotte dient er bij de beoordeling van het beroep van uit te worden gegaan dat de last om zijn stellingen bij betwisting door de andere partij aannemelijk te maken rust op de partij die daartoe het beste in staat moet worden geacht. In dit geval is dat eiseres, omdat zij partij was bij de overeenkomst die het voorwerp van dit geschil vormt. Het bewijsrisico rust mitsdien op eiseres.

15. Naar het oordeel van de rechtbank kan de leningsovereenkomst niet gelden als rechtsgrond die de economische eigendom van de aandelen doet overgaan. Ingevolge artikel 5 van deze overeenkomst is het bedrag van de geldlening opeisbaar wanneer de waarde van de aandelen beneden een bepaald niveau daalt. Of en zo ja op welke wijze de geldlening in het bedoelde geval wordt afgewikkeld, wordt op dat moment in onderling overleg bepaald door eiseres en D.

16. De notulen van de algemene vergadering van aandeelhouders bewerkstelligen evenmin een economische eigendomsoverdracht van de aandelen. Uit het document volgt dat D door de aandeelhouders wordt gevolmachtigd om de rechtshandelingen te verrichten die noodzakelijk zijn om de bedoelde overdracht van aandelen tot uitvoering te brengen. Evenals de rechtbank is kennelijk ook de opsteller van de notulen van oordeel dat er voor een economische eigendomsoverdracht nog een rechtshandelen noodzakelijk is.

17. De tenaamstelling van de aandelen op naam van eiseres heeft plaatsgevonden op of rond 14 november en 13 december 2001. Gesteld noch gebleken is dat er enig verband bestaat tussen deze tenaamstelling en de situatie in februari 2001. Eiseres heeft geen verklaring gegeven voor de lange periode tussen enerzijds het moment waarop de waarde van de aandelen beneden het bedrag van de geldschuld daalde, en anderzijds de tenaamstelling van de aandelen op naam van eiseres. Evenmin heeft eiseres aangegeven waarom en wanneer is overeengekomen dat eind 2001 de aandelen op naam van eiseres zouden worden gesteld.

18. Desgevraagd is ter zitting namens eiseres verklaard dat er geen akte is opgemaakt van de door haar gestelde overeenkomst van economische eigendomsoverdracht.

19. De slotsom is dat eiseres, tegenover de gemotiveerde betwisting door verweerder, niet aannemelijk heeft gemaakt dat de economische eigendom van de aandelen door D aan eiseres, anders dan door de tenaamstelling, is overgedragen. Tussen partijen is niet in geschil dat door de tenaamstelling van de aandelen op naam van eiseres de aandelen aan eiseres in juridische eigendom zijn verkregen. Daaruit volgt dat eiseres voor de toepassing van de vennootschapsbelasting totdat zij de juridische eigendom van de aandelen heeft verkregen in dit geval geen verlies op de aandelen kan hebben geleden. Nu eiseres verder geen klachten tegen het bestreden besluit heeft aangevoerd en/of subsidiaire stellingen heeft betrokken, is het beroep ongegrond.

20. De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.

Deze uitspraak is gedaan op 26 juni 2008 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. J. Snitker, voorzitter, mr. L.F. Roseval en mr. J.H. Hoekstra, rechters, in tegenwoordigheid van mr. J.H.R. Massmann, griffier.

Afschrift verzonden aan partijen op:

De rechtbank heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van het proces-verbaal in geanonimiseerde vorm.

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Amsterdam (belastingkamer), Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam.