Rechtbank Haarlem, 20-10-2008, ECLI:NL:RBHAA:2008:BW2753 ECLI:NL:RBHAA:2008:2416 BG3315, 07/5936

Procedurenummer: AWB 07/5936

Uitspraakdatum: 20 oktober 2008

Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

X, wonende te Z, eiser,

en

de inspecteur van de Belastingdienst/P, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Verweerder heeft eiser voor het jaar 2004 bij aanslagbiljet van 22 januari 2007 aangeslagen in het recht van successie.

1.2. Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 4 september 2007 de belastingaanslag(en) gehandhaafd.

1.3. Eiser heeft daartegen bij brief van 27 september 2007, ontvangen bij de rechtbank op 28 september 2007, beroep ingesteld. Dit beroep is geregistreerd onder nummer 07/6481. Eiser had voordien reeds beroep ingesteld tegen een uitspraak op bezwaar van verweerder van 6 augustus 2007. Dat beroep is geregistreerd onder nummer 07/5936. Vaststaat inmiddels dat het besluit van 6 augustus 2007 rechtens niet houdbaar was. Bij brief van 28 augustus 2007 heeft verweerder dat besluit ongedaan gemaakt. De beide dossiers heeft de rechtbank samengevoegd en verder onder nummer 07/5936 behandeld. Het beroep ziet thans uitsluitend nog op de uitspraak op bezwaar van 4 september 2007.

1.4. Verweerder heeft op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Op 24 september 2004 is C (erflaatster) overleden. Eiser is gerechtigd tot een deel van de nalatenschap van erflaatster.

2.2. Tot de nalatenschap behoorden aandelen in D BV. De waarde van deze aandelen bedroeg ten tijde van het overlijden € 869.150 en de verkrijgingsprijs bedroeg € 453.780. De belastinglatentie op grond van artikel 20, vijfde lid, onderdeel c, en zesde lid, van de Successiewet 1956 (hierna: Sw) over deze verkrijging bedraagt € 25.960, waarvan verweerder de helft, € 12.980, aan de verkrijging van eiser heeft toegerekend.

2.3. Eiser heeft na verdeling van de nalatenschap – uitsluitend - de helft van de tot de nalatenschap behorende aandelen in deze vennootschap verkregen. De waarde van de verkrijging van eiser, met inachtneming van de belastinglatentie en na toepassing van vrijstelling, bedraagt € 381.044.

3. Geschil

3.2. Eiser stelt dat sprake is van twee afzonderlijke conserverende aanslagen, te weten één naar een voorwaardelijk onbelaste en één naar een belaste geconserveerde waarde en dat die twee aanslagen niet in een biljet kunnen worden opgenomen.

3.3. Eiser stelt subsidiair dat de opgelegde conserverende aanslag één aanslag is die volledig bestaat uit successierecht dat toerekenbaar is aan voorwaardelijk onbelaste geconserveerde waarde in de zin van artikel 35c, eerste lid, Sw.

3.4. Eiser stelt meer subsidiair allereerst dat toerekening van de latente inkomstenbelasting aan de te conserveren waarde geheel achterwege moet blijven. Volgens eiser is sprake van strijd met het gelijkheidsbeginsel omdat schulden die al tot het ondernemingsvermogen behoren wel in aftrek komen en schulden, die een verkrijger van de onderneming aangaat, de grondslag van de voorwaardelijke onbelaste waarde niet verminderen. Voor zover de rechtbank hem daarin niet volgt, is eiser van mening dat de latente belastingschulden moeten worden aangemerkt als een tegenprestatie in de zin van artikel 7c van de Uitvoeringsregeling Sw en daarom geen rol spelen bij de bepaling van de conserverende aanslagen. Indien de belastinglatenties wel worden toegerekend aan de conserverende waarde, dient dit op basis van evenredigheid te worden gedaan.

3.5. Verweerder bepleit toerekening van de belastinglatenties “aan de top”, dat wil zeggen dat deze zoveel mogelijk worden toegerekend aan de voorwaardelijk onbelaste delen van de conserverende aanslag(en).

4. Beoordeling van het geschil

4.2. Eisers grief dat de conserverende aanslag moet worden vernietigd omdat er twee conserverende aanslagen opgelegd hadden moeten worden op afzonderlijke biljetten, slaagt niet. Uit artikel 37, tweede lid, Sw, in samenhang met artikel 31a, tweede lid, Sw volgt dat de te conserveren waarde in een conserverende aanslag wordt begrepen. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen onbelaste en belaste geconserveerde waarde. Uit de hiervoor bedoelde wetsartikelen vloeit dus geen verplichting voort tot het opleggen van twee afzonderlijke aanslagen op twee aanslagbiljetten, nog daargelaten of het vermelden van twee aanslagen zonder uitdrukkelijke wettelijke grondslag op één biljet is uitgesloten. Met ‘de over te conserveren waarde verschuldigde belasting’ in artikel 31a Sw wordt bedoeld de belasting die is toe te rekenen aan de voorwaardelijke onbelaste en belaste geconserveerde waarde gezamenlijk. Dit bedrag mag op grond van artikel 37, tweede lid, Sw worden geheven bij wege van één conserverende aanslag.

4.3. Ook eisers stelling dat verweerder op grond van het Besluit van de Staatssecretaris van Financiën van 16 maart 2004, CPP2003/1717M, gepubliceerd in VN 2004/22.15 verplicht was om twee aanslagen op te leggen, treft geen doel. In dit besluit is vermeld dat ‘maximaal twee’ conserverende aanslagen worden opgelegd. Hieruit volgt, anders dan eiser meent, niet de verplichting om twee aanslagen op te leggen. Voor vernietiging van de conserverende aanslag, omdat in één aanslagbiljet is geheven, ziet de rechtbank gelet op het voorgaande geen reden.

4.6. Eisers stelling, dat sprake is van strijd met het gelijkheidsbeginsel omdat schulden die ten tijde van het overlijden reeds bestaan wel in mindering komen op de voorwaardelijke vrijstelling, doet aan het voorgaande niet af. Eiser gaat er ten onrechte aan voorbij dat tussen schulden die reeds tot het ondernemingsvermogen behoren en in de toekomst door de verkrijger verschuldigde inkomstenbelasting belangrijke verschillen bestaan. Voor in de toekomst te betalen inkomstenbelasting staat immers niet vast wanneer deze is verschuldigd en hoe hoog de te betalen inkomstenbelasting uiteindelijk zal zijn. Gelet op deze verschillen tussen schulden, behorende tot het ondernemingsvermogen, en inkomstenbelastingschulden die door de verkrijger van ondernemingsvermogen in de toekomst mogelijk moeten worden voldaan is geen sprake van gelijke gevallen. Het beroep op het gelijkheidsbeginsel faalt reeds daarom.

4.7. Eisers stelling dat de latente inkomstenbelastingschuld moet worden aangemerkt als een tegenprestatie als bedoeld in artikel 7c Uitvoeringsregeling slaagt evenmin. De in de toekomst te betalen inkomstenbelasting is een gevolg van de verkrijging van aandelen die tot een aanmerkelijk belang behoren. Deze inkomstenbelastinglatentie kan echter niet worden aangemerkt als een schuld of een last die moet worden voldaan aan degene van wie de aandelen worden verkregen. Van een tegenprestatie in de zin van artikel 7c Uitvoeringsregeling is daarom in het onderhavige geval geen sprake.

4.9. De rechtbank overweegt dat de wet geen aanknopingspunten geeft voor de toerekening van latente inkomstenbelastingschulden aan de onderscheiden (voorwaardelijk) onbelaste delen en het belaste deel van de geconserveerde waarde en een niet geconserveerd deel van de waarde van de aandelen. Voorop staat dat de aandelen die tot een aanmerkelijk belang behoren object van de bedrijfsopvolgingsregeling zijn. Naar het oordeel van de rechtbank doelt de wetgever hier op de totale waarde van de aandelen. Uit de parlementaire geschiedenis van de in de Invorderingswet 1990 opgenomen voorganger van de faciliteit blijkt dat de wetgever daarin de evenredige toerekening van de belastinglatentie voorstond (vgl. II, vergaderjaar 1997–1998, 25 688, nr. 3, blz. 22). De wetgever heeft bij de overbrenging naar de Successiewet geen systeemwijziging willen aanbrengen. Gelet op het voorgaande is er geen reden om te kiezen voor een andere wijze van toerekening van belastinglatenties dan op basis van evenredigheid.

4.10. Ook de verwijzing in het Besluit naar het arrest van 31 oktober 1990, nr 26 968, BNB 1991/33, leidt niet tot een ander oordeel. Uit dit arrest volgt slechts dat de wetgever voor ogen heeft gehad dat geen latente belastingschulden in mindering komen op het ondernemingsvermogen voor zover dit is vrijgesteld voor de vermogensbelasting. Dit arrest biedt geen steun aan de opvatting van verweerder dat een andere wijze van toerekening dan op basis van evenredigheid dient te worden gehanteerd.

4.11. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep gegrond te worden verklaard en kan de bestreden aanslag niet in stand blijven. De rechtbank beschikt niet over voldoende gegevens om zelf in de zaak te voorzien. De rechtbank wijst de zaak daarom terug naar verweerder om de belastinglatenties op basis van evenredigheid toe te rekenen aan de waarde van de aandelen.

5. Proceskosten

De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiseres in verband met de behandeling van het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 644 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1).

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan op 20 oktober 2008 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. A.P.M. van Rijn, voorzitter, mr. R.H.M. Bruin en mr. J. snitker, rechters, in tegenwoordigheid van mr. W. Kuik, griffier.

Afschrift verzonden aan partijen op:

De rechtbank heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van de uitspraak in geanonimiseerde vorm.

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Amsterdam (belastingkamer), Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam.