Rechtbank Haarlem, 07-05-2009, ECLI:NL:RBHAA:2009:1048 BI3498, 08/5711

Procedurenummer: AWB 08/5711

Uitspraakdatum: 7 mei 2009

Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

en

de inspecteur van de Belastingdienst te P, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Verweerder heeft aan eiser met dagtekening 3 mei 2008 voor het jaar 2005 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) opgelegd berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 95.664.

1.2. Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 24 juli 2008 de aanslag gehandhaafd.

1.3. Eiser heeft daartegen bij brief van 21 augustus 2008, ontvangen bij de rechtbank op 22 augustus 2008, beroep ingesteld.

1.4. Verweerder heeft op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 21 april 2009.

1.6. Eiser en zijn gemachtigde zijn, hoewel daartoe op de daarvoor voorgeschreven wijze tijdig uitgenodigd, niet ter zitting verschenen. Gemachtigde heeft in telefonisch contact met de griffier direct voorafgaand aan de zitting verklaard de uitnodiging wel te hebben ontvangen, maar niet te zullen verschijnen. Namens verweerder is ter zitting verschenen D.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Eiser is op [datum] in algemene gemeenschap van goederen gehuwd met E. Uit dat huwelijk zijn vier kinderen geboren. Eiser is vóór 2001 gescheiden gaan leven van zijn echtgenote. De echtgenote is in de tot de gemeenschap behorende eigen woning te F blijven wonen. Eiser en zijn echtgenote hebben in december 2001 een echtscheidingsconvenant gesloten waarin - voor zover van belang - het volgende is geregeld:

“Artikel 2

Artikel 4

2.2. De echtscheiding is op [datum] uitgesproken en op [datum] ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

2.3. Eiser heeft aangifte IB/PVV 2005 gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 85.537 na aftrek van persoonsgebonden aftrek van € 29.405. De persoonsgebonden aftrek ziet volgens opgave van eiser voor een bedrag van € 23.435 op onderhoudsverplichtingen ten behoeve van de voormalige echtgenote E en voor € 5.970 op de kosten van het levensonderhoud van eisers kinderen.

3. Geschil en standpunten van partijen

3.1. Tussen partijen is in geschil de hoogte van de persoonsgebonden aftrek in verband met de onderhoudsverplichtingen ten behoeve van de voormalige echtgenote.

3.2. Eiser heeft zich in beroep primair op het standpunt gesteld dat hij recht heeft op een persoonsgebonden aftrek van € 24.903 bestaande uit de volgende door hem ten behoeve van de voormalige echtgenote betaalde bedragen:

3.3. Verweerder heeft zich in het verweerschrift nader op het standpunt gesteld dat de volgende bedragen in aftrek kunnen worden toegelaten:

3.4. Gelet op de door partijen in deze procedure ingenomen standpunten zijn thans uitsluitend nog de volgende door eiser ten behoeve van de voormalige echtgenote betaalde bedragen in geschil:

3.5. Eiser concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de belastingaanslag.

3.6. Verweerder concludeert eveneens tot gegrondverklaring van het beroep en vermindering van de belastingaanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen van € 94.147.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Artikel 6.1 (tekst 2005) Wet IB 2001 bepaalt, voor zover hier van belang:

Artikel 6.2, eerste lid, (tekst 2005) van de Wet IB 2001 bepaalt voor zover hier van belang:

“De persoonsgebonden aftrek vermindert het inkomen uit werk en woning van het kalenderjaar, maar niet verder dan tot nihil.”

Artikel 6.3, eerste lid, (tekst 2005) van de Wet IB 2001 bepaalt – voor zover hier van belang - dat:

4.2. Artikel 6.3 van de Wet IB 2001 ziet op de aftrek van alimentatie-uitkeringen. Het moet gaan, zoals in het hiervoor weergegeven eerste lid van dit artikel is bepaald, om periodieke uitkeringen en verstrekkingen op grond van rechtstreeks uit het familierecht voortvloeiende verplichtingen. De (periodieke) betalingen die eiser heeft verricht dienen derhalve hun oorsprong te vinden in de uit het familierecht voortvloeiende verplichtingen waaronder mede zijn begrepen de verplichtingen voortvloeiend uit een zogenoemd echtscheidingsconvenant.

4.3. Eiser heeft zich met betrekking tot de voor zijn voormalige echtgenote betaalde aanslag IB/PVV ten bedrage van € 5.366 op het standpunt gesteld dat deze kwalificeert als persoonsgebonden aftrekpost omdat die betaling in haar algemeenheid strekt tot voorziening in het levensonderhoud van de voormalige echtgenote.

4.4. Dat standpunt van eiser is echter niet juist. Weliswaar kan de betaling tot voorziening in het levensonderhoud strekken, maar om als persoonsgebonden aftrekpost te kunnen worden aangemerkt dient de betaling onderdeel te zijn van een reeks van uitkeringen en verstrekkingen en voort te vloeien uit verplichtingen die eiser heeft ten aanzien van zijn voormalige echtgenote. De betaling van de aanslag IB/PVV betreft echter een incidentele betaling die niet voortvloeit uit het echtscheidingsconvenant of enige andere familierechtelijke verplichting en deze is daarom niet aftrekbaar.

4.5. Voor zover eiser heeft bedoeld te stellen dat de betaling berust op een dwingende morele verplichting ten opzichte van de voormalige echtgenote en alsdan voor aftrek in aanmerking komt op grond van het bepaalde in artikel 6.3, eerste lid, onderdeel f, van de Wet IB 2001 kan de rechtbank eiser in dat standpunt niet volgen. Eiser heeft niet aannemelijk gemaakt dat sprake is van een dwingende morele verplichting. Daar komt nog bij dat, nog daargelaten dat onderdeel f blijkens de memorie van toelichting bij de totstandkoming van de bepaling ziet op de beëindiging van niet-huwelijkse samenlevingsvormen, de betalingen voorts dienen te kunnen worden gekwalificeerd als periodieke uitkeringen en in rechte vorderbaar moeten zijn. Ook dat heeft eiser, gezien het onder 4.4 overwogene, niet aannemelijk gemaakt.

4.6. Eiser heeft zich voorts op het standpunt gesteld dat de hypotheekrente tot een bedrag van € 4.714 op grond van artikel 4 van het echtscheidingsconvenant als alimentatie-uitkering in mindering op het belastbaar inkomen kan worden gebracht, omdat eiser de in totaal verschuldigde hypotheekrente ad € 9.428 heeft betaald en aldus ook het deel waarvoor de voormalige echtgenote aansprakelijk is.

4.7. Bij beëindiging van het partnerschap geldt voor de eerste twee jaren nadat de woning eiser niet langer dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat op grond van artikel 3.111, vierde lid, Wet IB 2001 in samenhang met artikel 4 van het echtscheidingsconvenant dat de door eiser betaalde hypotheekrente volledig bij hem in mindering op het belastbare inkomen uit eigen woning kan worden gebracht. Na die twee jaar komt de hypotheekrente niet meer voor aftrek in verband met de eigen woning bij eiser in aanmerking. Door eiser betaalde bedragen kunnen dan uitsluitend nog als onderhoudsverplichting krachtens artikel 6.3 Wet IB 2001 in aanmerking worden genomen. Daartoe dient in casu in het echtscheidingsconvenant een verplichting voor eiser tot (periodieke) betaling te zijn opgenomen van een bedrag gelijk aan de hypotheekrente die de voormalige echtgenote verschuldigd is. In het echtscheidingsconvenant is een dergelijke verplichting echter niet opgenomen. Het convenant bevat juist de afspraak dat de rente- en aflossingsverplichting uiterlijk zolang deze rente voor de man volledig fiscaal aftrekbaar is door de man zal worden voldaan. Daarna is ieder voor de helft zelf aansprakelijk. Dat leidt tot de conclusie dat eiser die helft van de in totaal verschuldigde hypotheekrente over het jaar 2005 waarvoor de voormalige echtgenote aansprakelijk is niet heeft betaald uit hoofde van de verplichting tot voorziening in het levensonderhoud voortvloeiend uit het echtscheidingsconvenant. Reeds die constatering staat aftrek van het door eiser voorgestane bedrag in de weg.

4.8. Voor zover eiser met de verwijzing naar de toelichting bij de aangifte IB/PVV 2005 dan wel het tijdschrift FiscAlert en de Elsevier Belastingalmanak 2006 heeft bedoeld te stellen dat verweerder in strijd heeft gehandeld met het vertrouwensbeginsel door in afwijking van hetgeen daarin is vermeld de aftrek als persoonsgebonden aftrek te weigeren faalt die stelling. De toelichting bij de aangifte IB/PVV 2005 leidt niet tot schending van het vertrouwensbeginsel in de door eiser bedoelde zin, reeds omdat eiser uitgaat van een onjuiste lezing van hetgeen daarin is opgenomen. Met betrekking tot de andere twee uitgaven geldt dat eiser jegens verweerder geen vertrouwen kan ontlenen aan publicaties die niet van de Belastingdienst afkomstig zijn.

4.9. Nu eiser wel recht heeft op een hogere persoonsgebonden aftrek van € 734 in verband met de wettelijke indexering en een hogere aftrek in verband met het eigenwoningforfait van € 783 dan in de aanslag en de uitspraak op bezwaar wordt toegekend, moet het belastbare inkomen uit werk en woning nader worden vastgesteld op € 94.147.

Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep gegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten

De rechtbank vindt aan¬lei¬ding verweerder te veroordelen in de kos¬ten die eiser in verband met de behande¬ling van het beroep redelij¬kerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 322 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1). Voor verdergaande vergoeding is geen plaats.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan op 7 mei 2009 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. T.A. de Hek, voorzitter, mr. G.W.S. de Groot en mr. J.L. Bruinsma, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M. Mulder, griffier.

Afschrift verzonden aan partijen op:

De rechtbank heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van de uitspraak in geanonimiseerde vorm.

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Amsterdam (belastingkamer), Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam.